Voguing là gì? Khám phá lịch sử, văn hóa ballroom và các trường phái của Voguing, điệu nhảy là tuyên ngôn của cộng đồng LGBTQ+ da màu, từ Harlem đến Việt Nam.
Trong thế giới vũ đạo, có những điệu nhảy chỉ đơn thuần là chuyển động nhưng cũng có những điệu nhảy là một tiếng nói, một bản tuyên ngôn và là nơi trú ẩn cho cả một cộng đồng. Voguing chính là một trong số đó. Với những tư thế tạo dáng sắc như dao cạo lấy cảm hứng từ các tạp chí thời trang, những chuyển động tay chân đầy mê hoặc và một thần thái kiêu hãnh không thể trộn lẫn.
Voguing không chỉ là một phong cách nhảy. Nó là một hiện tượng văn hóa sâu sắc, được sinh ra từ sự kiên cường và sáng tạo của cộng đồng LGBTQ+ da màu tại New York, một vũ khí nghệ thuật để khẳng định bản thân trong một thế giới thường xuyên chối bỏ họ.
1. Voguing Là Gì?
Voguing là một phong cách nhảy hiện đại, có tính cách điệu cực kỳ cao, được đặc trưng bởi việc mô phỏng những tư thế tạo dáng (pose) sắc nét của người mẫu trên bìa và các trang trong của tạp chí thời trang danh tiếng Vogue
-
Về cốt lõi
Điệu nhảy này là sự kết hợp phức tạp giữa các tư thế tĩnh, mạnh mẽ với những chuyển động liên tục, góc cạnh và mượt mà của tay, chân và cơ thể - Về bản chất
Voguing là một màn trình diễn đỉnh cao về thần thái (performance), sự chính xác trong từng đường nét (precision) và khả năng kể một câu chuyện hấp dẫn chỉ bằng ngôn ngữ cơ thể.
Voguing còn là một hình thức đối đầu nghệ thuật, một cuộc "battle" không chạm, nơi các vũ công sử dụng kỹ năng, sự sáng tạo và "shade" (sự mỉa mai tinh tế) để vượt qua đối thủ. Nó là một cuộc đối thoại đầy kịch tính, một vở kịch được biểu diễn trên sàn nhảy.
Huyền thoại Willi Ninja - "Bố già của Vogue", đã từng là thầy dạy catwalk và tạo dáng cho rất nhiều siêu mẫu nổi tiếng, trong đó có cả Naomi Campbell. Ông đã dùng các nguyên tắc về thần thái và sự chính xác của Voguing để giúp họ hoàn thiện những bước đi đầy quyền lực trên sàn diễn thời trang, tạo ra một vòng tròn ảnh hưởng thú vị.
2. Lịch Sử và Nguồn Cội: Văn Hóa Ballroom
Để hiểu Voguing, ta bắt buộc phải hiểu về nơi đã khai sinh ra nó: Văn hóa ballroom.
|
BỐI CẢNH RA ĐỜI Vào nửa sau thế kỷ 20 tại Harlem, New York, cộng đồng LGBTQ+ da màu (người Mỹ gốc Phi và Latinh) phải đối mặt với sự kỳ thị khốc liệt từ xã hội, từ nạn phân biệt chủng tộc, kỳ thị đồng tính đến thù ghét người chuyển giới. Họ cần một không gian an toàn để được là chính mình, để được tỏa sáng và được tôn vinh và văn hóa ballroom đã ra đời để đáp ứng nhu cầu đó. |
 |
|
|
"BALL" "Ball" là những cuộc thi underground, nơi những người tham gia có thể cạnh tranh trong rất nhiều hạng mục khác nhau: "Runway" (trình diễn catwalk), "Face" (khuôn mặt), "Body" (cơ thể), "Realness" (khả năng hóa thân thành người dị tính để "hòa nhập" an toàn ngoài xã hội) và dĩ nhiên có cả Voguing. Đây là nơi họ có thể sống trong giấc mơ của mình – dù chỉ trong một đêm. |
|
"HOUSE" Cộng đồng ballroom được tổ chức theo một cấu trúc xã hội độc đáo gọi là "House" (nhà). Mỗi House, ví dụ như House of Ninja, House of Xtravaganza, House of LaBeija,... hoạt động như một gia đình ersatz (gia đình thay thế). Đứng đầu là "Mẹ" (Mother) hoặc "Cha" (Father) của House, những người có kinh nghiệm sẽ dìu dắt, che chở và dạy dỗ những "đứa con" (children) của mình. Rất nhiều thành viên là những người trẻ tuổi bị gia đình ruồng bỏ và House đã cho họ một nơi để thuộc về. |
|
|
|
TỪ UNDERGROUND RA ÁNH SÁNG Hai tác phẩm văn hóa đại chúng đã đóng vai trò quyết định trong việc đưa Voguing ra với thế giới: Phim tài liệu Paris Is Burning (1990): Bộ phim mở ra cánh cửa vào thế giới ballroom cho công chúng. Nó ghi lại một cách chân thực cuộc sống, ước mơ và những cuộc đấu tranh của các huyền thoại ballroom, trở thành một tài liệu lịch sử vô giá. Bài hát "Vogue" của Madonna (1990): Bài hát đã biến Voguing thành một hiện tượng toàn cầu. Tuy nhiên, cũng gây ra chỉ trích là đã "chiếm dụng văn hóa" (cultural appropriation), thương mại hóa một điệu nhảy mà không ghi nhận đầy đủ bối cảnh và những con người đã tạo ra nó. |
