Viên chức được phân loại theo hai tiêu chí là chức trách, nhiệm vụ và trình độ. Với các công việc yêu cầu trình độ khác nhau thì thời gian viên chức tập sự cũng khác nhau.
Việc phân loại viên chức giúp xác định rõ chức trách, nhiệm vụ và yêu cầu trình độ đối với từng vị trí trong đơn vị sự nghiệp công lập. Viên chức thường được phân loại theo hai tiêu chí là (i) chức trách và (ii) trình độ đào tạo. Đối với các vị trí viên chức yêu cầu trình độ đào tạo khác nhau thì thời gian tập sự của các vị trí ấy cũng khác nhau.
1. Viên chức được phân loại như thế nào?
Căn cứ theo Điều 3 Nghị định 115/2020/NĐ-CP:
Điều 3. Phân loại viên chức
1. Theo chức trách, nhiệm vụ, viên chức được phân loại như sau:
a) Viên chức quản lý là người được bổ nhiệm giữ chức vụ quản lý có thời hạn, chịu trách nhiệm điều hành, tổ chức thực hiện một hoặc một số công việc trong đơn vị sự nghiệp công lập và được hưởng phụ cấp chức vụ quản lý;
b) Viên chức không giữ chức vụ quản lý là người chỉ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn nghiệp vụ theo chức danh nghề nghiệp trong đơn vị sự nghiệp công lập.2. Theo trình độ đào tạo, viên chức được phân loại như sau:
a) Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo tiến sĩ;
b) Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo thạc sĩ;
c) Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo đại học;
d) Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo cao đẳng;
đ) Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo trung cấp.
Việc phân loại này giúp cơ quan quản lý xác định đúng yêu cầu tuyển dụng, bố trí nhân lực và đánh giá năng lực viên chức phù hợp với từng nhóm chức danh. Phân chia theo chức trách phản ánh mức độ trách nhiệm và thẩm quyền trong hoạt động điều hành hoặc thực hiện công việc chuyên môn. Phân loại theo trình độ đào tạo giúp đảm bảo viên chức đáp ứng chuẩn chuyên môn của vị trí đảm nhiệm.
Tình huống giả định
-
Trung tâm nghiên cứu tại Hà Nội rà soát và phân loại lại đội ngũ viên chức
Tháng 2/2027, tại Phường Ba Đình, TP Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia tiến hành rà soát đội ngũ viên chức theo yêu cầu của cơ quan chủ quản. Mục đích nhằm bảo đảm việc sử dụng, đánh giá và tuyển dụng viên chức phù hợp với quy định hiện hành. -
Căn cứ tiêu chí chức trách và trình độ để đánh giá và tuyển dụng
Khi xem xét vi phạm trong quá trình công tác, trung tâm áp dụng tiêu chí chức trách, nhiệm vụ của từng viên chức để làm cơ sở xử lý kỷ luật. Ngược lại, trong công tác tuyển dụng, đơn vị căn cứ vào trình độ đào tạo và năng lực chuyên môn để lựa chọn viên chức phù hợp cho từng vị trí việc làm. -
Tòa án nhân dân khu vực 2 - TP Hà Nội khẳng định việc phân loại đúng quy định
Một viên chức khiếu nại cho rằng mình bị xếp sai nhóm chức danh, nhưng Tòa án nhân dân khu vực 2 - TP Hà Nội xác định trung tâm đã tuân thủ đúng tiêu chí và quy trình rà soát theo quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Thời gian tập sự của viên chức được quy định như thế nào?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 21 Nghị định 115/2020/NĐ-CP:
Điều 21. Chế độ tập sự
...
2. Thời gian tập sự được quy định như sau:
a) 12 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo đại học. Riêng đối với chức danh nghề nghiệp bác sĩ là 09 tháng;
b) 09 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo cao đẳng;
c) 06 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo trung cấp.
d) Thời gian nghỉ sinh con theo chế độ bảo hiểm xã hội, thời gian nghỉ ốm đau từ 14 ngày trở lên, thời gian nghỉ không hưởng lương, thời gian bị tạm giam, tạm giữ, tạm đình chỉ công tác theo quy định của pháp luật không được tính vào thời gian tập sự.
Trường hợp người tập sự nghỉ ốm đau hoặc có lý do chính đáng dưới 14 ngày mà được người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập nơi người được tuyển dụng vào viên chức đang thực hiện chế độ tập sự đồng ý thì thời gian này được tính vào thời gian tập sự....
Quy định về thời gian tập sự hướng đến việc đảm bảo viên chức mới tuyển có đủ thời gian tiếp cận công việc, trau dồi kỹ năng và chứng minh năng lực. Thời gian tập sự khác nhau tùy theo yêu cầu chuyên môn, cao nhất là 12 tháng đối với chức danh yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo đại học và thấp nhất là 6 tháng đối với chức danh yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo trung cấp. Đồng thời, việc không tính các khoảng thời gian nghỉ dài vào thời gian tập sự nhằm bảo đảm tính thực chất của quá trình tập sự.
Tình huống giả định
-
Anh Nguyễn Hoài Nam bắt đầu tập sự vị trí chuyên viên tại Đà Nẵng
Tháng 10/2027, anh Nguyễn Hoài Nam (cư trú tại phường Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng) được tuyển dụng vào vị trí chuyên viên yêu cầu trình độ đại học. Anh Nam được bố trí thực hiện chế độ tập sự theo quy định. -
Đơn vị xác định thời gian tập sự 12 tháng
Trong quá trình tập sự, anh Nam có thời gian nghỉ ốm 10 ngày và được người đứng đầu đơn vị chấp thuận, do đó thời gian này vẫn được tính vào thời gian tập sự. Tuy nhiên, các ngày nghỉ ốm vượt quá 14 ngày theo quy định sẽ không được tính. Anh Nam không đồng ý và khởi kiện ra tòa án. -
Tòa án nhân dân khu vực 1 - Đà Nẵng giải quyết tranh chấp
Tòa án nhân dân khu vực 1 - Đà Nẵng khẳng định thời gian nghỉ ốm dài ngày không được tính vào thời gian tập sự theo pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc phân loại viên chức theo chức trách và trình độ đào tạo giúp cơ quan quản lý xây dựng cơ cấu nhân sự hợp lý và đáp ứng yêu cầu chuyên môn. Ngoài ra, đối với từng vị trí viên chức có yêu cầu chuyên môn khác nhau sẽ có khoảng thời gian tập sự khác nhau. Áp dụng đúng các quy định này góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức và hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.
