Thực hiện công việc không có ủy quyền là thực hiện việc đó vì lợi ích người khác. Đồng thời người được giúp phải trả chi phí hợp lý và thù lao nếu công việc mang lại lợi ích.
Trong nhiều trường hợp, một người tự ý thực hiện công việc cho người khác vì mong muốn hỗ trợ hoặc tránh thiệt hại xảy ra. Bộ luật Dân sự 2015 ghi nhận đây là hành vi “thực hiện công việc không có ủy quyền” với điều kiện người thực hiện làm vì lợi ích của người có công việc. Đồng thời quy định này giúp xác định rõ quyền và nghĩa vụ của cả hai bên sau khi công việc được hoàn thành.
1. Thực hiện công việc không có ủy quyền là gì?
Điều 574 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 574. Thực hiện công việc không có ủy quyền
Thực hiện công việc không có ủy quyền là việc một người không có nghĩa vụ thực hiện công việc nhưng đã tự nguyện thực hiện công việc đó vì lợi ích của người có công việc được thực hiện khi người này không biết hoặc biết mà không phản đối.
Hành vi này phát sinh khi một người chủ động làm thay công việc của người khác trong lúc họ không biết hoặc không phản đối. Việc thực hiện phải nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của người có công việc chứ không vì mục đích xâm phạm quyền của họ. Đây là căn cứ để xác định trách nhiệm và quyền lợi của cả hai bên sau khi công việc hoàn tất.
Tình huống giả định
- Hàng xóm tự dọn giùm tài sản khi trời mưa
Anh Trần Văn Kiệt tại tỉnh Đắk Lắk thấy nhà hàng xóm phơi quần áo ngoài sân đúng lúc trời đổ mưa lớn. Anh Kiệt tự thu dọn toàn bộ đồ vào hiên để tránh bị ướt. - Gia chủ không phản đối
Chị Nguyễn Thị Hòa (chủ nhà) khi về nhà thấy đồ đã được thu vào thì cảm ơn và không có ý kiến phản đối. Việc này được xem là thực hiện công việc không có ủy quyền. -
Công việc mang lại lợi ích
Nhờ hành động này, quần áo không bị hư hỏng hoặc ẩm mốc. Công việc được xem là có lợi cho chị Hòa và hợp pháp theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Người có công việc được thực hiện có phải trả tiền cho người thực hiện không?
Điều 576 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 576. Nghĩa vụ thanh toán của người có công việc được thực hiện
1. Người có công việc được thực hiện phải tiếp nhận công việc khi người thực hiện công việc không có ủy quyền bàn giao công việc và thanh toán các chi phí hợp lý mà người thực hiện công việc không có ủy quyền đã bỏ ra để thực hiện công việc, kể cả trường hợp công việc không đạt được kết quả theo ý muốn của mình.
2. Người có công việc được thực hiện phải trả cho người thực hiện công việc không có ủy quyền một khoản thù lao khi người này thực hiện công việc chu đáo, có lợi cho mình, trừ trường hợp người thực hiện công việc không có ủy quyền từ chối.
Người được thực hiện công việc phải nhận lại công việc và thanh toán toàn bộ chi phí mà người thực hiện không có ủy quyền đã bỏ ra. Nếu công việc được thực hiện cẩn thận và mang lại lợi ích, họ còn phải trả thêm thù lao hợp lý. Việc thanh toán này nhằm đảm bảo công bằng và ghi nhận công sức của người thực hiện công việc.
Tình huống giả định
- Giúp sửa mái tôn trước bão
Ông Lê Văn Thành ở Thành phố Đà Nẵng thấy mái tôn nhà hàng xóm bị bung chốt ngay trước lúc bão lớn. Ông Thành mua vật liệu và tự sửa lại nhằm tránh nhà bên bị tốc mái. - Chi phí phát sinh
Người hàng xóm là ông Hồ Minh Tuấn sau đó ghi nhận mái nhà đã được gia cố, tránh hư hỏng trong bão. Ông Tuấn đồng ý thanh toán toàn bộ chi phí vật liệu mà ông Thành đã bỏ ra. -
Trả thêm thù lao
Do công việc được làm cẩn thận và giúp ngăn chặn thiệt hại đáng kể, ông Tuấn còn gửi thêm một khoản thù lao theo đúng quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thực hiện công việc không có ủy quyền là hành vi mang tính thiện chí và được pháp luật công nhận khi công việc được làm vì lợi ích của người khác. Người có công việc phải tiếp nhận kết quả và thanh toán chi phí hợp lý. Đồng thời có thể kèm theo thù lao nếu công việc mang lại lợi ích thiết thực.
