Quyết định 454/QĐ tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86

Số hiệu	454-QĐ	Ngày ban hành	01/07/1986
Loại văn bản	Quyết định	Ngày có hiệu lực	16/07/1986
Nguồn thu thập	Công báo số 17/1986;	Ngày đăng công báo
Ban hành bởi
Cơ quan:	Uỷ ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước	Tên/Chức vụ người ký	Đoàn Phương / Chủ nhiệm
Phạm vi:		Trạng thái	Còn hiệu lực
Lý do hết hiệu lực:		Ngày hết hiệu lực

Tóm tắt

Quyết định 454/QĐ ban hành tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86 về bảo vệ thực vật, nhằm cung cấp các thuật ngữ và định nghĩa liên quan đến lĩnh vực này. Mục tiêu chính của văn bản là khuyến khích áp dụng các tiêu chuẩn trong công tác bảo vệ thực vật, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Phạm vi điều chỉnh của Quyết định này bao gồm các khái niệm cơ bản về sinh vật gây hại, tác hại của chúng đối với cây trồng, cũng như các phương pháp bảo vệ thực vật. Đối tượng áp dụng chủ yếu là các cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và bảo vệ thực vật.

Cấu trúc của văn bản được chia thành nhiều chương, trong đó nổi bật là các nội dung về sự lây nhiễm của sinh vật gây hại, tác hại của chúng, tính kháng và tính nhiễm của cây, hóa bảo vệ thực vật, phân loại thuốc bảo vệ thực vật và các phương pháp sử dụng thuốc. Các chương này cung cấp một cái nhìn tổng quan và chi tiết về các khía cạnh khác nhau của bảo vệ thực vật.

Điểm mới của Quyết định này là việc hệ thống hóa các thuật ngữ và định nghĩa, giúp tạo ra một nền tảng chung cho việc nghiên cứu và áp dụng các biện pháp bảo vệ thực vật. Quyết định có hiệu lực từ ngày ban hành và được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc áp dụng các tiêu chuẩn trong thực tiễn sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam.

UỶ BAN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT NHÀ NƯỚC -------	CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------
Số: 454/QĐ	Hà Nội, ngày 01 tháng 7 năm 1986

QUYẾT ĐỊNH

BAN HÀNH 1 TIÊU CHUẨN NHÀ NƯỚC

CHỦ NHIỆM UỶ BAN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT NHÀ NƯỚC

Căn cứ Nghị định số 141-HĐBT ngày 24-8-1982 của Hội đồng Bộ trưởng ban hành Điều lệ về công tác tiêu chuẩn hoá;
Xét đề nghị của Bộ Nông nghiệp trong công văn số 86-KHKTNN/CV ngày 1- 12-1984;

QUYẾT ĐỊNH :

Điều 1. - Nay ban hành tiêu chuẩn Việt Nam:

TCVN 4261-86. Bảo vệ thực vật. Thuật ngữ và định nghĩa.

Điều 2 - Tiêu chuẩn trên ban hành để khuyến khích áp dụng.

Đoàn Phương

(Đã ký)

Nhóm N

TCVN 4261 - 86

BẢO VỆ THỰC VẬT - THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA
Plant protection - Terms and definitions

