Khi người lao động nghỉ ốm thì người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật. Nếu người sử dụng lao động vẫn tiến hành xử lý kỷ luật thì sẽ bị xử phạt hành chính.
Trong môi trường làm việc, nhiều trường hợp xử lý kỷ luật xảy ra khi người lao động không có mặt tại nơi làm việc do sức khỏe yếu hoặc nghỉ ốm. Pháp luật đặt ra cơ chế bảo vệ nhằm tránh việc doanh nghiệp tùy tiện áp dụng kỷ luật trong thời gian người lao động không thể tham gia làm việc. Khi doanh nghiệp xử lý kỷ luật không đúng thời điểm sẽ bị xử phạt hành chính.
1. Có được xử lý kỷ luật người lao động trong thời gian đau ốm không?
Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 122. Nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật lao động
....
4. Không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian sau đây:
a) Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động;
...
Quy định này nhằm bảo vệ người lao động trong thời điểm sức khỏe suy giảm, tránh trường hợp họ không thể tự trình bày để bảo vệ quyền lợi của mình tại cuộc họp xử lý kỷ luật. Người sử dụng lao động chỉ được xem xét trách nhiệm kỷ luật khi người lao động đã trở lại làm việc bình thường. Việc xử lý đúng thời điểm giúp bảo đảm tính khách quan, tránh ép buộc hoặc lợi dụng tình trạng bệnh để đưa ra quyết định bất lợi cho người lao động.
Tình huống giả định
- Người lao động xin nghỉ ốm có xác nhận của bệnh viện
Anh Trần Phúc Long (nhân viên kỹ thuật tại Công ty Cơ khí Ánh Dương) nộp giấy nghỉ ốm 5 ngày do viêm phổi cấp. Trong thời gian này, công ty phát hiện Long có dấu hiệu vi phạm quy định về an toàn lao động nhưng chưa thể làm việc với anh vì đang trong thời gian điều trị. - Doanh nghiệp hoãn xử lý kỷ luật để bảo đảm quyền lợi của người lao động
Phòng Nhân sự tham khảo Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 và xác định rằng người lao động đang nghỉ ốm thì không được đưa vào quy trình xử lý kỷ luật. Ban Giám đốc quyết định tạm dừng toàn bộ bước họp kiểm điểm và chỉ lưu hồ sơ sự việc để chờ thời điểm phù hợp, bảo đảm anh Long không bị gây sức ép khi đang bệnh. -
Người lao động trở lại làm việc và được mời làm việc đúng quy định
Sau khi sức khỏe ổn định và đi làm trở lại, anh Long được mời trao đổi tại phòng Nhân sự với đầy đủ thành phần, biên bản và quyền tự trình bày. Cuộc họp diễn ra minh bạch, khách quan, đúng thời điểm luật cho phép nên bảo đảm quyền lợi của anh Long và tránh mọi rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Xử lý kỷ luật người lao động đang đau ốm thì doanh nghiệp bị phạt bao nhiêu?
Điều 19, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 19. Vi phạm quy định về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất
...
3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi sau đây:
...
đ) Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian sau đây: nghỉ ốm đau; nghỉ điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động; đang bị tạm giữ; đang bị tạm giam; đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra, xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 của Bộ luật Lao động.
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Nếu có hành vi xử lý kỷ luật người lao động trong thời gian bị đau ốm thì sẽ bị xử phạt lên đến 40 triệu đồng đối với người sử dụng lao động là cá nhân. Nếu người sử dụng lao động là tổ chức thì mức phạt lên đến 80 triệu đồng. Mức phạt này nhằm bảo đảm tính răn đe đối với các doanh nghiệp cố tình bỏ qua quyền của người lao động. Ngoài tiền phạt, doanh nghiệp buộc phải hủy bỏ quyết định kỷ luật trái luật và khôi phục quyền lợi cho người lao động.
Tình huống giả định
- Công ty ban hành quyết định kỷ luật khi nhân viên đang nằm viện
Anh Trương Minh Hải (nhân viên kỹ thuật của Công ty Cổ phần Cơ Khí Đại Hưng) nhập viện cấp cứu do viêm ruột thừa và phải nghỉ điều trị 7 ngày. Trong thời gian đó, công ty gửi thông báo họp kỷ luật vì cho rằng anh chậm tiến độ dự án. - Người lao động khiếu nại khi hồi phục
Sau khi trở lại làm việc, anh Hải trình hồ sơ bệnh án và yêu cầu công ty hủy quyết định. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn giữ nguyên quan điểm và từ chối điều chỉnh. -
Doanh nghiệp bị xử phạt hành chính
Thanh tra Sở Nội vụ xác định việc xử lý kỷ luật trong thời gian anh Hải đang điều trị là trái quy định. Công ty bị phạt 30 triệu đồng và buộc hủy bỏ quyết định kỷ luật để bảo đảm đúng quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Quy định về xử lý kỷ luật trong thời gian người lao động nghỉ ốm giúp bảo vệ họ khỏi những quyết định không công bằng hoặc sai thời điểm. Người lao động nghỉ ốm, nghỉ điều dưỡng hoặc nghỉ có sự đồng ý của doanh nghiệp không thể bị xử lý kỷ luật. Doanh nghiệp cố tình vi phạm sẽ bị phạt lên đến 80 triệu đồng và phải hủy bỏ toàn bộ quyết định kỷ luật trái luật.
