Trong quá trình sử dụng thẻ căn cước, nhiều người băn khoăn không biết trong những trường hợp nào thì thẻ có thể bị thu hồi theo quy định mới. Pháp luật hiện hành liệt kê rõ các trường hợp bị thu hồi thẻ như bị tước, thôi quốc tịch, cấp thẻ sai quy định hoặc thẻ bị tẩy xóa, sửa chữa. Bên cạnh đó, mức phạt đối với hành vi tẩy xóa hoặc làm sai lệch thông tin trên thẻ cũng được quy định cụ thể, với mức tiền phạt từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng.
Thẻ căn cước bị thu hồi khi có sai phạm về quốc tịch, cấp sai hoặc bị tẩy xóa sửa chữa; hành vi tẩy xóa bị phạt từ 2 đến 4 triệu đồng.
1. Căn cước có thể bị thu hồi trong trường hợp nào?
Trả lời vắn tắt: Thẻ căn cước bị thu hồi khi công dân không còn quốc tịch Việt Nam, thẻ được cấp sai quy định hoặc bị tẩy xóa, sửa chữa.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 29 Luật Căn cước 2023:
Điều 29. Thu hồi, giữ thẻ căn cước
1. Thẻ căn cước bị thu hồi trong trường hợp sau đây:
a) Công dân bị tước quốc tịch Việt Nam, được thôi quốc tịch Việt Nam, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam;
b) Thẻ căn cước cấp sai quy định;
c) Thẻ căn cước đã tẩy xóa, sửa chữa.
...
Quy định này xác định ba trường hợp dẫn đến thu hồi thẻ căn cước, trong đó bao gồm việc công dân không còn quốc tịch Việt Nam, sai sót trong quá trình cấp hoặc thẻ bị can thiệp làm thay đổi nội dung. Cơ chế thu hồi giúp bảo đảm tính hợp pháp và độ tin cậy của thông tin căn cước trong hệ thống quản lý dân cư và giao dịch hành chính.
Tình huống giả định
-
Công dân bị thu hồi thẻ do thay đổi quốc tịch
Tháng 7/2028, chị Lê Hải Anh (cư trú tại Phường Vĩnh Trung, TP Đà Nẵng) được thôi quốc tịch Việt Nam theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. -
Cơ quan quản lý thực hiện theo Điều 29
Sau khi tiếp nhận thông báo, Công an khu vực Vĩnh Trung yêu cầu chị Anh nộp lại thẻ căn cước vì thuộc trường hợp phải thu hồi theo điểm a khoản 1 Điều 29 Luật Căn cước 2023. -
Thẻ được thu hồi và cập nhật thông tin quản lý
Cơ quan căn cước lập biên bản thu hồi và cập nhật tình trạng thẻ vào hệ thống dữ liệu theo đúng quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Tẩy xóa, sửa chữa thẻ căn cước bị phạt bao nhiêu tiền?
Trả lời vắn tắt: Hành vi tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung thẻ căn cước bị phạt từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng.
Căn cứ theo Điều 11 Nghị định 282/2025/NĐ-CP:
Nghị định 282/2025/NĐ-CP
Điều 11. Vi phạm quy định về cấp, quản lý, sử dụng thẻ căn cước công dân, thẻ căn cước, căn cước điện tử hoặc giấy chứng nhận căn cước
...
2. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Chiếm đoạt, sử dụng trái phép thẻ căn cước công dân, thẻ căn cước, căn cước điện tử, giấy chứng nhận căn cước, giấy xác nhận số định danh cá nhân đã hủy với số định danh cá nhân đã xác lập lại của người khác;
b) Tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung của thẻ căn cước công dân, thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước, giấy xác nhận số định danh cá nhân đã hủy với số định danh cá nhân đã xác lập lại;
c) Hủy hoại, cố ý làm hư hỏng thẻ căn cước công dân, thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước, giấy xác nhận số định danh cá nhân đã hủy với số định danh cá nhân đã xác lập lại;
d) Không nộp lại thẻ căn cước công dân hoặc thẻ căn cước cho cơ quan có thẩm quyền khi được thôi, bị tước quốc tịch, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam; không nộp lại giấy chứng nhận căn cước khi người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch được nhập quốc tịch Việt Nam hoặc xác nhận có quốc tịch Việt Nam hoặc xác định có quốc tịch nước ngoài.
Quy định trên khẳng định hành vi sửa chữa, làm sai lệch nội dung thẻ căn cước bị xử phạt ở mức tương đối cao nhằm bảo vệ tính toàn vẹn của thông tin định danh. Việc can thiệp trái phép vào thẻ có thể gây rủi ro lớn cho quản lý nhà nước và tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng trong các giao dịch dân sự.
Tình huống giả định
-
Thẻ căn cước bị tẩy xóa để thay đổi thông tin
Ngày 11/10/2028, anh Trần Tấn Phúc (cư trú tại Phường An Khánh, TP Cần Thơ) tự ý cạo sửa phần ngày sinh trên thẻ căn cước để đăng ký tham gia một chương trình ưu đãi giới hạn độ tuổi. -
Cơ quan chức năng phát hiện hành vi vi phạm
Trong quá trình xác minh thủ tục, Công an khu vực phát hiện dấu hiệu tẩy xóa và trích dẫn điểm b khoản 2 Nghị định 282/2025/NĐ-CP để lập biên bản xử phạt. -
Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt
Anh Phúc bị phạt 3.000.000 đồng và buộc phải nộp lại thẻ để thu hồi, đồng thời thực hiện thủ tục cấp lại theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Thẻ căn cước có thể bị thu hồi trong các trường hợp liên quan đến quốc tịch, sai phạm trong quá trình cấp hoặc khi bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch thông tin. Hành vi can thiệp trái phép vào thẻ căn cước bị xử phạt từ 2.000.000 đến 4.000.000 đồng theo Nghị định 282/2025. Việc tuân thủ quy định bảo vệ tính chính xác của thông tin căn cước là cần thiết để đảm bảo an toàn pháp lý và phục vụ hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước.