1. Tiêu chuẩn này được ban hành trên cơ sở ST SEV 1740 – 79

TT	Thuật ngữ	Định nghĩa
*Khái niệm chung*
1	Bảo vệ thực vật Plant protection	Một ngành của sinh vật ứng dụng nghiên cứu xây dựng các cơ sở lý thuyết và phương pháp phòng ngừa giảm bớt thiệt hại do các sinh vật có hại gây ra cho cây cối, đồng thời cũng là một ngành của sản xuất nông nghiệp ứng dụng các phương pháp đó.
2	Sinh vật hại cây Noxious organism of plants	Sinh vật làm giảm số lượng khối lượng hoặc chất lượng nông sản
3	Sâu hại cây Plant pest	Loại động vật có khả năng gây hại cây mà thiệt hại do nó gây ra đứng về mặt kinh tế cần phòng ngừa.
4	Bệnh cây Plant disease	Sự phá hủy trao đổi chất bình thường của các tế bào, các cơ quan và toàn bộ cây xảy ra do ảnh hưởng của các tác nhân gây bệnh hoặc do điều kiện ngoại cảnh không thuận lợi.
5	Chuẩn đoán bệnh cây Plant disease diagnostics	Xác định nguyên nhân gây bệnh cây theo tổ hợp triệu chứng
6	Kiểm dịch thực vật Plant quarantine	Theo TCVN 3937-84.
7	Vệ sinh thực vật Phytosanitary	Các biện pháp nhằm giảm khối lượng hoặc tiêu diệt các sinh vật gây hại.
8	Dịch bệnh cây Epiphytoty	Bệnh cây xảy ra hàng loạt
9	Dịch bệnh cục bộ địa phương Enphytoty	Bệnh cây xảy ra hàng loạt trên cùng một địa phận hẹp và ít thay đổi trong nhiều năm.
10	Dịch bệnh toàn cầu Panphytoty	Bệnh cây xảy ra hàng loạt trên một số nước hoặc lục địa
11	Vi sinh vật gây bệnh cây Phytopatogane	Nhân tố gây bệnh cây do vi sinh vật
12	Bệnh vi khuẩn thực vật Pant bacteriosis	Bệnh cây do vi khuẩn gây ra
13	Bệnh nấm thực vật Plant mycosis	Bệnh cây do nấm gây ra
14	Bệnh virut thực vật Plant virosis	Bệnh cây do virut gây ra
15	Bệnh tuyến trùng thực vật Plant nematodosis	Bệnh cây do tuyến trùng gây ra
16	Độc tố của vi sinh vật gây bệnh Phytopathogane toxin	Chất có cấu tạo hóa học khác nhau được tạo thành trong quá trình hoạt động sống bình thường của tác nhân gây bệnh
17	Tính kỵ nấm của đất Soil fungistasis	Tính chất của đất làm cản trở sự nẩy mầm và phát triển của nấm gây bệnh cây.
18	Dạng chuyển hóa của vi sinh vật gây bệnh Specific form of a phytopathogene	Dạng vi sinh vật gây bệnh cây có khả năng lây nhiễm bệnh cho một loại cây thuộc một họ nhất định.
19	Nòi của vi sinh vật gây bệnh Race of a phytopathogene	Một bộ phận của một loài hoặc của một dạng tác nhân gây bệnh chuyên tính có khả năng lây nhiễm trên một giống cây nhất định của cây ký chủ.
20	Nòi đơn giản của vi sinh vật gây bệnh Pure race of a hytopathogene	Nòi của vi sinh vật gây bệnh cây có một gien độc và nòi này có khả năng nhiễm bệnh cho một giống cây chỉ mang một gien kháng tương ứng.
21	Nòi phức tạp của vi sinh vật gây bệnh Complex race of a phytopathogene	Nòi của vi sinh vật gây bệnh cây có nhiều gien độc và nòi này có khả năng xâm nhiễm giống cây có nhiều gien chống chịu tương ứng.
*Sự lây nhiễm, sự cư trú trên cây và sự phân bố theo vùng đất đai của sinh vật gây hại*
22	Sự nhiễm bệnh của cây Plant infestation	Sự bắt đầu của bệnh kể từ lúc tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cây
23	Dự tính dự báo dài hạn sâu (bệnh) hại cây Long-term forecast of a plant pest (disease)	Dự đoán số lượng, sự phân bố và thời gian xuất hiện của sâu (bệnh) sẽ xảy ra trong giai đoạn sinh trưởng của cây sắp tới trong một năm hoặc vụ tới
24	Dự tính dự báo ngắn hạn sâu (bệnh) hại cây Short-term forecast of a plant pest (disease)	Dự đoán số lượng, sự phân bố và thời gian xuất hiện của sâu (bệnh) hại cây trong thời gian từ một số ngày đến một tháng
25	Dự tính dự báo nhiều năm sâu (bệnh) hại cây Forecast of a plant pest (disease) for many years	Dự đoán số lượng, sự phân bố và thời gian xuất hiện của sâu (hoặc cường độ biểu hiện bệnh cây) từ hai năm trở lên
26	Thời kỳ ủ bệnh Incubative period of a plant disease	Giai đoạn từ lúc tác nhân gây bệnh xâm nhập đến lúc triệu chứng bệnh biểu hiện
27	Sự phân bố của sâu (bệnh) hại cây Spread of a plant pest (disease)	Sự phân bố các cá thể sâu (bệnh) hại cây trên địa bàn nhất định trong khoảng thời gian cụ thể
*Số lượng sinh vật hại*
28	Số lượng quần thể sâu hại Pest population numbers	Số lượng cá nhân sâu hại trên một vùng mà quần thể cư trú
29	Mật độ quần thể sâu hại Pest population density	Số lượng các cá thể sâu hại trên một đơn vị diện tích.
30	Sự biến động số lượng của sinh vật gây hại Dynamics of a noxious organism population	Sự thay đổi số lượng vi sinh vật gây hại theo thời gian và không gian
31	Sâu hại cây phổ biến Mass pest of plants	Loại sâu hại có số lượng ổn định hoặc có khả năng tăng số lượng, làm giảm số lượng hoặc chất lượng nông sản
32	Sự giảm số lượng sâu hại Depression of a pest population	Sự giảm số lượng sâu hại cùng với sự thu hẹp diện phân bố của sâu
33	Sự giảm bệnh cây Depression of a plant disease	Bệnh phát triển nhẹ, không gây thiệt hại rõ rệt cho cây
34	Mức sinh sản thực tế của sâu Actual pest fecundity	Sự sinh sản của sâu trong giai đoạn sống của nó
35	Tiềm năng sinh sản của sâu Pest reproduction potential	Khả năng tăng số lượng của sâu trong một khoảng thời gian, trong vụ, trong một thế hệ
36	Mức độ nhiễm cỏ dại của đất Weed infestation of soil	Số lượng hạt cỏ dại và các bộ phận sinh sản vô tính của nó trong đất được tính trên một đơn vị diện tích hoặc thể tích
37	Mức độ nhiễm cỏ dại của ruộng gieo trồng Weed infestation crops	Số lượng cỏ dại hoặc sinh khối của chúng trên một đơn vị diện tích gieo trồng.
38	Mức độ nhiễm cỏ dại ban đầu của ruộng gieo trồng (đất, hạt giống) Initial weed infestation of crops (soil seeds)	Mức nhiễm cỏ của đồng ruộng (đất, hạt giống) trước khi tiến hành các biện pháp phòng trừ.
39	Trữ lượng hạt cỏ dại trong đất Reserve of weed seeds in soil	Số lượng hạt cỏ dại trong đất được tính trên một đơn vị diện tích.
*Tác hại của các sinh vật gây hại và tính chuyên hóa của chúng*
40	Tác hại của sinh vật hại Harmfulness of a noxiou organism	Tác động tiêu cực của sinh vật hại đến cây hoặc đến diện tích gieo trồng.
41	Khả năng gây hại của sinh vật hại Ability of a noxious organism to damage plants	Khả năng gây hại của một sinh vật đối với cây, làm cho cây chết hoặc làm giảm năng suất.
42	Ngưỡng thiệt hại kinh tế Economic threshold of harmfulness	Mật độ quần thể gây hại làm thiệt hại cho cây mà ở mức đó tiến hành các biện pháp phòng trừ là hợp lý và có lợi
43	Tổn thất do sinh vật hại gây ra Losses caused by noxious organisms	Chỉ số thiệt hại kinh tế hoặc kinh doanh tính bằng đơn vị tiền hoặc đơn vị hiện vật khác
44	Tổn thất thực tế do sinh vật hai gây ra Actual losses caused by noxious organisms	Những thiệt hại do sinh vật hại gây ra trong điều kiện cụ thể.
45	Mức độ bị hại của cây Plant damage	Mức độ tác động của các sinh vật hại đối với cây được biểu thị bằng cấp hoặc %
46	Sự thiệt hại của cây Plant damage	Số cây bị hại trên một đơn vị diện tích điều tra được tính bằng cấp hoặc %
