Cảm nhận Mưa đỏ: Hai lần ra rạp và những điều còn đọng lại

Mưa đỏ là bộ phim lấy cảm hứng từ tiểu thuyết cùng tên của Chu Lai đã tái hiện những ngày tháng khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị năm 1972. Bộ phim gây chú ý không chỉ bởi quy mô hoành tráng mà còn bởi cách khắc họa những con người bình dị trong chiến tranh. Tôi quyết định ra rạp xem và rồi không dừng lại ở một lần, bởi mỗi lần ngồi trước màn ảnh rộng, cảm xúc lại ùa về theo một cách rất khác.

I. Ấn tượng lần đầu xem Mưa đỏ

1. Cảm giác ban đầu khi ngồi trong rạp và tiếp xúc với bộ phim

	Tôi quyết định đi xem Mưa đỏ sau khi lướt thấy một đoạn clip trên TikTok. Khi bài hát Quốc ca cất lên cùng hình ảnh lá cờ Tổ quốc và cả rạp đồng loạt đứng dậy chào cờ. Khoảnh khắc ấy khiến tôi dâng trào niềm tự hào - một hành động quen thuộc từ thuở bé dưới sân trường nay được lặp lại trong rạp phim lại mang một ý nghĩa đặc biệt.
Tôi chọn đi xem đúng ngày 2/9 Quốc khánh và điều đó càng làm trải nghiệm trở nên ý nghĩa hơn. Giữa không khí lễ hội rộn ràng, việc ngồi xuống trước màn ảnh rộng để xem một bộ phim về chiến tranh khiến tôi cảm nhận được niềm hân hoan của ngày đại lễ.
	Ngay từ những phút đầu bộ phim đã cuốn hút người xem theo mạch chuyện dồn dập. Có lúc cả rạp bật cười trước những khoảnh khắc hồn nhiên, đời thường của những người chiến sĩ nhưng cũng có những khoảnh khắc lặng đi trong nước mắt ở những phân cảnh bi thương.

Cảm xúc cứ thế đan xen lúc nghẹn ngào, lúc nhẹ nhõm. Lần đầu xem Mưa đỏ với tôi không đơn thuần là một buổi xem phim mà giống như một chuyến đi ngắn trở về với những ký ức lịch sử của dân tộc.

2. Cảnh phim chạm đến cảm xúc mạnh nhất

Trong rất nhiều phân đoạn của Mưa đỏ, khoảnh khắc để lại ấn tượng sâu đậm nhất chính là sự hy sinh của nhân vật Tạ người anh cả trong Tiểu đội. Giữa chiến trường khốc liệt anh không ngần ngại dùng thân mình che chở cho Sen (người chiến sĩ "hóa điên" sau một lần bị vùi trong đất lở của bom đạn).

Những lá thư Tạ viết cho vợ con càng khiến cảnh phim thêm day dứt. Trong đó, không chỉ có nỗi nhớ mà còn là những lời dặn dò rất đỗi bình dị và tha thiết:

“Em và con thương nhớ!
Anh sắp đi đây, bữa ni chắc anh sẽ đi xa mãi mãi. Rứa là anh không còn gặp được em và con nữa rồi. Anh nhớ nó lắm. Khi anh đi, con dặn bố nhớ mua kẹp tóc màu xanh về cho con. Em thay anh mua cho con nha.
Còn anh trả nợ nước nữa là xong.
Chỉ thương em...
Sau ni có ai yêu thương em thật lòng em cứ gắn bó với người ta. Như rứa ở dưới tê anh mới yên tâm được.
Ngày thắng lợi nếu còn nghĩ đến anh em cứ đi tàu vô Quảng Trị xuôi sông Thạch Hãn em tìm đến thôn An Hoà, người ta vớt anh lên chôn anh ở đó. Có miếng nhôm khắc tên anh đựng trong lọ Penicilin em nhá.”

Những dòng chữ giản dị ấy như gom lại cả một thế giới tình yêu dành cho vợ, tình thương cho con, trách nhiệm với Tổ quốc và cả sự bình thản trước cái chết.

Điều làm xúc động nhất là khoảnh khắc cuối cùng, Tạ vẫn kịp gửi lại cho đồng đội số tiền mình dành dụm để đóng Đảng phí. Giữa ranh giới sự sống cái chết, suy nghĩ cuối cùng không dành cho bản thân mà cho lý tưởng và tập thể. Một chi tiết nhỏ nhưng khiến hình ảnh người lính sáng lên với tất cả sự cao đẹp.

Cũng không thể quên cảnh hy sinh bi tráng của Hải. Bị giặc trói trên cành cây, trước khi ngọn lửa thiêu rụi cơ thể, anh vẫn dồn hết sức hô lớn:

“Anh em
Nghe tôi
Đừng nản lòng,
Đừng bỏ cuộc,
Chúng ta sẽ giành chiến thắng...
Tôi đi trước đây!!!”

Tiếng hô ấy vừa là lời trăng trối vừa là lời động viên gửi lại đồng đội. Trong khoảnh khắc cái chết cận kề Hải đã biến sự đau đớn thành sức mạnh tinh thần để khẳng định niềm tin sắt đá vào ngày chiến thắng.

II. Trở lại lần thứ hai: Xem Mưa đỏ với cách nhìn nhận khác

Lần xem thứ hai không còn là sự choáng ngợp bởi cảm xúc mà là sự chậm rãi để nhận ra những chi tiết biểu tượng mà đạo diễn đã khéo léo gửi gắm.