|
TẦM ẢNH HƯỞNG HIỆN ĐẠI Gần đây, các chương trình truyền hình như Pose và show thực tế Legendary đã mang văn hóa ballroom trở lại với một góc nhìn chân thực, sâu sắc và tôn vinh hơn. |
|
3. Ba "Trường Phái" Của Voguing
Voguing đã tiến hóa qua nhiều giai đoạn, hình thành nên ba trường phái chính
|
OLD WAY Đây là phong cách nguyên bản của Voguing. Nó tập trung vào sự đối xứng, những đường nét sạch sẽ, những tư thế tạo dáng (pose) sắc lẹm và những chuyển động góc cạnh lấy cảm hứng từ chữ tượng hình Ai Cập, võ thuật và các tư thế của người mẫu. |
 |
 |
NEW WAY Là sự tiến hóa từ Old Way, New Way đòi hỏi sự linh hoạt và kiểm soát cơ thể ở một đẳng cấp cao hơn. Phong cách này đặc trưng bởi những chuyển động tay phức tạp gọi là "arms control" và những cú "bẻ" khớp (clicks hay contortions) đầy ấn tượng, tạo ra những hình thù hình học phức tạp. |
|
VOGUE FEM Đây là phong cách phổ biến và được biết đến rộng rãi nhất hiện nay. Vogue Fem mang đậm tính nữ, mềm mại và gợi cảm hơn rất nhiều. Nó được xây dựng dựa trên 5 yếu tố cốt lõi: Hand Performance (Biểu diễn tay): Kể chuyện bằng những chuyển động tay phức tạp và khéo léo. Catwalk (Đi catwalk): Di chuyển một cách đầy thần thái, kiêu hãnh và nữ tính. Duckwalk (Đi vịt): Di chuyển ở tư thế ngồi xổm, một trong những động tác đòi hỏi thể lực và sự dẻo dai. Spins & Dips (Xoay và ngã): Những cú xoay ngoạn mục và kết thúc bằng một cú "dip" – ngã người ra sau một cách đầy kịch tính. Floor Performance (Biểu diễn trên sàn): Những chuyển động gợi cảm và điêu luyện được thực hiện trên sàn nhà. |
|
Những chiếc cúp khổng lồ và lộng lẫy tại các vũ hội (Ball) thường có một số phận rất đặc biệt. Do nhiều người chiến thắng khi đó rất nghèo hoặc vô gia cư, họ không thể mang những chiếc cúp cồng kềnh về nhà. Vì vậy, có một cảnh tượng quen thuộc là sau một đêm thi đấu huy hoàng, người ta sẽ tìm thấy những chiếc cúp bị bỏ lại trên tàu điện ngầm.
4. Văn Hóa, Âm Nhạc Và Triết Lý
|
ÂM NHẠC Voguing được nhảy trên nền nhạc House, đặc biệt là một nhánh riêng gọi là nhạc Ballroom. Loại nhạc này có nhịp điệu mạnh mẽ, dồn dập và thường có một âm thanh mẫu (sample) đặc trưng được gọi là "The Ha Crash", tạo ra một sân khấu âm thanh đầy kịch tính. |
|
|
TRIẾT LÝ Triết lý của Voguing và văn hóa ballroom là sự khẳng định bản thân và tôn vinh cá tính. Nó là một không gian để bạn trở thành bất cứ ai bạn muốn. Khái niệm "shade" (mỉa mai, đá xoáy) và "reading" (vạch trần khuyết điểm của người khác một cách thông minh) cũng là một phần của văn hóa, nhưng chúng được thực hiện như một hình thức đấu trí nghệ thuật, không phải công kích cá nhân. |
 |
5. Voguing Tại Việt Nam
Trong những năm gần đây, văn hóa ballroom và Voguing đã bắt đầu nảy mầm và phát triển tại Việt Nam, đặc biệt là ở TP.HCM và Hà Nội.
|
CỘNG ĐỒNG Một cộng đồng nhỏ nhưng đầy đam mê, chủ yếu là các bạn trẻ thuộc cộng đồng LGBTQ+, đã hình thành. Họ tự học hỏi qua video, tham gia các workshop của các vũ công quốc tế và dần dần tổ chức các buổi tập luyện (session). |
|
 |
SỰ KIỆN Các sự kiện "Kiki Ball" (phiên bản nhỏ và thân mật hơn của các Ball chính thức) đã bắt đầu được tổ chức, tạo ra một sân chơi an toàn và cần thiết để cộng đồng thể hiện bản thân và tranh tài. Các "House" theo đúng chuẩn văn hóa ballroom cũng đang dần được thành lập. |
Voguing: Hơn Cả Một Điệu Nhảy - Tuyên Ngôn Của Sự Tự Do Và Kiêu Hãnh
Voguing không chỉ là những tư thế tạo dáng lộng lẫy, nó là một di sản văn hóa phong phú, một biểu tượng của sự kiên cường, sáng tạo và sức mạnh của cộng đồng. Nó là minh chứng hùng hồn cho việc nghệ thuật có thể được sinh ra từ những hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, không chỉ để giải trí, mà còn để tồn tại, để khẳng định giá trị bản thân và để xây dựng nên những "gia đình" nơi mỗi cá nhân, dù bị xã hội ruồng bỏ, đều được yêu thương và tỏa sáng theo cách riêng của mình.
Từ những sàn diễn bí mật ở Harlem, Voguing đã, đang và sẽ tiếp tục là một tuyên ngôn đầy kiêu hãnh về sự tồn tại và vẻ đẹp đa dạng của con người.
