Doanh nghiệp cùng thị trường liên quan hoặc ở các công đoạn khác nhau của cùng chuỗi sản xuất–phân phối không được thỏa thuận hạn chế phát triển kỹ thuật nếu gây hạn chế cạnh tranh đáng kể.
Trong môi trường kinh doanh, sự phát triển của kỹ thuật và công nghệ là nền tảng thúc đẩy năng lực cạnh tranh. Khi các doanh nghiệp cùng thống nhất để kìm hãm hoặc làm chậm tiến bộ kỹ thuật, sự thống nhất đó liên quan trực tiếp đến việc đánh giá hành vi hạn chế cạnh tranh. Nội dung pháp luật về thỏa thuận hạn chế cạnh tranh giúp làm rõ bản chất của thỏa thuận hạn chế phát triển kỹ thuật và phạm vi giới hạn áp dụng cho doanh nghiệp.
1. Thỏa thuận hạn chế phát triển kỹ thuật có phải thỏa thuận hạn chế cạnh tranh không?
Khoản 7 Điều 11 Luật Cạnh tranh 2018 quy định cụ thể:
Điều 11. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
...
7. Thỏa thuận hạn chế phát triển kỹ thuật, công nghệ, hạn chế đầu tư.
...
Khi các doanh nghiệp thống nhất để kìm hãm hoặc làm chậm sự phát triển kỹ thuật, công nghệ hay đầu tư, sự thống nhất này được xem là thỏa thuận hạn chế cạnh tranh. Hành vi đó làm giảm khả năng đổi mới trên thị trường và ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ cạnh tranh của những doanh nghiệp không tham gia thỏa thuận.
Tình huống giả định
- Các doanh nghiệp trong Sao Việt lo ngại chi phí nâng cấp công nghệ
Tập đoàn Công nghệ Sao Việt tổ chức cuộc họp kín vì nhiều doanh nghiệp thành viên không muốn đầu tư dây chuyền mới do chi phí quá cao. - Thống nhất trì hoãn đổi mới để duy trì lợi nhuận
Các thành viên đồng ý tạm dừng nâng cấp kỹ thuật và không triển khai các nghiên cứu mới nhằm tránh cạnh tranh nội bộ về đầu tư. - Doanh nghiệp ngoài thỏa thuận bị giảm cơ hội cạnh tranh
Một số công ty độc lập cố gắng ứng dụng công nghệ tiên tiến nhưng khó mở rộng thị phần vì thị trường chung thiếu thay đổi. - Cơ quan quản lý ghi nhận thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
Sự thống nhất làm chậm đổi mới được đánh giá là làm giảm khả năng cạnh tranh bình thường của những doanh nghiệp không tham gia.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Doanh nghiệp có được thỏa thuận hạn chế phát triển kỹ thuật không?
Khoản 3, 4 Điều 12 Luật Cạnh tranh 2018 quy định cụ thể:
Điều 12. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm
...
3. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trên cùng thị trường liên quan quy định tại các khoản 7, 8, 9, 10 và 11 Điều 11 của Luật này khi thỏa thuận đó gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường.
4. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp kinh doanh ở các công đoạn khác nhau trong cùng một chuỗi sản xuất, phân phối, cung ứng đối với một loại hàng hóa, dịch vụ nhất định quy định tại các khoản 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10 và 11 Điều 11 của Luật này khi thỏa thuận đó gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh một cách đáng kể trên thị trường.
Khi các doanh nghiệp cùng thị trường liên quan thống nhất để hạn chế kỹ thuật, công nghệ hoặc đầu tư, thỏa thuận đó không được phép nếu tạo ra tác động hạn chế cạnh tranh đáng kể. Việc doanh nghiệp ở các công đoạn khác nhau trong cùng chuỗi sản xuất, phân phối hay cung ứng thống nhất theo hướng kìm hãm đổi mới cũng bị xem là không được thực hiện khi gây ra tác động tương tự.
Tình huống giả định
- Minh Long thống nhất hạn chế đầu tư trên toàn chuỗi sản xuất
Liên minh Điện tử Minh Long gồm doanh nghiệp sản xuất linh kiện, lắp ráp và phân phối cùng thống nhất không đầu tư vào công nghệ cao trong thời gian tới. - Phối hợp kìm hãm đổi mới ở nhiều công đoạn
Từ nhà cung cấp linh kiện không nâng cấp máy móc đến đơn vị phân phối không chuẩn bị triển khai sản phẩm mới, toàn chuỗi đều bị chậm lại. - Cơ quan chức năng phát hiện tác động hạn chế cạnh tranh
Việc đồng loạt trì hoãn đổi mới khiến thị trường thiếu sản phẩm mới, làm giảm đáng kể mức độ cạnh tranh và kìm hãm doanh nghiệp muốn phát triển kỹ thuật. - Kết luận thỏa thuận không được phép thực hiện
Cơ quan quản lý xác định thỏa thuận hạn chế kỹ thuật của Minh Long gây tác động hạn chế cạnh tranh đáng kể và không được phép triển khai.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Thỏa thuận nhằm kìm hãm sự phát triển kỹ thuật được xác định là hành vi hạn chế cạnh tranh khi làm suy yếu quá trình đổi mới và tác động tiêu cực đến môi trường cạnh tranh. Doanh nghiệp không được thực hiện các thỏa thuận có nội dung hạn chế kỹ thuật, công nghệ hoặc đầu tư nếu những thỏa thuận đó gây ra tác động hạn chế cạnh tranh đáng kể. Việc duy trì sự đổi mới liên tục là yếu tố quan trọng để bảo đảm thị trường vận hành lành mạnh và bền vững.
