Vợ không bắt buộc phải đăng ký thường trú theo chồng. Tuy nhiên, nếu muốn đăng ký thì vợ chỉ cần được chủ hộ hoặc chủ sở hữu nơi ở đó đồng ý.
Hiện nay, nhiều người vẫn cho rằng sau khi kết hôn vợ phải đăng ký thường trú theo nơi cư trú của chồng và ghi thông tin này vào sổ hộ khẩu. Trên thực tế, pháp luật hiện hành đã quy định rõ quyền tự do lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng. Việc đăng ký thường trú theo chồng chỉ được thực hiện khi hai bên có thỏa thuận và đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Luật Cư trú 2020.
1. Vợ có bắt buộc đăng ký thường trú theo nơi cư trú của chồng không?
Điều 19 và Điều 20 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 19. Tình nghĩa vợ chồng
...
2. Vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác.
...
Điều 20. Lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng
Việc lựa chọn nơi cư trú của vợ chồng do vợ chồng thỏa thuận, không bị ràng buộc bởi phong tục, tập quán, địa giới hành chính.
Điều 14 Luật Cư trú 2020 quy định như sau:
Điều 14. Nơi cư trú của vợ, chồng
1. Nơi cư trú của vợ, chồng là nơi vợ, chồng thường xuyên chung sống.
2. Vợ, chồng có thể có nơi cư trú khác nhau theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật có liên quan.
Pháp luật hiện hành bảo đảm quyền tự do lựa chọn nơi cư trú của công dân, kể cả giữa vợ và chồng. Việc người vợ không đăng ký thường trú theo chồng không bị xem là vi phạm, miễn sao việc cư trú được thực hiện hợp pháp và có khai báo đầy đủ.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Lê Thị Hạnh (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) kết hôn với ông Nguyễn Văn An (cư trú tại Thành phố Hồ Chí Minh). Sau khi kết hôn, bà Hạnh vẫn làm việc tại Đà Nẵng và hai vợ chồng thống nhất tạm thời sinh sống riêng để thuận tiện công tác. - Quá trình xử lý hoặc phản hồi
Cơ quan công an phường nơi bà Hạnh cư trú xác nhận việc duy trì nơi thường trú riêng là hợp pháp, không vi phạm nghĩa vụ hôn nhân. Bà chỉ cần khai báo cư trú đầy đủ theo quy định của Luật Cư trú 2020. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Tình huống cho thấy việc lựa chọn nơi cư trú là quyền tự do của mỗi bên trong hôn nhân. Miễn đảm bảo khai báo trung thực và tuân thủ quy định pháp luật, vợ chồng vẫn được coi là sống đúng nghĩa vụ và tôn trọng lẫn nhau.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Điều kiện đăng ký thường trú của vợ tại nơi ở của chồng là gì?
Điều 20 Luật Cư trú 2020 quy định như sau:
Điều 20. Điều kiện đăng ký thường trú
1. Công dân có chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp đó.
2. Công dân được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp không thuộc quyền sở hữu của mình khi được chủ hộ và chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đó đồng ý trong các trường hợp sau đây:
a) Vợ về ở với chồng; chồng về ở với vợ; con về ở với cha, mẹ; cha, mẹ về ở với con;
...
3. Trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, công dân được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Được chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại địa điểm thuê, mượn, ở nhờ và được chủ hộ đồng ý nếu đăng ký thường trú vào cùng hộ gia đình đó;
b) Bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 08m2 sàn/người.
Người vợ chỉ được đăng ký thường trú theo chồng nếu có sự đồng ý của chủ hộ hoặc chủ sở hữu nơi ở đó. Trường hợp nhà là tài sản của người chồng, người vợ vẫn cần thực hiện thủ tục đăng ký và được chấp thuận theo quy định hành chính về cư trú.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Phạm Thùy Linh (cư trú tại Thành phố Huế) kết hôn với ông Nguyễn Quang Bình (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng). Sau khi kết hôn, bà Linh muốn đăng ký thường trú tại nhà chồng. - Quá trình xử lý
Ông Bình là chủ sở hữu căn hộ và đã đồng ý để vợ đăng ký thường trú tại địa chỉ này. Cơ quan công an khu vực xác nhận hồ sơ hợp lệ và cấp đăng ký thường trú cho bà Linh sau 3 ngày làm việc. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Thủ tục đăng ký diễn ra thuận lợi nhờ việc tuân thủ đầy đủ điều kiện và sự đồng thuận của các bên liên quan. Trường hợp này thể hiện sự minh bạch, tôn trọng pháp luật và tính tự nguyện trong quan hệ hôn nhân.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật Việt Nam tôn trọng quyền tự do cư trú của mỗi cá nhân, không bắt buộc vợ phải đăng ký thường trú theo chồng. Việc lựa chọn nơi thường trú là quyền tự quyết của mỗi người, kể cả sau khi kết hôn. Chỉ khi hai bên có thỏa thuận và đáp ứng điều kiện về nơi ở hợp pháp, việc đăng ký thường trú mới được thực hiện.