47	Thang chia cấp mức độ bị hại của cây Marking damage scale	Thang đánh giá mức độ bị hại của cây bằng mắt thường.
48	Tính chuyên hóa thức ăn của sinh vật gây hại Nutritional adaptation of a noxious organism	Sự thích nghi của sinh vật gây hại đối với thức ăn trên một số cây nhất định hoặc các mô hay các bộ phận của chúng
*Tính kháng và tính nhiễm của cây đối với sinh vật gây hại*
49	Tính kháng của cây đối với sâu hoặc tác nhân gây bệnh Plant resistance to a pest or a phytopathogene	Khả năng chống chịu của cây đối với các sinh vật gây hại
50	Tính kháng đơn giản Oligogenic resistance of plant	Tính chống chịu của cây đối với các nòi sinh vật gây hại nhất định và chống lại do một số ít gien của cây
51	Tính kháng đa gien của cây Polygenic resistance of plants	Tính chống chịu của cây không chuyên hóa đối với các nòi của sinh vật gây hại và chi phối được bởi nhiều gien của cây
52	Tính kháng theo độ tuổi Age plant resistance	Tính chống chịu của cây đối với sinh vật gây hại được thể hiện chỉ ở tuổi cây nhất định.
53	Sức chống chịu của cây Plant tolerance	Khả năng của cây trồng vẫn có thể cho năng suất (thu hoạch) trong trường hợp bị bệnh.
54	Giống tiêu chuẩn phân hóa nòi Differentiator varieties	Một bộ tuyển loài hoặc các giống cây mà khi dựa vào kết quả bị bệnh của chúng người ta xác định được các nòi của tác nhân gây bệnh.
55	Tính nhiễm của cây Plant susceptibility	Cây không có khả năng chống bệnh và hạn chế sự lây lan của tác nhân gây bệnh tạo nên sức hại của chúng đối với cây trồng nhất định.
56	Độc tính của vi sinh vật gây bệnh Virulence of a phytopathogene	Toàn bộ các thuộc tính của tác nhân gây bệnh tạo nên sức gây hại của chúng đối với cây trồng nhất định
57	Tính xâm nhập của nấm Aggressiveness of a phytopathogene	Khả năng sinh sản của nấm bệnh trong các mô của cây ký chủ mẫn cảm
58	Miễn dịch của cây đối với bệnh Plant immunity to disease	Tính không nhiễm bệnh của cây đối với tác nhân gây bệnh.
59	Miễn dịch của cây đối với sâu Plant immunity pests	Một tổ hợp các thuộc tính của cây làm loại trừ được tác hại của sâu đối với cây.
60	Tính miễn dịch bẩm sinh của cây Inherent plant immunity	Khả năng chống chịu của cây đối với bệnh và sâu có thể di truyền cho thế hệ sau.
61	Phản ứng tự bảo vệ của cây Plant protective reaction	Phản ứng của cây nhằm chống lại sự xâm phạm của tác nhân gây bệnh và hạn chế hoặc làm giảm khả năng xâm nhập đó.
62.	Ổ virut thực vật tự nhiên Natural focus of a plant virus	Ổ nhiễm virut cố định của cây ngoài phạm vi hoạt động của con người trong quần thể sinh học tự nhiên
63	Cây chỉ thị Indicator plant	Cây có phản ứng đặc biệt khi nấm xâm nhập vào nó hoặc bị tác động bởi các hoạt chất sinh học.
*Hóa bảo vệ thực vật*
64	Hóa bảo vệ thực vật Chemical plant protection	Bảo vệ cây bằng các chất hóa học
65	Thuốc trừ dịch hại cây Pesticide	Các chất hóa học dùng để trừ sâu bệnh và các đối tượng khác hại cây.
66	Thuốc trừ nhện Acaricide	Chất hóa học dùng trừ nhện
67	Thuốc trừ rong rêu Aegicide	Chất hóa học để trừ rong
68	Thuốc trừ cây hoang dại Arborcide	Chất hóa học để trừ cây bụi, cây gỗ vô ích
69	Thuốc trừ rệp Aphicide	Chất hóa học để trừ rệp
70	Thuốc diệt vi khuẩn Bactericide	Chất hóa học để trừ vi khuẩn
71	Thuốc diệt giun Vermicide	Chất hóa học để trừ giun
72	Thuốc trừ virut Virusocide	Chất hóa học để trừ virut
73	Thuốc diệt cỏ Herbicide	Chất hóa học để trừ cỏ
74	Thuốc trừ cỏ hòa thảo Garminicide	Chất hóa học để trừ loại cỏ hòa thảo
75	Thuốc làm khô cây Desiccant	Chất hóa học cùng làm khô cây trước khi thu hoạch nhằm cơ giới và giảm thiệt hại khi thu hoạch.
76	Thuốc làm rụng lá Defoliant	Chất hóa học dùng để tỉa bớt lá cây trước khi thu hoạch nhằm rút ngắn giai đoạn chín sinh lý và thuận tiện cho việc thu hoạch bằng cơ giới
77	Thuốc trừ sâu Insecticide	Chất hóa học để trừ côn trùng.
78	Thuốc trừ ấu trùng Larvicide	Chất hóa học để trừ sâu non của côn trùng và nhện
79	Thuốc trừ ốc sên Mollusticide	Chất hóa học dùng trừ ốc sên
80	Thuốc trừ tuyến trùng Nematicide	Chất hóa học để trừ tuyến trùng
81	Thuốc diệt trứng Ovicide	Chất hóa học để trừ trứng của côn trùng và nhện
82	Thuốc trừ chuột Rodenticide	Chất hóa học dùng để trừ chuột.
83	Thuốc trừ nấm Fungicide	Chất hóa học dùng để trừ nấm.
84	Thuốc trừ sâu và nhện Insectoacaricide	Chất hóa học dùng để bảo vệ cây.
85	Thuốc hỗn hợp trừ nấm bệnh và côn trùng Insectofungicide	Chất hóa học dùng để trừ sâu và trừ bệnh do nấm gây ra
86	Thuốc diệt dục Chemosterilant	Chất hóa học để làm mất khả năng sinh sản của sâu
87	Miễn dịch hóa học thực vật Chemical immunization of plants	Việc sử dụng chất hóa học để tạo ra những điều kiện bất lợi cho sự phát triển của các sinh vật gây hại.
88	Hóa trị liệu cho cây Chemotherapy of plants	Sử dụng những thuốc hóa học cho xâm nhập vào các mô cây để tiêu diệt những sinh vật hại.
*Phân loại thuốc bảo vệ thực vật theo đặc tính tác dụng đối với sinh vật hại*
89	Thuốc trừ sâu đường ruột Intestinal insecticide	Thuốc trừ sâu để diệt côn trùng bằng cách đưa vào cơ thể của chúng cùng với thức ăn
90	Thuốc trừ sâu tiếp xúc Contact insecticide	Thuốc trừ côn trùng không tác động trực tiếp với chúng mà được xâm nhập qua lớp biểu bì da.
91	Thuốc trừ sâu nội hấp Systemic insecticide	Thuốc trừ côn trùng có khả năng xâm nhập vào cây được phân bổ trong các mô cây và làm cho côn trùng chết.
92	Thuốc xông hơi trừ nhện và côn trùng Insectoacaricide with fumigant action	Thuốc BVTV được chuyển hóa dưới dạng hơi hoặc khí làm cho côn trùng và nhện bị ngộ độc khi thuốc xâm nhập qua đường hô hấp.
93	Thuốc trừ cỏ tiếp xúc Contact herbicide	Loại thuốc trừ cỏ diệt cây hoặc các bộ phận của nó khi tiếp xúc trực tiếp với cây
94	Thuốc trừ cỏ chọn lọc Slective herbicide	Thuốc trừ cỏ diệt được một số loài cỏ mà không ảnh hưởng bất lợi đến những cây khác trong đó có các cây trồng.
95	Thuốc trừ cỏ không chọn lọc Non-selective herbicide	Thuốc trừ cỏ diệt được tất cả các loại cỏ có trên diện tích phòng trừ.
96	Thuốc trừ cỏ nội hấp Systemic herbicide	Thuốc trừ cỏ diệt cây bằng cách xâm nhập vào các mô của cây và phân tán theo các hệ thống mạch dẫn phá hoại các quá trình sinh lý
97	Thuốc ức chế nấm Fungistatic product	Chất hóa học có khả năng kìm hãm sự phát triển của nấm.
*Tác động độc hại của thuốc bảo vệ thực vật*
98	Sự đối kháng của một loại thuốc bảo vệ thực vật Pesticide antagonism	Việc làm giảm độc tính của một loại thuốc BVTV khi sử dụng hỗn hợp các loại thuốc khác
99	Hoạt chất của thuốc bảo vệ thực vật Active ingredient of a pesticide	Chất hóa học có trong thành phần thuốc BVTV và có tác động độc hại đối với sinh vật hại.
100	Sự chuyển hóa của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide detoxication	Làm cho thuốc BVTV chuyển thành những hợp chất hóa học không độc đối với sinh vật hại, đối với môi trường xung quanh và con người.
