Xe máy chuyên dùng là phương tiện được sử dụng phổ biến trong xây dựng, nông nghiệp, khai thác mỏ và nhiều lĩnh vực khác. Người điều khiển loại phương tiện này cần đáp ứng đầy đủ điều kiện về độ tuổi, chứng chỉ và giấy tờ liên quan. Trong trường hợp không có chứng chỉ điều khiển, người điều khiển sẽ bị xử phạt theo quy định pháp luật.
1. Người điều khiển xe máy chuyên dùng có bắt buộc phải có chứng chỉ?
Điều 56 Luật Trật tự, an toàn giao thông 2024 quy định như sau:
Luật Trật tự, an toàn giao thông 2024
Điều 56. Điều kiện của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ
...
2. Người điều khiển xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ phải đủ tuổi, sức khỏe theo quy định của pháp luật; có bằng hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng phù hợp loại xe máy chuyên dùng đang điều khiển; có giấy phép lái xe đang còn điểm, còn hiệu lực hoặc chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ. Khi tham gia giao thông đường bộ, người điều khiển xe máy chuyên dùng phải mang theo các loại giấy tờ sau đây:
a) Chứng nhận đăng ký xe hoặc bản sao Chứng nhận đăng ký xe có chứng thực kèm bản gốc Giấy biên nhận còn hiệu lực của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong trường hợp xe đang được thế chấp tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài;
b) Bằng hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng;
c) Giấy phép lái xe hoặc chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ;
d) Chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe máy chuyên dùng theo quy định của pháp luật;
đ) Chứng nhận bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật.
...
Theo khoản 2 Điều 56 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, người điều khiển xe máy chuyên dùng bắt buộc phải có chứng chỉ điều khiển phù hợp với loại xe đang sử dụng. Ngoài ra, người điều khiển còn phải đủ tuổi, đủ sức khỏe, có giấy phép lái xe còn hiệu lực, còn điểm hoặc chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ nếu không thuộc diện phải có giấy phép.
Khi tham gia giao thông, người điều khiển phải mang theo: giấy đăng ký xe, chứng chỉ điều khiển, giấy phép lái xe hoặc chứng chỉ bồi dưỡng pháp luật giao thông, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật, và bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc.
Tình huống giả định
Anh Lê Hữu Quang, công nhân tại một công trình xây dựng ở Quảng Bình, được giao điều khiển xe máy chuyên dùng ra tuyến đường tỉnh lộ để sang khu vực thi công. Khi bị Cảnh sát giao thông kiểm tra, anh chỉ xuất trình được giấy đăng ký xe và kiểm định kỹ thuật, nhưng không có chứng chỉ điều khiển và chứng chỉ bồi dưỡng pháp luật. Anh cho rằng làm nghề lâu năm thì không cần chứng chỉ.
Lực lượng chức năng đã lập biên bản và giải thích: theo khoản 2 Điều 56 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, người điều khiển xe máy chuyên dùng bắt buộc phải có chứng chỉ điều khiển phù hợp và mang theo đầy đủ giấy tờ theo quy định.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Người điều khiển xe máy chuyên dùng không có chứng chỉ bị phạt bao nhiêu tiền?
Điểm 2 Điều 22 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 22. Xử phạt các hành vi vi phạm quy định về điều kiện của người điều khiển xe máy chuyên dùng
...
2. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển xe máy chuyên dùng không có bằng (hoặc chứng chỉ) điều khiển, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 22 Nghị định 100/2019/NĐ-CP, người điều khiển xe máy chuyên dùng mà không có bằng hoặc chứng chỉ điều khiển phù hợp với loại xe đang sử dụng, hoặc không có chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, sẽ bị xử phạt hành chính từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
Tình huống giả định
Anh Trần Văn Năm là công nhân hợp đồng điều khiển xe ủi tại một công trình san lấp mặt bằng ở thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Trong quá trình di chuyển phương tiện ra đường để sang khu vực thi công khác, anh bị lực lượng Cảnh sát giao thông dừng kiểm tra. Tại thời điểm đó, anh Năm chỉ xuất trình được giấy đăng ký xe và bảo hiểm, nhưng không có bằng điều khiển xe máy chuyên dùng cũng như chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật giao thông.
Lực lượng chức năng đã lập biên bản bởi vì căn cứ theo khoản 2 Điều 22 Nghị định 100/2019/NĐ-CP, hành vi điều khiển xe máy chuyên dùng mà không có đầy đủ bằng hoặc chứng chỉ hợp lệ sẽ bị xử phạt từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
Kết luận
Người điều khiển xe máy chuyên dùng phải bắt buộc có chứng chỉ (hoặc bằng) điều khiển, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ. Đồng thời phải đảm bảo đủ điều kiện về độ tuổi, sức khỏe. Nếu không có chứng chỉ điều khiển hoặc chứng chỉ pháp luật giao thông, sẽ bị xử phạt lên đến 1.000.000 đồng.
