Trường hợp khẩn cấp là khi thị trường hàng hóa bị rối loạn khiến giao dịch qua Sở Giao dịch không còn phản ánh đúng quan hệ cung cầu theo quy định.
Quy định về trường hợp khẩn cấp trong hoạt động giao dịch hàng hóa nhằm bảo đảm thị trường vận hành ổn định và phản ánh đúng cung cầu. Khi thị trường rơi vào trạng thái rối loạn, pháp luật cho phép áp dụng các biện pháp quản lý đặc biệt để bảo vệ lợi ích chung. Đồng thời, thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước được xác định rõ nhằm bảo đảm xử lý tình huống kịp thời và hiệu quả.
1. Trường hợp khẩn cấp theo Luật Thương mại là gì?
Khoản 1 Điều 72 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 72. Thực hiện biện pháp quản lý trong trường hợp khẩn cấp
1. Trường hợp khẩn cấp là trường hợp xảy ra hiện tượng rối loạn thị trường hàng hoá làm cho giao dịch qua Sở giao dịch hàng hóa không phản ánh được chính xác quan hệ cung cầu.
...
Điều luật này nhằm giúp nhận diện sớm tình trạng bất thường của thị trường, nơi các yếu tố cung cầu bị bóp méo do tác động lớn từ thông tin sai lệch, đầu cơ hoặc biến động mạnh. Khi giao dịch không còn phản ánh giá trị thật, việc can thiệp là cần thiết để ổn định thị trường và bảo vệ doanh nghiệp.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 8/2025, giá lúa mì giao dịch qua Sở Giao dịch Hàng hóa đột ngột tăng gấp đôi chỉ trong hai ngày, không phù hợp với nguồn cung thực tế. -
Quá trình xử lý
Các tổ chức giám sát thị trường phát hiện thông tin giả mạo về thiếu hụt nguồn cung lan truyền trên mạng, gây hoang mang và làm biến dạng giá. Cơ quan quản lý cảnh báo nguy cơ rối loạn thị trường. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 72 Luật Thương mại năm 2005, đây được coi là trường hợp khẩn cấp vì giao dịch không còn phản ánh quan hệ cung cầu. Việc nhận diện đúng tình huống là bước đầu để áp dụng biện pháp quản lý phù hợp.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Các biện pháp quản lý trong trường hợp khẩn cấp là gì?
Khoản 2 Điều 72 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 72. Thực hiện biện pháp quản lý trong trường hợp khẩn cấp
....
2. Trong trường hợp khẩn cấp, Bộ trưởng Bộ Thương mại có quyền thực hiện các biện pháp sau đây:
a) Tạm ngừng việc giao dịch qua Sở giao dịch hàng hoá;
b) Hạn chế các giao dịch ở một khung giá hoặc một số lượng hàng hóa nhất định;
c) Thay đổi lịch giao dịch;
d) Thay đổi Điều lệ hoạt động của Sở giao dịch hàng hoá;
đ) Các biện pháp cần thiết khác theo quy định của Chính phủ.
Các biện pháp này nhằm ổn định thị trường, ngăn ngừa thiệt hại lan rộng và xử lý nhanh sự cố. Việc điều chỉnh khung giá, tạm ngừng giao dịch hoặc thay đổi lịch giao dịch giúp giảm tác động tiêu cực và tạo điều kiện để thị trường quay lại trạng thái cân bằng.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 9/2025, thị trường giao dịch cà phê hỗn loạn do thông tin giả về sự cố mất mùa tại nhiều vùng trồng lớn. -
Quá trình xử lý
Bộ trưởng Bộ Thương mại quyết định tạm ngừng giao dịch trong 24 giờ, đồng thời yêu cầu Sở Giao dịch điều chỉnh khung giá để hạn chế biến động bất thường. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 72 Luật Thương mại năm 2005, Bộ trưởng có quyền áp dụng biện pháp tạm ngừng giao dịch và điều chỉnh điều lệ nhằm bảo đảm thị trường vận hành an toàn. Quyết định kịp thời giúp tránh thiệt hại lan rộng và khôi phục trật tự giao dịch.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Các quy định về trường hợp khẩn cấp và biện pháp quản lý giúp bảo đảm thị trường hàng hóa vận hành an toàn và phản ánh đúng cung cầu thực tế. Việc can thiệp kịp thời giúp ngăn ngừa thiệt hại lớn và bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp tham gia giao dịch. Nhờ vậy, giao dịch qua Sở Giao dịch hàng hóa duy trì ổn định, minh bạch và đáng tin cậy hơn.
