Kiểm tra an ninh hàng không tàu bay là việc kiểm tra toàn bộ bên trong và bên ngoài tàu bay nhằm phát hiện vật thể lạ, vật phẩm nguy hiểm có thể đe dọa an toàn bay.
Công tác kiểm tra an ninh hàng không giữ vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an toàn cho hành khách, tổ bay và các chuyến bay. Một trong những bước cần thiết là kiểm tra an ninh hàng không tàu bay nhằm phát hiện sớm các vật phẩm nguy hiểm hoặc dấu hiệu đe dọa an ninh. Đồng thời, pháp luật cũng quy định rõ trách nhiệm của hãng hàng không và người khai thác tàu bay trong việc thực hiện kiểm tra trước mỗi chuyến bay.
1. Kiểm tra an ninh hàng không tàu bay là gì?
Khoản 23 Điều 3 Thông tư 13/2019/TT-BGTVT quy định:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Thông tư này các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
23. Kiểm tra an ninh hàng không tàu bay là việc kiểm tra bên trong và bên ngoài tàu bay theo danh mục nhằm phát hiện vật đáng ngờ, vật phẩm nguy hiểm;
Kiểm tra an ninh hàng không tàu bay là bước bắt buộc trước mỗi chuyến bay để bảo đảm không có vật thể lạ, vật phẩm nguy hiểm hay dấu hiệu gây đe dọa an toàn xuất hiện trên tàu bay. Công việc này thường được thực hiện bởi nhân viên an ninh hàng không được đào tạo chuyên môn, sử dụng kết hợp phương pháp quan sát trực quan và thiết bị kỹ thuật chuyên dụng. Việc kiểm tra bao gồm cả khu vực khoang hành khách, buồng lái, hầm hàng và phần bên ngoài thân tàu.
Tình huống giả định:
-
Nhân viên an ninh tiến hành kiểm tra an ninh tàu bay theo quy trình
Sáng ngày 22/10/2025, tại sân bay quốc tế Nội Bài nhân viên an ninh hàng không Nguyễn Anh Dũng thuộc Công ty Dịch vụ An ninh hàng không miền Bắc thực hiện kiểm tra an ninh cho chuyến bay VN220 đi Thành phố Hồ Chí Minh. Trong quá trình kiểm tra khoang hành lý, anh Dũng phát hiện một gói nhỏ được quấn bằng băng keo không có trong danh sách hành lý của hãng hàng không. -
Cơ quan chức năng tiến hành xác minh vật thể lạ
Ngay sau khi phát hiện, đội an ninh hàng không đã phong tỏa khu vực và báo cáo cho Cảng vụ Hàng không miền Bắc để xử lý. Sau khi kiểm tra, cơ quan chức năng xác định đây là thiết bị điện tử cũ chứa pin lithium đã hỏng, có nguy cơ gây cháy nổ nếu bị va đập mạnh trong quá trình vận chuyển. -
Hãng hàng không tạm hoãn chuyến bay để bảo đảm an toàn
Hãng hàng không tạm dừng khởi hành 30 phút để kiểm tra lại toàn bộ khu vực chứa hành lý và cập nhật báo cáo sự cố lên Cục Hàng không Việt Nam. Sau khi xác minh không còn nguy cơ, chuyến bay được phép cất cánh trở lại.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Ai có trách nhiệm kiểm tra an ninh hàng không tàu bay trước chuyến bay?
Khoản 4 Điều 118 Thông tư 13/2019/TT-BGTVT quy định:
Điều 118. Trách nhiệm của hãng hàng không, người khai thác tàu bay
1. Xây dựng chương trình an ninh hàng không của hãng hàng không trình Cục Hàng không Việt Nam và tổ chức triển khai thực hiện sau khi được phê duyệt, chấp thuận; cung cấp toàn bộ chương trình an ninh đã được phê duyệt, chấp thuận cho Cảng vụ hàng không để kiểm tra, giám sát việc tuân thủ.
2. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, huấn luyện về an ninh hàng không cho cán bộ, nhân viên theo quy định của pháp luật.
3. Phối hợp với Cảng vụ hàng không, người khai thác cảng hàng không, sân bay, các cơ quan, đơn vị liên quan xử lý các vụ việc vi phạm an ninh hàng không và những vi phạm khác liên quan đến tàu bay trong thời gian tàu bay đang khai thác, không khai thác. Cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến công tác bảo đảm an ninh hàng không theo yêu cầu của Cục Hàng không Việt Nam, Cảng vụ hàng không quản lý cảng hàng không liên quan đến hoạt động của hãng hàng không, người khai thác tàu bay.
4. Thực hiện kiểm tra an ninh hàng không tàu bay trước chuyến bay, phối hợp lục soát an ninh tàu bay khi có thông tin đe dọa theo quy định của pháp luật. Bảo đảm an ninh, duy trì trật tự kỷ luật trên tàu bay đang bay.
...
Trước mỗi chuyến bay, hãng hàng không và người khai thác tàu bay có nghĩa vụ tổ chức kiểm tra toàn diện bên trong và bên ngoài tàu bay theo quy trình an ninh đã được phê duyệt. Việc này nhằm bảo đảm không có vật phẩm nguy hiểm, chất dễ cháy nổ hay vật thể lạ có thể gây ảnh hưởng đến chuyến bay. Khi phát sinh thông tin nghi ngờ hoặc đe dọa, hãng hàng không phải phối hợp với lực lượng an ninh hàng không, Cảng vụ hàng không và cơ quan có thẩm quyền để tiến hành lục soát an ninh. Ngoài ra, trong suốt quá trình bay, tổ bay còn phải duy trì trật tự, giám sát hành khách và đảm bảo an ninh trên tàu nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm có thể xảy ra trên không.
Tình huống giả định:
-
Hãng hàng không nhận được thông tin nghi ngờ về vật phẩm nguy hiểm trên chuyến bay
Sáng 10/9/2025, bộ phận an ninh của Hãng hàng không Việt Nam Air nhận được tin nhắn cảnh báo có khả năng xuất hiện vật phẩm nguy hiểm trên chuyến bay VN126 đi Đà Nẵng. Thông tin được chuyển ngay cho Trung tâm an ninh hàng không Nội Bài để xử lý. -
Lực lượng an ninh phối hợp lục soát toàn bộ tàu bay trước giờ khởi hành
Ngay sau đó, hãng hàng không phối hợp với Cảng vụ Hàng không miền Bắc và Đội an ninh hàng không Nội Bài tiến hành lục soát toàn bộ khoang hành khách, buồng lái và hầm hàng. Quá trình kiểm tra diễn ra trong 45 phút đảm bảo đúng quy trình nghiệp vụ và yêu cầu an toàn tuyệt đối. -
Kết quả kiểm tra xác nhận không có nguy cơ, chuyến bay khởi hành an toàn
Kết quả lục soát cho thấy không phát hiện vật thể lạ hoặc dấu hiệu bất thường. Cảng vụ Hàng không cho phép chuyến bay khởi hành bình thường.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
ChatGPT đã nói:
3. Kết luận
Kiểm tra an ninh hàng không tàu bay là bước quan trọng trong quy trình bảo đảm an toàn hàng không giúp phát hiện sớm các vật phẩm nguy hiểm và ngăn ngừa rủi ro trước khi chuyến bay khởi hành. Hãng hàng không và người khai thác tàu bay là đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp thực hiện kiểm tra và phối hợp với các cơ quan chức năng khi có thông tin đe dọa.