101	Sự chuyển hóa của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide metabolism	Sự chuyển hóa của thuốc BVTV bên trong cơ thể sống
102	Ngộ độc cấp tính của sinh vật do thuốc bảo vệ thực vật Acute poisoning of an organism by a pesticide	Sự phá hủy hoạt động sống của sinh vật hại dẫn đến nguy cơ tử vong bởi tác động nhất thời của thuốc BVTV.
103	Tính chống thuốc bẩm sinh của cơ thể sinh vật đối với thuốc bảo vệ thực vật Acquired resistance to a pesticide	Tính chống chịu của sinh vật hại chống lại tác động bất lợi của thuốc BVTV khi sử dụng thuốc đều đều, liên tục.
104	Đặc tính tăng hiệu lực của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide synergism	Sự gia tăng tác động độc hại cộng hợp của hai hoặc nhiều loại thuốc BVTV khi sử dụng hỗn hợp chúng với nhau.
105	Khả năng hỗn hợp của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide compatibility	Khả năng dùng hỗn hợp 2 hoặc vài loại thuốc BVTV mà không ảnh hưởng xấu tới cây được bảo vệ và không làm giảm độc tố của thuốc đối với sinh vật hại.
106	Độ độc của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide toxicity	Đặc tính của thuốc BVTV bằng một lượng nhất định sẽ phá hủy được sự hoạt động sống bình thường của sinh vật hại và giết chết sinh vật đó.
107	Tính kháng thuốc của sinh vật đối với thuốc bảo vệ thực vật Organism resistance to a pesticide	Đặc tính sinh học của sinh vật hại chống lại tác động xấu của thuốc BVTV
108	Sự ngộ độc mãn tính của cơ thể đối với thuốc bảo vệ thực vật Chronic poisoning of an organism by a pesticide	Sự phá hủy hoạt động sống bình thường của sinh vật gây hại do kết quả tác động nhiều lần của thuốc BVTV ở lần gây chết.
*Các chỉ tiêu định lượng về độc tính của thuốc bảo vệ thực vật*
109	Liều lượng thuốc bảo vệ thực vật Dose of a pesticide	Lượng thuốc có trong những đơn vị khối lượng được tính trên một đơn vị diện tích, thể tích hoặc khối lượng đối tượng thí nghiệm.
110	Liều an toàn của thuốc bảo vệ thực vật Harmless dose of a pesticide	Lượng thuốc tối đa dùng một lần không ảnh hưởng độc hại với cơ thể sống *Ghi chú:* Liều lượng này được biểu thị bằng tỷ lệ giữa đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng sinh vật (mg/kg).
111	Liều gây chết của thuốc bảo vệ thực vật (LD₁₀₀) Lethal dose of a pesticide	Lượng thuốc tối thiểu khi sử dụng một lần sinh vật sẽ bị chết. *Ghi chú:* Liều lượng này được biểu thị bằng tỷ lệ của các đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng sinh vật (mg/kg).
112	Liều độc trung bình của thuốc bảo vệ thực vật (LD₅₀) Average lethal dose	Lượng thuốc khi sử dụng một lần sẽ tiêu diệt được 50% cá thể của một nhóm sinh vật cùng loài (mg/kg).
113	Liều dưới chí tử của thuốc bảo vệ thực vật Sublethal dose of a pesticide	Lượng thuốc tối đa khi sử dụng một lần sẽ phá hủy chức năng của sinh vật gây hại mà không gây chết. *Ghi chú:* Liều lượng này được biểu thị bằng tỷ số giữa đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng sinh vật (mg/kg)
114	Dư lượng cho phép của hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật Tolerant residue of a pesticide active ingredient	Lượng thuốc hữu hiệu tối đa và các hoạt chất trao đổi sinh học của nó còn lại trong các nông sản dự trữ hoặc chế biến, được các cơ quan bảo vệ sức khỏe của nhà nước cho phép *Ghi chú:* Sản phẩm này khi sử dụng không độc đối với người và động vật
115	Liều kích thích Stimulant dose of a pesticide	Lượng thuốc làm tăng hoạt động sống của sinh vật gây hại
116	Hệ số tích tụ của thuốc bảo vệ thực vật Pesticide cumulation coefficient	Tỷ lệ liều lượng gây chết trung bình tổng hợp khi sử dụng nhiều lần cho một sinh vật với liều gây chết trung bình được sử dụng một lần. *Ghi chú:* Hệ số có thể có 4 cấp 1. Tích tụ đột ngột, hệ số nhỏ hơn 1 2. Tích tụ rõ nét, hệ số = 1-3 3. Tích tụ vừa phải, hệ số = 3, 1-5 4. Tích tụ yếu, hệ số 5
*Các phương pháp đánh giá độ độc và hiệu lực của thuốc BVTV*
117	Khảo sát ban đầu một loại thuốc bảo vệ thực vật Primary test of a pesticide	Đánh giá ban đầu độc tố của thuốc BVTV đối với các đối tượng kỹ thuật thực nghiệm trong phòng nhằm chọn lọc các loại thuốc có hiệu lực tốt.
118	Đối tượng khảo sát để đánh giá thuốc bảo vệ thực vật Test object for a pesticide evaluation	Các loại động vật, thực vật bậc cao, nấm, vi khuẩn đưa vào thí nghiệm trong phòng để thử và đánh giá thuốc.
119	Định liều lượng thuốc bảo vệ thực vật Dosing of a pesticide	Việc sử dụng một số lượng thuốc cho trước tính trên một đơn vị diện tích xử lý hoặc trọng lượng cơ thể động vật và thực vật.
120	Phương pháp thí nghiệm cá thể để đánh giá độ độc của thuốc bảo vệ thực vật Individual method of a pesticide toxicity evaluation	Sử dụng cá thể các đối tượng thí nghiệm bằng số lượng thuốc BVTV để xác định lượng bị chết ở liều tương ứng.
121	Phương pháp thí nghiệm tập đoàn để đánh giá độ độc của thuốc bảo vệ thực vật Serial method of the pesticide toxicity evaluation	Việc xử lý theo nhóm các đối tượng thí nghiệm bằng những lượng thuốc khác nhau để xác định lượng các chất ở liều tương ứng.
122	Hiệu quả sinh học sử dụng thuốc bảo vệ thực vật Biological effectiveness of pesticide applications	Kết quả sử dụng thuốc BVTV trong điều kiện đồng ruộng được biểu thị bằng hệ số gây chết hoặc hệ số suy giảm mật độ sinh vật gây hại hoặc mức độ bị hại của cây do chúng gây ra.
123	Hiệu quả sản xuất của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật Economic effectiveness of pesticide applications	Kết quả sử dụng thuốc BVTV trong điều kiện đồng ruộng được biểu thị bằng số khối lượng và chất lượng nông sản được bảo vệ.
124	Hiệu quả kinh tế của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật Economic effectiveness of pesticide applications	Giá trị của nông sản được bảo vệ an toàn về sâu bệnh, cỏ dại đã được khấu trừ toàn bộ những chi phí về thuốc và cho việc sử dụng thuốc đó.
125	Mức thuốc sử dụng Pesticide consumption rate	Lượng hoạt chất hoặc thuốc thành phẩm được rải trên một đơn vị diện tích xử lý một đơn vị khối hoặc thể tích hay cho từng đối tượng.
*Các dạng thuốc bảo vệ thực vật*
126	Dạng thuốc phun bột Pesticide dust	Thuốc thành phẩm dạng bột gồm những hạt nhỏ có kích thước từ 0,02 đến 0,06 mm dùng để phun
127	Dạng thuốc hỗn hợp Composite pesticide	Thuốc BVTV gồm một hỗn hợp của 2 hoặc một vài thành phần hóa học có công dụng khác nhau mà tác dụng của thuốc hỗn hợp này rộng hơn so với từng loại trong hỗn hợp đó.
128	Dạng thuốc nhũ dầu đậm đặc Pesticide emulsion concentrate	Thuốc thành phẩm dạng lỏng khi hòa nước sẽ chuyển sang dạng sữa.
129	Thuốc bột hòa nước Wettable pesticide powder	Thuốc thành phẩm dạng bột khi hòa nước sẽ chuyển sang dạng huyền phù