	Nổi bật nhất là hình ảnh chú chim nhỏ, người bạn đồng hành của Tú. Giữa bom đạn khốc liệt, chú chim ấy trở thành biểu tượng cho khát vọng tự do và hòa bình. Khoảnh khắc cuối, khi Cường trao con chim cho Tấn và dặn thả nó về trời, hình ảnh ấy như lời nhắn gửi chiến tranh rồi sẽ qua đi, chỉ có khát vọng tự do của con người là còn mãi.
Một chi tiết khác là cảnh Bình trước lúc hy sinh. Khi trúng đạn lúc trèo ra khỏi hào để bắn máy bay địch, điều cuối cùng anh nhìn thấy trước khi nhắm mắt không phải là bom đạn mà là một bầu trời trong xanh, bình yên. Hình ảnh ấy vừa bi thương vừa đẹp đẽ khi người lính ra đi với niềm tin về một ngày đất nước được tự do.
	Cuối cùng là chiếc khăn rằn gắn liền với Cường và Hồng. Ở cảnh kết, khi Cường và Quang ngã xuống, mỗi người giữ một đầu khăn tạo thành hình chữ S nhưng lại bị cắt đôi ở giữa. Hình ảnh này gợi ngay đến vĩ tuyến 17 ranh giới chia cắt đất nước sau Hiệp định Genève 1954. Chiếc khăn đứt đôi vừa là biểu tượng của sự chia cắt, vừa là nỗi day dứt vì Cường không kịp sống đến ngày thống nhất để thực hiện lời hứa với mẹ và với Hồng.

III. Tìm đến tiểu thuyết và lịch sử phía sau Mưa đỏ

1. Đọc tiểu thuyết Mưa đỏ

Sau khi xem phim, việc tìm đọc tiểu thuyết Mưa đỏ của Chu Lai giống như mở thêm nhiều góc nhìn khác. Nếu trên màn ảnh, câu chuyện được gói gọn trong thời lượng hơn hai tiếng thì ở tiểu thuyết các nhân vật hiện lên đầy đủ và chi tiết hơn, cả về số phận lẫn những giằng xé nội tâm. Sách cũng dành nhiều trang cho bối cảnh lịch sử và những mảng đời thường của người lính giúp hiểu sâu hơn những điều phim chỉ gợi mở. Nhờ đó, trải nghiệm từ phim được nối dài, vừa bổ sung vừa làm sáng rõ thêm giá trị của tác phẩm.

2. Khám phá những tình tiết có thật trong lịch sử

Một trong những điều khiến lần xem thứ hai thấm hơn là khi nhận ra nhiều cảnh trong Mưa đỏ không chỉ là hư cấu mà được lấy cảm hứng từ những câu chuyện thực tế.

	Chi tiết Tạ rút tiền trong túi nhờ đồng đội đóng Đảng phí trước khi hy sinh cũng được xác minh là có trong lịch sử, một liệt sĩ Nguyễn Xuân Khoát trong trận đánh năm 1968 đã từng làm như vậy. Cảnh này khi xem lại, làm tăng thêm sức nặng cho hình ảnh người lính không chỉ chiến đấu vì lý tưởng mà vẫn giữ trách nhiệm nhỏ bé với tổ chức, với niềm tin.
Bên cạnh đó, nhân vật Cường trong phim gia nhập tiểu đội K3 Tam Sơn dựa trên tiểu đoàn K3 Tam Đảo vốn tham gia trận Thành cổ Quảng Trị. Câu thoại trong phim “K3 Tam Sơn còn, Thành cổ còn” chính là cách để đưa ý tưởng ấy vào nghệ thuật, đồng thời tôn vinh tinh thần bền bỉ của những người lính thật.
	Ngoài ra, hình ảnh nữ lái đò O Hồng cũng được lấy cảm hứng từ du kích Nguyễn Thị Thu người ngày xưa từng chèo đò chở bộ đội qua sông giữa bom đạn dữ dội.

Khi xem phim lần thứ hai với những chi tiết ấy hiện rõ trong tâm trí, cảm giác không còn đơn thuần là đang dõi theo một câu chuyện trên màn ảnh mà như được gợi nhớ về những hình ảnh có thật nơi chiến trường năm xưa, nơi những con người bằng xương bằng thịt đã sống, đã chiến đấu và đã hy sinh.

3. Ý nghĩa khi đặt bộ phim vào dòng chảy lịch sử Việt Nam

Mưa đỏ không chỉ là một tác phẩm điện ảnh, mà còn là cánh cửa đưa khán giả trở lại với một trong những giai đoạn bi tráng nhất của dân tộc với 81 ngày đêm ở Thành cổ Quảng Trị. Khi đặt trong dòng chảy lịch sử, bộ phim trở thành lời nhắc nhở về sự hy sinh của thế hệ đi trước đồng thời khơi dậy lòng tri ân và niềm tự hào ở thế hệ hôm nay.

IV. Kết luận

Hai lần ra rạp xem Mưa đỏ là hai hành trình cảm xúc khác nhau từ sự xúc động ban đầu đến những suy ngẫm sâu xa về lịch sử. Bộ phim không chỉ mang đến trải nghiệm điện ảnh mà còn gợi nhớ về những con người, những mất mát và khát vọng hòa bình của cả một thế hệ. Với Mưa đỏ, ký ức chiến tranh không còn xa xôi mà trở nên gần gũi và lắng đọng trong lòng người xem hôm nay.