Người bị dừng hưởng lương hưu do bị tuyên bố mất tích, người có thời gian gián đoạn chưa nhận lương hưu hoặc người chết trong thời gian chưa nhận lương hưu.
Lương hưu là nguồn thu nhập ổn định, giúp người lao động bảo đảm cuộc sống sau khi kết thúc quá trình làm việc. Những trường hợp người lao động bị gián đoạn trong việc nhận lương hưu do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bên cạnh đó, việc truy lĩnh lương hưu được pháp luật quy định cụ thể nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người hưởng bảo hiểm xã hội.
Trường hợp nào được truy lĩnh lương hưu?
Khoản 1, 2 và 3 Điều 23 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định như sau:
Điều 23. Tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng
Việc tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng được thực hiện theo quy định tại Điều 64 của Luật bảo hiểm xã hội và được hướng dẫn cụ thể như sau:
1. Người bị dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng do bị Tòa án tuyên bố là mất tích, sau đó được Tòa án hủy quyết định tuyên bố là mất tích thì được tiếp tục hưởng và được nhận tiền lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng của những tháng chưa nhận, không bao gồm tiền lãi.
2. Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng có thời gian gián đoạn chưa nhận lương hưu, trợ cấp thì được nhận tiền lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng của những tháng chưa nhận, không bao gồm tiền lãi.
3. Người hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng mà chết trong thời gian gián đoạn chưa nhận lương hưu, trợ cấp thì ngoài chế độ tử tuất thân nhân còn được nhận tiền lương hưu, trợ cấp của những tháng chưa nhận, không bao gồm tiền lãi.
...
Theo quy định này, có ba nhóm đối tượng được truy lĩnh lương hưu, bao gồm:
-
Người bị tạm dừng hưởng lương hưu do bị tuyên bố mất tích và sau đó được hủy quyết định mất tích;
-
Người đang hưởng lương hưu nhưng có thời gian gián đoạn chưa nhận do các nguyên nhân khách quan;
-
Thân nhân của người hưởng lương hưu chết trong thời gian gián đoạn chưa nhận vẫn được nhận lại phần tiền chưa chi trả.
Điểm chung của các trường hợp này là đều không được tính lãi cho khoản truy lĩnh, nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tuân thủ đúng quy định của quỹ bảo hiểm xã hội.
Tình huống giả định
Người bị tuyên bố mất tích được truy lĩnh lương hưu sau khi trở về
-
Ông Minh được tuyên bố mất tích trong thời gian dài
Ông Phạm Văn Minh 68 tuổi, là người đang hưởng lương hưu hằng tháng. Năm 2021, ông bị mất liên lạc trong thời gian dài, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước ra quyết định tuyên bố ông Minh mất tích, nên cơ quan bảo hiểm xã hội tạm dừng chi trả lương hưu. -
Sau khi trở về, ông Minh được hủy quyết định mất tích
Đến năm 2023, ông Minh trở về và nộp đơn đề nghị Tòa án hủy quyết định tuyên bố mất tích. Sau khi quyết định hủy bỏ có hiệu lực, ông được cơ quan bảo hiểm xã hội phục hồi chế độ lương hưu. -
Cơ quan bảo hiểm xã hội truy lĩnh lương hưu cho thời gian tạm dừng hưởng
Cơ quan BHXH đã tiến hành truy lĩnh toàn bộ số tiền lương hưu của 24 tháng chưa nhận, không bao gồm tiền lãi, đúng theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội thì xử lý thế nào?
Khoản 4 Điều 15 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định như sau:
Điều 15. Điều kiện hưởng lương hưu
...
4. Người lao động đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu mà thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc còn thiếu tối đa 06 tháng thì người lao động được lựa chọn đóng một lần cho số tháng còn thiếu với mức đóng hằng tháng bằng tổng mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động theo mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ việc vào quỹ hưu trí và tử tuất để hưởng lương hưu. Người lao động được hưởng lương hưu tại tháng đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu và đã đóng đủ bảo hiểm xã hội cho số tháng còn thiếu.
...
Người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ số năm đóng BHXH bắt buộc, họ có quyền lựa chọn đóng một lần cho tối đa 6 tháng còn thiếu để được xét hưởng lương hưu ngay trong tháng hoàn thành nghĩa vụ đóng. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động tránh bị gián đoạn thời gian hưởng chế độ và đảm bảo quyền lợi liên tục. Việc đóng một lần bao gồm cả phần nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động, tính trên mức lương tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
Tình huống giả định
Người lao động đóng bù 6 tháng còn thiếu để đủ điều kiện nhận lương hưu
-
Ông Hùng sắp đến tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu thời gian đóng BHXH
Ông Nguyễn Văn Hùng 60 tuổi, làm việc trong điều kiện bình thường. Khi đến tuổi nghỉ hưu, ông đã có 19 năm 6 tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. -
Ông Hùng lựa chọn đóng một lần cho 6 tháng còn thiếu
Theo hướng dẫn của cơ quan BHXH, ông Hùng được phép đóng bổ sung một lần cho 6 tháng còn thiếu, với mức đóng bằng tổng phần nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động tính theo mức lương bình quân tháng cuối cùng trước khi nghỉ. -
Cơ quan BHXH xác nhận đủ điều kiện và chi trả lương hưu
Ngay sau khi hoàn tất việc đóng bù, cơ quan BHXH ra quyết định chi trả lương hưu cho ông Hùng từ tháng kế tiếp đúng theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật hiện hành quy định rõ các trường hợp người lao động được truy lĩnh lương hưu, bao gồm người bị tuyên bố mất tích, người có thời gian gián đoạn chưa nhận hoặc người chết trong thời gian chưa nhận lương hưu. Đối với người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu tối đa 6 tháng đóng bảo hiểm xã hội, họ được đóng một lần cho phần thời gian còn thiếu để đủ điều kiện nhận lương hưu. Quyền lợi hưu trí cho người lao động, tránh bị gián đoạn hoặc mất quyền hưởng chế độ do thiếu sót nhỏ về thời gian đóng.
