Cán bộ, công chức, viên chức được tham gia ban vận động thành lập hội khi có văn bản đồng ý; thẩm quyền công nhận thuộc Bộ trưởng cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực toàn quốc.
Việc thành lập hội là một trong những hoạt động thể hiện quyền tự do hiệp hội của công dân, được pháp luật Việt Nam bảo đảm và hướng dẫn cụ thể. Trong quá trình chuẩn bị thành lập hội, ban vận động đóng vai trò trung tâm, chịu trách nhiệm tổ chức, hoàn thiện hồ sơ và đại diện cho hội trong giai đoạn đầu. Bên cạnh đó, vấn đề cán bộ, công chức, viên chức có được tham gia ban vận động hay không cũng được quy định rõ trong pháp luật hiện hành, đồng thời xác định thẩm quyền công nhận ban vận động theo phạm vi hoạt động.
Thành viên ban vận động thành lập hội có thể là cán bộ công chức viên chức không?
Khoản 3 Điều 11 Nghị định 126/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 11. Ban vận động thành lập hội
...
3. Thành viên ban vận động thành lập hội là cán bộ, công chức, viên chức phải được sự đồng ý cho tham gia ban vận động thành lập hội bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo quy định về phân cấp quản lý cán bộ.
4. Trưởng ban vận động thành lập hội là người có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có kinh nghiệm, có uy tín, am hiểu trong lĩnh vực hội dự kiến hoạt động và sống thường trú tại Việt Nam.
...
Pháp luật không cấm cán bộ, công chức, viên chức tham gia ban vận động thành lập hội, nhưng đặt ra điều kiện bắt buộc là phải có văn bản chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ. Mục tiêu của quy định này là đảm bảo sự minh bạch trong hoạt động công vụ, đồng thời tránh xung đột lợi ích giữa chức trách nhà nước và vai trò trong tổ chức xã hội nghề nghiệp. Việc xin ý kiến chấp thuận cần được thực hiện bằng văn bản, thể hiện rõ tên cơ quan, người được đồng ý tham gia, vai trò trong ban vận động và thời hạn hiệu lực.
Tình huống giả định
Ông Trí cán bộ Sở Nông nghiệp tham gia ban vận động thành lập hội nghề nghiệp
-
Ông Trí được mời tham gia ban vận động
Ông Nguyễn Minh Trí, công tác tại Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được các đồng nghiệp mời tham gia ban vận động thành lập Hội Phát triển Kinh tế Nông nghiệp bền vững Việt Nam một tổ chức dự kiến hoạt động trên phạm vi toàn quốc. -
Ông Trí xin ý kiến cơ quan quản lý trước khi tham gia
Vì là cán bộ đang công tác trong cơ quan nhà nước, ông Trí làm đơn đề nghị gửi Giám đốc Sở xin phép được tham gia ban vận động. Sau khi xem xét, Giám đốc Sở đã có văn bản đồng ý bằng văn bản, căn cứ theo khoản 3 Điều 11 Nghị định 126/2024/NĐ-CP. -
Cơ quan chức năng tiếp nhận và xác nhận hồ sơ hợp lệ
Hồ sơ thành lập hội được gửi đến Bộ Nội vụ, trong đó có kèm văn bản đồng ý của Sở. Sau quá trình kiểm tra, Bộ xác nhận hồ sơ đáp ứng đủ điều kiện pháp lý và ghi nhận ông Trí là thành viên hợp lệ trong ban vận động.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Cơ quan nào có thẩm quyền công nhận ban vận động thành lập hội trong phạm vi toàn quốc?
Khoản 2 Điều 12 Nghị định 126/2024/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 12. Hồ sơ, thủ tục và thẩm quyền công nhận ban vận động thành lập hội
...
2. Thẩm quyền công nhận ban vận động thành lập hội:a) Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực chính mà hội dự kiến hoạt động quyết định công nhận ban vận động thành lập hội hoạt động trong phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh;
b) Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định công nhận ban vận động thành lập hội hoạt động trong phạm vi tỉnh;
c) Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định công nhận ban vận động thành lập hội hoạt động trong phạm vi huyện, xã....
Thẩm quyền công nhận ban vận động thành lập hội được phân cấp rõ ràng theo phạm vi hoạt động của hội. Với hội hoạt động trên phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công nhận là Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lý lĩnh vực mà hội dự kiến hoạt động (ví dụ: Bộ Nội vụ, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,...).
Tình huống giả định
Hiệp hội Sáng tạo Trẻ Việt Nam xin công nhận ban vận động ở cấp toàn quốc
-
Ban vận động gửi hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền
Ban vận động Hiệp hội Sáng tạo Trẻ Việt Nam, gồm các nhà sáng chế và giảng viên đại học, lập hồ sơ đề nghị công nhận gửi Bộ Khoa học và Công nghệ vì hội dự kiến hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu đổi mới sáng tạo trên phạm vi cả nước. -
Bộ Khoa học và Công nghệ tiến hành xem xét hồ sơ
Sau khi tiếp nhận, Bộ rà soát thành phần hồ sơ gồm đơn đề nghị, danh sách thành viên, sơ yếu lý lịch, phiếu lý lịch tư pháp và văn bản đồng ý của cơ quan quản lý đối với các thành viên là công chức, viên chức. Hồ sơ đáp ứng đầy đủ yêu cầu theo quy định tại Điều 12 Nghị định 126/2024/NĐ-CP. -
Bộ trưởng ra quyết định công nhận ban vận động
Căn cứ vào quy định tại khoản 2 Điều 12, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã ký quyết định công nhận Ban vận động thành lập Hiệp hội Sáng tạo Trẻ Việt Nam, cho phép triển khai các bước tiếp theo trong quy trình thành lập hội.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật hiện hành cho phép cán bộ, công chức, viên chức được tham gia ban vận động thành lập hội, nhưng phải có văn bản đồng ý của cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tuân thủ nguyên tắc quản lý cán bộ. Đồng thời, Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng cơ quan ngang bộ là người có thẩm quyền công nhận ban vận động thành lập hội khi hội dự kiến hoạt động trong phạm vi toàn quốc. Thực hiện đúng quy định sẽ giúp quá trình thành lập hội diễn ra thuận lợi, minh bạch và hợp pháp.
