Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh đang có bước chuyển lớn theo hướng minh bạch và hiện đại hơn. Theo quy định mới, hình thức thuế khoán sẽ được bãi bỏ trong thời gian cụ thể. Khi đó, hộ kinh doanh sẽ chuyển sang áp dụng các phương pháp tính thuế khác như kê khai hoặc theo từng lần phát sinh.
1. Thời điểm chính thức bãi bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh
Tiểu mục 7 Mục III Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị và khoản 6 Điều 10 Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội quy định như sau:
Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị
III- NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP
...
7. Hỗ trợ thực chất, hiệu quả doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh
– Rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp. Đẩy mạnh số hoá, minh bạch hoá, đơn giản hoá, dễ tuân thủ, dễ thực hiện đối với chế độ kế toán, thuế, bảo hiểm... để khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Xoá bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026.
...
Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội
Điều 10. Hỗ trợ thuế, phí, lệ phí
...
6. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế.
...
Như vậy, việc bãi bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh không còn là định hướng mà đã được xác lập bằng văn bản chính thức ở cấp cao nhất, từ Bộ Chính trị đến Quốc hội. Theo đó, kể từ ngày 01/01/2026, hình thức khoán thuế sẽ bị xoá bỏ hoàn toàn trong hệ thống pháp luật thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Đây là bước tiến quan trọng để tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp.
Tình huống giả định
Anh Lê Trọng Nhân đang kinh doanh quán ăn gia đình tại phường Phước Hòa, TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Nhiều năm qua, anh thuộc diện nộp thuế khoán và chưa từng phải lập sổ sách kế toán hay kê khai thuế định kỳ. Tuy nhiên, vào đầu năm 2026, khi đến Chi cục Thuế TP. Nha Trang để đóng thuế như thường lệ, anh được cán bộ thuế thông báo rằng: từ ngày 01/01/2026, hình thức nộp thuế khoán không còn được áp dụng theo quy định mới. Thay vào đó, anh phải lựa chọn hình thức nộp thuế khác như kê khai theo tháng hoặc theo từng lần phát sinh, đồng thời phải đáp ứng yêu cầu mới về hóa đơn, chứng từ. Điều này khiến anh Nhân buộc phải thay đổi cách thức kinh doanh, tìm hiểu thêm về chế độ kế toán đơn giản hoặc cân nhắc chuyển đổi mô hình thành doanh nghiệp để phù hợp với chính sách thuế hiện hành.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Sau khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế theo cách nào?
Điều 5 và Điều 6 Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định như sau:
Điều 5. Phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai
1. Phương pháp kê khai áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy mô lớn; và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.
2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thực hiện khai thuế theo tháng trừ trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mới ra kinh doanh và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đáp ứng các tiêu chí khai thuế theo quý và lựa chọn khai thuế theo quý theo quy định tại Điều 9 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP.
3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai nếu xác định doanh thu tính thuế không phù hợp thực tế thì cơ quan thuế thực hiện ấn định doanh thu tính thuế theo quy định tại Điều 50 Luật Quản lý thuế.
4. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực, ngành nghề có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải thực hiện chế độ kế toán.
5. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai không phải quyết toán thuế.
Điều 6. Phương pháp tính thuế đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế theo từng lần phát sinh
1. Phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh áp dụng đối với cá nhân kinh doanh không thường xuyên và không có địa điểm kinh doanh cố định.
2. Cá nhân kinh doanh nộp thuế theo từng lần phát sinh bao gồm:
a) Cá nhân kinh doanh lưu động;
b) Cá nhân là chủ thầu xây dựng tư nhân;
c) Cá nhân chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam “.vn”;
d) Cá nhân có thu nhập từ sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số nếu không lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.3. Cá nhân kinh doanh nộp thuế theo từng lần phát sinh không bắt buộc phải thực hiện chế độ kế toán, nhưng phải lưu trữ hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, hồ sơ chứng minh hàng hóa, dịch vụ hợp pháp và xuất trình kèm theo hồ sơ khai thuế theo từng lần phát sinh.
Kể từ năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng hình thức thuế khoán mà bắt buộc chuyển sang hai phương pháp còn lại: kê khai định kỳ hoặc khai thuế theo từng lần phát sinh. Phương pháp kê khai phù hợp với các hoạt động kinh doanh thường xuyên, có quy mô nhất định, có thể duy trì hệ thống chứng từ, hóa đơn. Ngược lại, đối với người kinh doanh không thường xuyên, không có địa điểm cố định thì có thể chọn cách khai thuế theo từng đợt phát sinh doanh thu.
Việc chuyển đổi này giúp nâng cao tính minh bạch, kiểm soát thuế chặt chẽ hơn nhưng cũng đòi hỏi người kinh doanh phải cập nhật kiến thức và chuẩn bị thêm về thủ tục, chứng từ cần thiết.
Tình huống giả định
Chị Đỗ Thị Kim Loan kinh doanh cửa hàng bán đồ ăn vặt tại đường Nguyễn Tất Thành, TP. Tuy Hòa (Phú Yên) từ năm 2020, thuộc diện nộp thuế khoán cố định hằng năm. Đầu năm 2026, sau khi nhận thông báo từ Chi cục Thuế TP. Tuy Hòa về việc chấm dứt thuế khoán, chị được hướng dẫn chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai.
Tuy nhiên, do chưa quen với chế độ kế toán, hóa đơn và cách lập tờ khai thuế theo tháng, chị Loan tỏ ra lúng túng. Nhờ sự hỗ trợ từ tổ triển khai chính sách thuế tại địa phương, chị được tập huấn cách sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai doanh thu qua cổng thông tin điện tử. Dù ban đầu gặp khó khăn, nhưng về sau, việc kê khai đúng doanh thu đã giúp chị kiểm soát hiệu quả hoạt động kinh doanh, đồng thời hạn chế được rủi ro về thuế trong dài hạn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thuế khoán sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn đối với hộ kinh doanh từ ngày 01/01/2026. Theo quy định mới, hình thức thuế này sẽ được thay thế bằng các phương pháp kê khai hoặc khai theo từng lần phát sinh. Sự thay đổi này nhằm thúc đẩy minh bạch, số hóa và tăng khả năng kiểm soát thuế trong hoạt động kinh doanh.