130	Dạng thuốc hạt Granular pesticide	Thuốc thành phẩm không phải ở dạng bột, hạt nhỏ, có kích thước từ 0,5 đến 5 mm.
131	Dạng thuốc hạt nhỏ Small pelleted pesticide	Thuốc thành phẩm không thuộc ở dạng bột, hạt nhỏ có kích thước từ 0,1 đến 0,5 mm
132	Dạng thuốc bột rắn Small grained pesticide	Thuốc thành phẩm dạng bột rắn, hạt có kích thước gần 0,1mm.
133	Thuốc thành phẩm Formulation	Hợp chất gồm hoạt chất của thuốc và chất phụ gia có đặc tính lý hóa nhất định.
134	Bả độc Poisoned bait	Sản phẩm có hoạt chất thuốc BVTV.
135	Thuốc xử lý hạt giống Disinfectant	Thuốc BVTV dùng để xử lý hạt giống và các nguyên liệu dùng làm giống.
136	Thuốc xông hơi Fumigant	Thuốc thành phẩm có khả năng phân hủy, (thải ra), loại hoạt chất ở dạng khí.
*Phương pháp và kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật*
137	Băng tẩm thuốc Autocidal belt	Một băng giấy hoặc nguyên liệu khác được xử lý thuốc trừ sâu đem buộc vào thân cây hoặc cành cây để trừ sâu
138	Tẩm hạt giống Incrustation of seeds	Xử lý hạt giống bằng thuốc bột mà hạt phải được thấm nước để tạo một lớp thuốc mỏng bám vào hạt.
139	Sử dụng thuốc cục bộ (ổ dịch) Local application of a pesticide	Sử dụng chọn lọc thuốc BVTV ở những nơi tập trung nhiều sinh vật gây hại hoặc ở những chỗ tiếp giáp nhiều nhất với ổ sâu bệnh.
140	Phun nước Large-drop spraying with a pesticide	Phun thuốc cho cây bằng dung dịch khoảng 80% ở dạng hạt có kích thước 0,15 mm.
141	Phun sương Small – drop spraying with a pesticide	Thuốc thành phẩm xử lý cho cây trong đó có 80% dung dịch ở dạng hạt nhỏ với kích thước 0,05-0,15mm.
142	Phun sương hạt nhỏ (phun mù) Hight-dispers spraying with a pesticide	Xử lý cho cây bằng thuốc BVTV theo cách hòa tan hạt nhỏ kích thước = 0,025-0,125mm.
143	Phun lượng cực nhỏ Ultra-low volume spraying	Phun loại thuốc nước nguyên chất không pha nước ở dạng hạt cực nhỏ mỗi ha 5 lít.
144	Xử lý hạt giống và cây giống bằng thuốc Chemical disinfection of seeds (planting material)	Xử lý giống bằng thuốc thành phẩm
145	Xử lý giống ướt Wet chemical disinfection of seeds (planting material)	Nhúng hạt giống hoặc nguyên liệu làm giống vào dung dịch thuốc sau đó ủ và để khô.
146	Xử lý giống ẩm Moist disinfection of seeds (planting material)	Dùng một lượng nhỏ chất xử lý dạng nước để xử lý giống trong những thể tích chân không nhỏ.
147	Xử lý thấm ướt Disinfection of seeds (planting material) with wetting	Giống được xử lý bằng cách dùng một lượng hóa chất lỏng (chất xử lý) không quá 1dm³/100kg sau đó sấy khô.
148	Xử lý giống theo phương pháp nhúng Disinfection of seeds (planting material) by means of dipping	Nhúng giống vào dung dịch rồi hong khô.
149	Xử lý dài hạn trước khi gieo Preliminary chemical disinfection of seeds (planting material)	Xử lý giống từ 2 đến 3 tháng hoặc lâu hơn trước khi gieo.
150	Xử lý nửa ướt nửa khô Slurry disinfection of seeds (planting material)	Dùng một lượng chất xử lý khoảng 1-4dm³ trên 100kg hạt giống để xử lý giống sau đó không phải sấy khô.
151	Xử lý khô Dry disinfection of seeds (planting material)	Dùng loại thuốc bột không hòa nước để xử lý giống.
152	Xông hơi bằng thuốc bảo vệ thực vật Fumigation with a pesticide	Dùng thuốc xông hơi để xử lý kho, hàng dự trữ, cây hoặc đất
153	Sử dụng thuốc dạng phun khói Application of pesticide acrosoles	Sử dụng các loại thuốc ở trạng thái khói trong môi trường sống của sinh vật gây hại.
154	Biện pháp phòng ngừa bằng thuốc Preventive application of pesticide	Dùng thuốc trước khi cây trồng bị nhiễm sâu bệnh.
155	Sự phát tán của thuốc Drift of a pesticide	Sự di chuyển thuốc ra khỏi giới hạn diện tích được phun thuốc do các luồng không khí.
156	Phun thuốc trên toàn bộ diện tích Overall spraying with pesticide	Cách phun thuốc sao cho dung dịch thuốc đã pha được rải đều trên diện tích gieo trồng
157	Phun thuốc theo hàng Band spraying with pesticides	Phun thuốc cho cây trồng sao cho dung dịch thuốc đã pha được phân bố theo các hàng của cây trồng.
158	Độ bám dính của thuốc bảo vệ thực vật Ability of a pesticide to stick	Đặc tính của thuốc được giữ lại trên bề mặt được xử lý
159	Thời gian tác dụng của thuốc Persistence of a pesticide	Khoảng thời gian từ sau lúc phun thuốc còn giữ được hoạt tính của nó đối với sâu bệnh.
160	Phun thuốc trừ cỏ trước khi gieo hạt Pre-sowing application of a herbicide	Dùng thuốc trừ cỏ dại vào thời kỳ trước khi gieo hạt hoặc trước khi trồng.
161	Phun thuốc trừ cỏ dại trước khi cây mọc Pre-emergence application of a herbicide	Dùng thuốc trừ cỏ sau khi gieo hạt và trước lúc nảy mầm
162	Phun thuốc trừ cỏ sau khi giống mọc mầm Post-emergence application of a herbicide	Dùng thuốc trừ cỏ sau khi cây đã mọc mầm.
163	Khử trùng đất bằng loại thuốc trừ cỏ không chọn lọc Sterilization of soil with a non-selective herbicide	Dùng loại thuốc trừ cỏ hủy diệt với liều lượng có thể diệt trừ được triệt để trong một số năm.
164	Phun thuốc trừ cỏ trên toàn bộ diện tích Overall spraying with herbicides	Phun thuốc trừ cỏ sao cho dung dịch thuốc đã pha được phân bố đều trên toàn bộ diện tích gieo trồng
165	Phun thuốc trừ cỏ theo băng Band spraying with herbicides	Cách phun sao cho dung dịch thuốc đã pha được phân bố dọc theo các hàng cây trồng.
166	Sử dụng thuốc trừ cỏ có định hướng Directed application of a herbicide	Cách phun thuốc trừ cỏ cho cây trồng trong thời kỳ sinh trưởng của chúng sao cho dung dịch thuốc không rơi trực tiếp lên cây.
*Động thái và hậu quả của thuốc bảo vệ thực vật*
167	Độ bền vững của thuốc trong môi trường Persitence of a pesticide in the environment	Tính chất của thuốc BVTV còn được giữ lại khi bị các yếu tố của môi trường tác động.
168	Động thái của thuốc trong môi trường Dynamics of a pesticide in the environment	Sự thay đổi về chất lượng và số lượng của thuốc do tác động của các yếu tố môi trường
169	Sự luân chuyển của thuốc trong môi trường Circulation of a pesticide in the environment	Sự di chuyển của thuốc BVTV trong môi trường do ảnh hưởng của các yếu tố sinh học và lý học
170	Dư lượng thuốc Pesticide residue	Lượng thuốc BVTV còn lại trong các sản phẩm thức ăn (nông sản) và thức ăn gia súc sau khi dùng thuốc.
171	Dư lượng thuốc cho phép Tolerance for pesticide residues	Lượng thuốc tối đa còn lại trong các thực phẩm và thức ăn gia súc không gây hại cho người và động vật nuôi
172	Tác động phụ của thuốc Side-effect of a pesticide	Tác động trực tiếp và gián tiếp của thuốc đối với sự sống và hoạt động của sinh vật hại và sinh vật có ích
173	Hậu quả của thuốc Residual effect of a pesticide	Sự hạn chế hoặc thúc đẩy hoạt động sống của hàng loạt thế hệ sinh vật do ảnh hưởng độc của thuốc dưới liều gây chết
