Sử dụng trái phép thông tin bí mật kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị phạt từ 50 đến 100 triệu đồng.
Bí mật kinh doanh là tài sản quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Khi thông tin mật bị sử dụng trái phép, hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh mà còn bị xem là vi phạm pháp luật. Trường hợp vi phạm có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 50 đến 100 triệu đồng.
1. Sử dụng thông tin thuộc bí mật kinh doanh có vi phạm pháp luật?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 127 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 127. Hành vi xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh
1. Các hành vi sau đây bị coi là xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh:
...
b) Bộc lộ, sử dụng thông tin thuộc bí mật kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu bí mật kinh doanh đó;
...
2. Người kiểm soát hợp pháp bí mật kinh doanh quy định tại khoản 1 Điều này bao gồm chủ sở hữu bí mật kinh doanh, người được chuyển giao hợp pháp quyền sử dụng bí mật kinh doanh, người quản lý bí mật kinh doanh.
Sử dụng thông tin bí mật kinh doanh mà không có sự cho phép là hành vi xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu công nghiệp của chủ sở hữu. Bí mật kinh doanh bao gồm công thức, quy trình, dữ liệu kỹ thuật, thuật toán, thông tin khách hàng, chiến lược kinh doanh… Chủ sở hữu là người nắm quyền định đoạt việc sử dụng, giới hạn quyền tiếp cận và cấp phép cho người khác khai thác thông tin.
Chủ thể bị coi là sử dụng trái phép có thể là người lao động, đối tác, đơn vị được thuê thực hiện công việc hoặc bất kỳ cá nhân, tổ chức nào có được thông tin mật mà không được trao quyền. Dù việc sử dụng không nhằm mục đích thương mại, hành vi này vẫn bị coi là trái pháp luật nếu vượt ra ngoài phạm vi được phép.
Tình huống giả định
- Anh Quân được giao quyền truy cập bí mật kinh doanh
Công ty DataPlus Việt Nam giao cho nhân viên phân tích dữ liệu Trần Minh Quân quyền truy cập bộ thuật toán phân loại dữ liệu được xác định là bí mật kinh doanh. - Anh Quân ký cam kết với công ty
Anh Quân ký cam kết với công ty với mục đích chỉ được phép sử dụng thông tin này trong phạm vi công việc nội bộ của doanh nghiệp. - Anh Quân sử dụng thuật toán mà không được phép của công ty
Anh Quân dùng một phần thuật toán để hỗ trợ dự án cá nhân và chia sẻ cho nhóm freelancer bên ngoài mà không được sự cho phép của chủ sở hữu. - Anh Quân bị xác định đã xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh của công ty
Công ty phát hiện và kết luận Anh Quân đã sử dụng bí mật kinh doanh mà không được sự cho phép của chủ sở hữu, vi phạm pháp luật theo Điều 127.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Sử dụng thông tin thuộc bí mật kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu bị xử phạt thế nào?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 15 Điều 14 Nghị định 99/2013/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 46/2024/NĐ-CP) như sau:
Điều 14. Cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp
...
15a. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh theo quy định tại Điều 127 Luật Sở hữu trí tuệ.
...
Hành vi sử dụng trái phép bí mật kinh doanh thuộc nhóm hành vi xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh theo Điều 127 Luật Sở hữu trí tuệ và bị xử phạt theo Điều 14 Nghị định 99/2013/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 46/2024/NĐ-CP). Pháp luật quy định một chế tài hành chính chính là phạt tiền, với mức từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng tùy vào tính chất, mức độ vi phạm. Đây là mức phạt tương đối cao, thể hiện sự nghiêm khắc của cơ quan nhà nước đối với các hành vi xâm phạm bí mật kinh doanh.
Tình huống giả định
- Công ty là chủ sở hữu bí mật kinh doanh
Công ty AI Logic Việt Nam quản lý một mô hình xử lý ngôn ngữ độc quyền và phân quyền truy cập cho kỹ sư Lê Hải Nam. - Anh Nam được cho phép xem bí mật kinh doanh
Anh Nam là nhân viên được công ty cho phép xem tài liệu kỹ thuật cốt lõi nhưng không được phép sao chép hoặc chuyển cho bên thứ ba. - Anh Nam tự ý sử dụng bí mật kinh doanh
Anh Nam đã tự ý sử dụng một phần mô hình độc quyền để xây dựng bản demo cá nhân và gửi cho nhóm phát triển bên ngoài. - Hành vi của anh Nam bị phát hiện và xử phạt hành chính
Công ty phát hiện hành vi của anh Nam và lập biên bản, xác định đây là hành vi sử dụng bí mật kinh doanh trái phép thuộc trường hợp bị phạt từ 50 đến 100 triệu đồng.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Bí mật kinh doanh là tài sản cần được bảo vệ nghiêm ngặt và việc sử dụng trái phép luôn bị pháp luật xử lý. Hành vi tự ý khai thác hoặc sử dụng bí mật kinh doanh mà không có phép của chủ sở hữu là vi phạm pháp luật. Người vi phạm có thể bị xử phạt từ 50 đến 100 triệu đồng thep pháp luật hiện hành.
