Quản tài viên là người quản lý và thanh lý tài sản của doanh nghiệp trong thủ tục phá sản; muốn hành nghề phải có chứng chỉ, kinh nghiệm và phẩm chất đạo đức theo quy định của Luật Phá sản 2014.
Sau khi Thẩm phán có quyết định mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp vẫn sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường, nhưng phải chịu sự giám sát của Quản tài viên. Một số hoạt động của doanh nghiệp sẽ phải báo cáo cho Quản tài viên như hoạt động vay, cầm cố, thế chấp; chấm dứt thực hiện hợp đồng hoặc thanh toán khoản nợ cho bên khác. Nhìn chung, Quản tài viên là chủ thể độc lập được pháp luật giao nhiệm vụ quản lý tài sản, kiểm kê, giám sát hoạt động của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Vai trò này là trọng tâm nhằm bảo đảm quá trình phá sản diễn ra khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.
1. Quản tài viên trong quá trình giải quyết phá sản là ai?
Căn cứ theo khoản 7 Điều 4 Luật Phá sản 2014:
Điều 4. Giải thích từ ngữ
...
7. Quản tài viên là cá nhân hành nghề quản lý, thanh lý tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán trong quá trình giải quyết phá sản.
...
Theo quy định trên, Quản tài viên là người được cấp chứng chỉ hành nghề và được Tòa án chỉ định để thực hiện các công việc như: kiểm kê tài sản, giám sát hoạt động của doanh nghiệp, quản lý tài sản, thanh lý tài sản và tham gia các giai đoạn quan trọng của thủ tục phá sản. Họ hoạt động độc lập, khách quan và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp bị yêu cầu mở thủ tục phá sản
Ngày 5/7/2025, tại phường Bàn Cờ, TP Hồ Chí Minh, Công ty TNHH Nam Hải bị chủ nợ lớn yêu cầu mở thủ tục phá sản tại Tòa án nhân dân khu vực 1 – TP Hồ Chí Minh. -
Tòa án chỉ định Quản tài viên để kiểm kê tài sản
Sau khi mở thủ tục, tòa án chỉ định ông Lưu Minh Hòa, người có chứng chỉ hành nghề Quản tài viên, tiến hành kiểm kê, giám sát hoạt động tài chính và lập báo cáo về tình trạng tài sản của doanh nghiệp. -
Quản tài viên báo cáo tình hình và hỗ trợ hội nghị chủ nợ
Theo nhiệm vụ, ông Hòa lập báo cáo tài sản, xác minh công nợ và hỗ trợ thẩm phán trong việc tổ chức Hội nghị chủ nợ, giúp xác định phương án phục hồi kinh doanh hoặc tuyên bố phá sản.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Điều kiện hành nghề Quản tài viên là gì?
Căn cứ theo khoản 1 và khoản 2 Điều 12 Luật Phá sản 2014:
Điều 12. Điều kiện hành nghề Quản tài viên
1. Những người sau đây được cấp chứng chỉ hành nghề Quản tài viên:
a) Luật sư;
b) Kiểm toán viên;
c) Người có trình độ cử nhân luật, kinh tế, kế toán, tài chính, ngân hàng và có kinh nghiệm 05 năm trở lên về lĩnh vực được đào tạo.2. Điều kiện được hành nghề Quản tài viên:
a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
b) Có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, khách quan;
c) Có chứng chỉ hành nghề Quản tài viên....
Theo quy định trên, Quản tài viên phải đáp ứng điều kiện kép: vừa phải đủ tiêu chuẩn để được cấp chứng chỉ hành nghề và vừa phải đủ điều kiện để hành nghề. Họ phải có trình độ chuyên môn phù hợp, kinh nghiệm thực tế, đạo đức nghề nghiệp và năng lực pháp lý để đảm nhiệm vai trò quan trọng trong quá trình phá sản.
Tình huống giả định
-
Ứng viên đăng ký hành nghề Quản tài viên
Ngày 14/9/2025, tại phường Sơn Trà, TP Đà Nẵng, bà Nguyễn Thị Mai (cử nhân tài chính, có 8 năm kinh nghiệm) nộp hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề Quản tài viên. -
Cơ quan có thẩm quyền thẩm định
Sau khi kiểm tra hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền xác định bà Mai có bằng cấp phù hợp, thời gian kinh nghiệm đạt yêu cầu và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp. -
Ứng viên được cấp chứng chỉ và đủ điều kiện hành nghề
Căn cứ Điều 12 Luật Phá sản 2014, bà Mai được cấp chứng chỉ và chính thức trở thành Quản tài viên, có thể được Tòa án chỉ định trong các vụ việc phá sản.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Quản tài viên là chủ thể giữ vai trò quan trọng trong thủ tục phá sản, được Tòa án chỉ định để quản lý, giám sát và thanh lý tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Người hành nghề Quản tài viên phải đáp ứng điều kiện về trình độ, kinh nghiệm, đạo đức và có chứng chỉ hành nghề để đảm bảo hoạt động khách quan, đúng pháp luật.