174	Hậu quả của dư lượng thuốc trừ cỏ Residual effect of a herbicide	Ảnh hưởng có hại hoặc có lợi của việc dùng thuốc trừ cỏ trong những năm trước đối với tình trạng của cây trồng, đất và mức độ nhiễm cỏ dại trong thời gian hiện tại do dư lượng thuốc.
*Biện pháp sinh học bảo vệ thực vật*
175	Chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật Biological preparation (microbiopreparation)	Loại thuốc trong đó vi sinh vật hoặc sản phẩm do quá trình hoạt động sống của nó là chất hữu hiệu
176	Thiên địch Natural enemy of a plant pest	Sinh vật có thể tiêu diệt hoặc làm giảm hoạt động sống của sinh vật hại
177	Thể ăn nhện Acariphage	Loại sinh vật ăn nhện hại cây
178	Thể ăn vi khuẩn Bacteriophage	Vi rút gây bệnh cho vi khuẩn
179	Thể ăn thực vật Phytophage	Sinh vật ăn cây
180	Thể có ích ăn thực vật Beneficial phytophage	Sinh vật ăn cỏ dại
181	Thể ăn côn trùng Entopophage	Sinh vật ăn côn trùng
182	Sự ăn thêm của thể ăn côn trùng Additional feeding of an entomophage	Tính ăn thêm của thể ăn côn trùng ở pha trưởng thành
183	Khả năng chọn lọc của thể ăn côn trùng Selective capacity of an entomophage	Tính ưa ăn côn trùng của một số thể ăn côn trùng đối với một loài côn trùng khác hoặc sau đó ở một giai đoạn phát triển nhất định.
184	Hoạt tính ký sinh của thể ăn côn trùng Parasitic activity of an entomophage	Khả năng phát hiện và gây hại cho côn trùng của thể ăn côn trùng.
185	Khả năng tìm mồi của thể ăn côn trùng Learching capacity of an entomophage	Khả năng tìm kiếm côn trùng của thể ăn côn trùng trong các điều kiện sống khác nhau.
186	Hoạt tính sinh học của thể ăn côn trùng Biological activity of an entomophage	Khả năng phát hiện và tiêu diệt côn trùng của thể ăn côn trùng.
187	Nhập nội các thể ăn côn trùng Introduction of entomophages	Sự đưa các thiên địch vào các vùng chưa có chúng.
188	Tính thích nghi khí hậu của thể ăn côn trùng Acclimatization of an entomophage	Sự thích nghi của thể ăn côn trùng nhập nội đối với điều kiện sinh tồn mới.
189	Sự chuyển chỗ trong vùng của thể ăn côn trùng Intra-area translocation of an entomophage	Sự chuyển chỗ của thể ăn côn trùng từ nơi này sang nơi khác trong giới hạn của vùng.
190	Phương pháp thả hàng loạt thể ăn côn trùng Method of the mass release of entomophages	Thả nhiều lần một lượng lớn thể ăn côn trùng nhằm làm giảm sâu hại
191	Hỗ trợ các thể ăn côn trùng Assistance to entomophages	Tạo điều kiện đảm bảo sự tồn tại và tích lũy của thể ăn côn trùng.
192	Vi sinh vật gây bệnh côn trùng Entomopathogenic microorganism	Vi sinh vật gây bệnh cho các côn trùng.
193	Bệnh tắc bó mạch Septicemia	Loại bệnh kéo theo sự tràn ngập các mô và các bộ phận của cây ký chủ do vi sinh vật gây ra.
*Thuật ngữ chung về sinh học dùng trong lĩnh vực bảo vệ thực vật*
1	Bệnh Actinomyces Actinomycosis	Bệnh hại do xạ khuẩn gây ra
2	Actinomyces Actinomycete	Các xạ khuẩn thường gặp trong đất và có cấu tạo dạng sợi kiểu chuỗi mà vách ngăn của nó chỉ có thể thấy được dưới kính hiển vi điện tử.
3	Sự đối kháng Antagonism	Mối quan hệ giữa các sinh vật trong đó loại sinh vật này làm giảm sự phát triển hoặc giết chết các sinh vật khác.
4	Chất kháng sinh Antibiotic	Chất do vi sinh vật, động vật hoặc thực vật có khả năng ức chế sự sinh trưởng hoặc tiêu diệt các vi sinh vật.
5	Chất gây ngán Antifeeding	Chất làm giảm sức ăn của côn trùng
6	Vùng thiệt hại Area of harmfulness	Một phần vùng phân bố của một loài mà ở đó có biểu hiện sự thiệt hại.
7	Vùng phân bố của một loài Area of a species	Vùng trong đó có một loài phân bố
8	Chất dẫn dụ Attractant	Chất có mùi, vị hấp dẫn động vật
9	Nông sinh quần Agrobiocenosis	Quần thể sinh vật có trong đất nông nghiệp.
10	Bệnh Aspergillus Aspergillosis	Loại bệnh do loài nấm Aspergillus gây ra
11	Sinh quần Riocenosis	Cộng đồng thực vật và động vật được hình thành trong quá trình lịch sử bảo đảm sự tuần hoàn vật chất và có khả năng tự điều chỉnh.
12	Kiểu sinh học Biotype	Tập đoàn các cá thể có cùng một loại gien.
13	Kiểu sinh thái Ecotype	Nhóm kiểu sinh học trong phạm vi một loài thích ứng về mặt di truyền đối với môi trường nhất định.
14	Sự đồng phát triển ký sinh và ký chủ Synchronism of host and parasite development	Sự thích ứng về mặt sinh học của chu kỳ phát triển của ký sinh đối với chu kỳ phát triển của ký chủ.
15	Tuyến trùng Nematodes	Những loài tiêu biểu của lớp giun tròn có dạng gây bệnh cho động vật và thực vật
16	Thể ăn động vật Zoophaga	Sinh vật ăn động vật
17	Thể ăn thịt Predator	Sinh vật sống hoang dã ăn động vật sau khi đã giết chết nó.
18	Mồi của thể ăn thịt Prey	Sinh vật làm thức ăn cho thể ăn thịt
19	Sự lây nhiễm Infestation	Sự xâm nhập của sinh vật gây bệnh trong môi trường *Ghi chú:* Nấm gây bệnh tồn tại trong đất, bào tử nấm có trong không khí.
20	Nguồn bệnh ban đầu Initial infection reserve	Lượng bào tử hoặc các dạng vi sinh vật gây bệnh khác có khả năng gây bệnh
21	Cỏ dại học Herbology	Khoa học nghiên cứu về cỏ dại và phương pháp trừ cỏ
22	Ký sinh bậc 2 Hyperparasite	Loài sinh vật phát triển được nhờ ký sinh bậc 1.
23	Hoocmôm Hormone	Chất có hoạt tính sinh học cao tiết ra từ bên trong sinh vật và điều hòa các chức năng quan trọng của nó
24	Sự xâm nhập của sâu hại Pest invasion	Sự đột nhập của sâu hại mô cây hoặc mô động vật và sự xuất hiện của sâu trên lãnh thổ mới, sau đó sinh sản hàng loạt.
25	Chế phẩm vi khuẩn Bacterial preparation	Chế phẩm mà chất hữu hiệu là vi khuẩn hoặc các sản phẩm trong quá trình hoạt động của nó.
26	Chế phẩm virut Virus preparation	Chế phẩm vi sinh vật gồm các virut hoặc các độc tố của virut gây bệnh đối với các sinh vật hại.
27	Chế phẩm nấm Fungal preparation	Chế phẩm vi sinh vật trong đó nấm và độc tố của nó là chất hữu hiệu.
28	Chất ức chế Inhibitor	Chất làm giảm hoặc ngừng quá trình phản ứng hóa học đồng thời cũng là chất làm ngưng quá trình sinh học.
29	Thể gây bệnh Inoculum	Vật liệu truyền nhiễm bệnh được dùng để lây bệnh nhân tạo
30	Tiêm chủng bệnh Inoculation	Truyền vi sinh vật gây bệnh vào trong cơ thể sinh vật
31	Nguồn bệnh Source of infection	Nguồn bệnh ban đầu hoặc môi giới truyền bệnh tự nhiên tạo điều kiện cho bệnh tái phát.
32	Nền nhiễm bệnh Infection background	Khả năng làm tăng sự nhiễm bệnh cho cây nhằm đánh giá tính chống bệnh của chúng.
33	Ổ nung bệnh Latent focus of infection	Ổ nhiễm bệnh tiềm tàng không biểu hiện triệu chứng bệnh bên ngoài.
34	Lượng xâm nhiễm Infection level	Số lượng VSV gây bệnh ban đầu có trên một cơ thể tích nhất định của môi trường mới có thể phát bệnh được.
35	Tốc độ xâm nhiễm Infection rate	Số lượng mô, bộ phận cây hoặc cây bị nhiễm bệnh trong một đơn vị thời gian.
36	Sự di chuyển của sâu hại Pest migration	Sự di chuyển của sâu hại đôi khi xảy ra hàng loạt có liên quan với sự thay đổi trạng thái sinh lý hoặc các điều kiện môi trường.
37	Vi khuẩn diệt nấm Mycolitic bacterium	Vi khuẩn có khả năng phá hủy sợi nấm.
38	Vi khuẩn dạng tinh thể Chrystallophorous bacterium	Các trực khuẩn của nhóm Bacitboringiensis có khả năng tạo ra những khối tinh thể.
39	Mycoplasms Mycoplasm organism	Một sinh vật gần như dạng vi khuẩn, khác vi khuẩn là không có thành tế bào cứng, khác virut là có cấu tạo tế bào, có 2 dạng axit nucle và có khả năng sinh sản trên môi trường nhân tạo.
40	Quần thể vi sinh vật Microbiocenosis	Những quần thể sinh vật có nguồn gốc thực vật và động vật. *Ghi chú:* Chúng tập hợp lại thành các nhóm vi sinh vật sau: vi khuẩn, nấm, actinomices, tảo hạ đẳng, động vật nguyên sinh.
41	Bộ vi bào tử Microporidia	Lớp động vật đơn giản nhất ký sinh bên trong có các bào tử đơn bào, có 1 tiêm mao dài, các bào tử này xâm nhập vào ký chủ qua khoang thân.
42	Phân lập đơn bào tử Monosporous isolate	Nấm được nuôi cấy tinh khiết từ một bào tử.
43	Vật mang nguồn bệnh Carrier of a pathogene	Sinh vật là môi trường thức ăn của nấm bệnh và trong trường hợp đó không phải lúc nào cũng gây các triệu chứng bệnh bên ngoài.
44	Hiện tượng ký sinh Parasitism	Một dạng có quan hệ khác loài có đặc tính sử dụng một sinh vật sống khác để làm nguồn thức ăn và môi trường sống
45	Hiện tượng đồng ký sinh Multiparasitism	Hiện tượng ký sinh của một vài loài ký sinh trong ký chủ.
46	Ký sinh Parasite	Sinh vật sử dụng một phần hoặc toàn bộ những sinh vật sống khác để làm môi trường sinh sống và nguồn thức ăn cho chúng.
47	Ký sinh bắt buộc Obligatory parasite	Loại ký sinh không có khả năng sống ngoài ký chủ, mô bào và tế bào ký chủ.
48	Ký sinh không bắt buộc Facultative parasite	Một sinh vật phát triển trong các mô đã chết nhưng trong những điều kiện nhất định sinh vật đó sống như một ký sinh.
49	Mức nhiễm hại do các ký sinh Parasitism level	Số lượng cá thể bị nhiễm ký sinh trong quần thể ký chủ.
50	Môi giới truyền bệnh Vector of a disease	Sinh vật truyền bệnh bằng cách mang nhân tố gây bệnh từ cây bị bệnh sang cây khỏe.
51	Tính đa dạng Pleomorphism	Đặc tính của sinh vật phát triển trong cá thể nhiều hơn ở một giai đoạn hình thành bào tử hoặc một dạng tồn tại
52	Tính đa hình Polymorphism	Tính chất không đồng nhất của loài về kiểu gen và kiểu hình thái
53	Quần thể Population	Một nhóm cá thể của một loài thực vật và động vật chiếm một phần khu phân bố của loài và có đặc tính chuyên hóa về kiểu gen và hiện tượng học.
54	Nguồn dự trữ sâu hại Pest reservation	Những ổ sinh sống cố định của các cá thể một loài để đảm bảo toàn quần thể.
55	Chất xua đuổi Repellent	Một chất mà mùi vị của nó xua đuổi được động vật.
56	Rikettxin Rickettsiae	Vi khuẩn chỉ có thể sinh sản trên tế bào ký chủ.
57	Bệnh Rikketxin Rickettsicsis	Một loại bệnh do Rikketxin gây ra
58	Bệnh hóa hạt do virut Granulosis	Côn trùng bị bệnh do virut có đặc tính tạo ra những chất ở dạng hạt trong các tế bào mô ký chủ
59	Bệnh tằm vôi Muscardinosis	Bệnh do nấm Muscardin của lớp Deuteromycetes gây ra
60	Poliedros Polyhedrose	Côn trùng bị bệnh do virut có đặc tính cấu tạo ra những khối nhiều cạnh trong các tế bào mô ký chủ.
61	Bệnh nấm Fusarium Fusariose	Bệnh do nấm thuộc giống Fusarium gây ra
62	Bệnh nấm Cephalospori Cephalosporiose	Bệnh do nấm thuộc giống Cephalosporium gây ra
63	Bệnh nấm Entomophthoros Entomophthorosis	Bệnh do nấm thuộc giống Entomophtora gây ra
64	Bệnh Protozoonos Protozoonosis	Bệnh do loại động vật hạ đẳng gây ra.
65	Tính chuyên hóa của sinh vật Adaptation of an organism	Sự thích ứng của sinh vật đối với những điều kiện nhất định của môi trường để tồn tại
66	Cỏ dại Weed	Một loại cây ngoài ý muốn có lẫn trong diện tích của các cây được gieo trồng
67	Nơi ẩn trú Survival habitat	Nơi sinh sống của những cá thể một loài đảm bảo cho chúng sống sót thuận lợi cho tới lúc chúng di chuyển sang cây trồng
68	Chất triệt sản Sterilants	Các chất hóa học có nhiều nguồn khác nhau, khi xâm nhập vào cơ thể sinh vật sẽ làm mất khả năng sinh sản của nó.
69	Chất kích thích Stimulator	Chất hóa học có nguồn tự nhiên khác nhau có tác dụng thúc đẩy quá trình sinh lý sinh hóa.
70	Nền thức ăn Substrate	Môi trường thức ăn mà trên đó hoặc trong môi trường đó có sinh vật sống.
71	Khả năng sinh độc tố Toxicogenity	Khả năng sinh độc tố gây hại cho cây trồng và động vật.
72	Phermon Phermone	Hoạt chất sinh học do côn trùng tiết ra và tiết ra môi trường xung quanh gây phản ứng đối với côn trùng loài đó.
73	Chất Phytoalecxin Phbtoalecxine	Chất kháng sinh được tạo ra do kết quả tác động qua lại giữa tế bào ký chủ và nấm gây bệnh, là nguyên nhân kìm hãm sự phát triển của nấm ở chỗ đã bị bệnh.
74	Chất phytoxid Phytoncide	Chất hóa học do thực vật thượng đẳng tiết ra có thể ức chế được sự phát triển của vi sinh vật.
75	Ký chủ Host of a parasite	Sinh vật sống là nguồn thức ăn là môi trường và phát triển của một sinh vật khác.
76	Phản ứng bảo vệ của ký chủ Defensive reaction of a host to a parasite	Phản ứng của sinh vật ký chủ để phòng thủ tác động của ký sinh đối với nó.
77	Dòng thuần vi sinh vật Pure culture	Vi sinh vật được nuôi cấy thuần khiết trên môi trường thức ăn.
78	Stamm Strain	Dòng virus có tính đồng nhất về di truyền được chọn lọc theo đặc điểm chuyển hóa.
79	Độc tố ngoại tiết Exotoxine	Độc tố do các nấm bệnh tiết ra môi trường xung quanh ở thời kỳ hoạt động sống.
80	Ngoại ký sinh Ectoparasite	Ký sinh sống trên biểu bì thân ký chủ
81	Nội ký sinh Endoparasite	Ký sinh sống bên trong khoang mô và các tế bào ký chủ.
82	Độc tố nội tiết Endotoxine	Độc tố được hình thành bên trong các tế bào nấm bệnh và tiết ra môi trường xung quanh sau khi nấm bệnh chết.
83	Bệnh dịch động vật	Động vật bị bệnh hàng loạt do hoạt động của nấm bệnh
84	Ổ dịch động vật Artificial focus of epizooty	Ổ bệnh được hình thành do cách truyền bệnh cục bộ vào môi trường thức ăn của ký chủ sau đó lan truyền tiếp.
85	Dịch động vật nhân tạo ở sâu hại Artifieal epizooties	Dịch bệnh xảy ra do việc vận chuyển nguồn bệnh đến những nơi sinh sống của loài gây hại động vật.
86	Etiologi (bệnh nguyên học) Etiology	Khoa học nghiên cứu về các nguyên nhân gây bệnh
87	Etologi Ethology	Khoa học nghiên cứu về tập tính của sinh vật
88	Epifitotiologi Epiphytotiology	Khoa học nghiên cứu dịch bệnh.
89	Vật hoại sinh Saprophyte	Một sinh vật dùng nguồn thức ăn đã hoại hủy (chết) có nguồn gốc hữu cơ.
90	Vật hoại sinh tự do Facultative saprophyte	Loại sinh vật phát triển trong các mô sống nhưng ở điều kiện nhất định sẽ sống hoại sinh
91	Thực vật biểu sinh Epiphyte	Loại sinh vật sống trên bề mặt của cây đôi khi ký sinh lên chúng
92	Cây ký chủ Host plant	Thực vật là nguồn thức ăn là môi trường sống và phát triển đối với vật gây hại.
93	Thực vật nội sinh Endophyte	Sinh vật sống bên trong cây
94	Sự cảm nhiễm qua lại của thực vật Plant allelopathy	Khả năng của cây tiết ra hoạt chất sinh học làm ảnh hưởng bất lợi hoặc có lợi đối với loài cây khác.

                                    flowchart LR
                                        A[Văn bản hiện tại

Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]-->VBHD[Văn bản hướng dẫn ]
                                        A-->VBSDBS[VB sửa đổi bổ sung ]
                                        A-->VBDC[Văn bản đính chính ]
                                        A-->VBTT[Văn bản thay thế ]
                                        A-->VBHN[Văn bản hợp nhất ]
                                        A-->VBLQ[Văn bản liên quan ]
                                        VBDHD[Văn bản được hướng dẫn ]-->A
                                        VBDSDBS[VB được sửa đổi bổ sung ]-->A
                                        VBDDC[Văn bản được đính chính ]-->A 
                                        VBDTT[Văn bản được thay thế ]-->A 
                                        VBDCC[Văn bản được căn cứ ]-->A 
                                        VBDTC[Văn bản được dẫn chiếu ]-->A 
                                        VBDHN[Văn bản được hợp nhất ]-->A 
                                        click VBDHD callback "đây là những văn bản ban hành trước, có hiệu lực pháp lý cao hơn [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86] & được hướng dẫn bởi [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDSDBS callback "đây là những văn bản ban hành trước, được sửa đổi bổ sung bởi [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDDC callback "đây là những văn bản ban hành trước, được đính chính các sai sót (căn cứ ban hành, thể thức, kỹ thuật trình bày...) bởi [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDTT callback "đây là những văn bản ban hành trước, được thay thế bởi [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDCC callback "đây là những văn bản ban hành trước, có hiệu lực pháp lý cao hơn, được sử dụng làm căn cứ để ban hành, [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDTC callback "đây là những văn bản ban hành trước, trong nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86] có quy định dẫn chiếu đến điều khoản hoặc nhắc đến những văn bản này"
                                        click VBDHN callback "những văn bản này được hợp nhất bởi [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBHD callback "đây là những văn bản ban hành sau, có hiệu lực pháp lý thấp hơn, để hướng dẫn hoặc quy định chi tiết nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBSDBS callback "đây là những văn bản ban hành sau, sửa đổi bổ sung một số nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBDC callback "đây là những văn bản ban hành sau, nhằm đính chính các sai sót (căn cứ ban hành, thể thức, kỹ thuật trình bày...) của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBTT callback "đây là những văn bản ban hành sau, nhằm thay thế, bãi bỏ toàn bộ nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBHN callback "đây là những văn bản ban hành sau, hợp nhất nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86] và những văn bản sửa đổi bổ sung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"
                                        click VBLQ callback "đây là những văn bản liên quan đến nội dung của [Quyết định 454/QĐ  tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86]"

Ngày	Trạng thái	Văn bản nguồn	Phần hết hiệu lực
01/07/1986	Văn bản được ban hành	Quyết định 454/QĐ tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86
16/07/1986	Văn bản có hiệu lực	Quyết định 454/QĐ tiêu chuẩn Nhà nước TCVN 4261-86

Danh sách Tải về

Định dạng	Tập tin	Link download
	454.QD.doc