Người có hành vi bạo lực gia đình phải bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe và tinh thần theo Bộ luật Dân sự và Luật Phòng, chống bạo lực gia đình.
Bồi thường thiệt hại là nghĩa vụ pháp lý quan trọng nhằm khắc phục hậu quả do hành vi bạo lực gia đình gây ra. Người gây ra thiệt hại phải chịu trách nhiệm cả về tài sản, sức khỏe lẫn danh dự của nạn nhân. Quy định này góp phần bảo vệ quyền lợi người bị bạo lực và tăng tính răn đe đối với người vi phạm.
1. Người có hành vi bạo lực gia đình có trách nhiệm bồi thường thiệt hại không?
Điều 10 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định như sau:
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022
Điều 10. Trách nhiệm của người có hành vi bạo lực gia đình
1. Người có hành vi bạo lực gia đình có trách nhiệm sau đây:
...
d) Bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả do mình gây ra cho người bị bạo lực gia đình, người tham gia phòng, chống bạo lực gia đình và tổ chức, cá nhân khác.
...
Người gây bạo lực phải tự mình khắc phục toàn bộ hậu quả cho người bị bạo lực gia đình, cho người tham gia phòng, chống bạo lực gia đình và cả tổ chức, cá nhân khác. Nghĩa vụ này bao gồm cả chi phí điều trị, tổn thất tinh thần và thiệt hại về tài sản nếu có.
Tình huống giả định
- Người chồng gây thương tích cho vợ và hàng xóm
Ông Nguyễn Văn Hậu (sống tại Thành phố Cần Thơ) trong lúc nóng giận đã xô đẩy khiến bà Trần Thị Thu bị ngã và chấn thương tay. Bà Thu phải điều trị tại bệnh viện 5 ngày. Đồng thời trong quá trình đó ông Hậu còn làm bị thương người hàng xóm tên Văn vì cố gắng ngăn cản hành vi của ông. -
Cơ quan chức năng can thiệp
Công an phường lập biên bản, xác định hành vi bạo lực gia đình và yêu cầu ông Hậu phối hợp giải quyết. Gia đình các bên được mời tham gia buổi làm việc nhằm xác định thiệt hại. -
Bồi thường theo quy định
Ông Hậu phải thanh toán chi phí khám chữa bệnh, phần thu nhập bị mất của bà Thu và ông Văn trong thời gian điều trị. Đồng thời phải chi trả một khoản tiền bù đắp tổn thất tinh thần.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Các mức bồi thường thiệt hại được quy định như thế nào?
Điều 589, Điều 590, Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 589. Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm
Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm:
1. Tài sản bị mất, bị huỷ hoại hoặc bị hư hỏng;
2. Lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản bị mất, bị giảm sút;
3. Chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại;
4. Thiệt hại khác do luật quy định.
...
Điều 590. Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm
1. Thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm bao gồm:
a) Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;
b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;
c) Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;
d) Thiệt hại khác do luật quy định.
2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khoẻ của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
...
Điều 592. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm
1. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm:
a) Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;
b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút;
c) Thiệt hại khác do luật quy định.
2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa cho một người có danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Người có hành vi bạo lực gia đình phải bồi thường toàn bộ thiệt hại theo Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm thiệt hại về tài sản, sức khỏe và danh dự – nhân phẩm – uy tín của nạn nhân. Việc bồi thường có thể bao gồm giá trị tài sản bị mất hoặc hư hỏng, lợi ích gắn liền với tài sản và chi phí hợp lý để khắc phục thiệt hại. Nếu gây tổn hại sức khỏe, người vi phạm phải chi trả chi phí cứu chữa, thu nhập bị mất của nạn nhân và người chăm sóc cùng khoản bồi thường tinh thần với mức tối đa bằng 50 lần mức lương cơ sở. Trường hợp xâm phạm danh dự hoặc nhân phẩm, họ phải bồi thường chi phí khắc phục, thu nhập bị mất và khoản bù đắp tinh thần tối đa bằng 10 lần mức lương cơ sở.
Tình huống giả định
- Nạn nhân bị gãy tay do bạo lực
Chị Nguyễn Thị Mỹ Anh sống tại Thành phố Đà Nẵng bị người chồng là ông Lê Quốc Phong đánh dẫn đến gãy tay. Chị phải nghỉ việc 20 ngày để điều trị. - Xác định thiệt hại
Bệnh viện cung cấp hóa đơn điều trị, công ty xác nhận thu nhập trung bình của chị Mỹ Anh và có người thân phải nghỉ làm để chăm sóc chị. Cơ quan chức năng ghi nhận cả thiệt hại tinh thần do tổn thương tâm lý. -
Bồi thường theo pháp luật
Ông Phong phải chi trả toàn bộ chi phí chữa trị, số ngày công bị mất của chị Mỹ Anh và khoản bồi thường tinh thần theo mức hai bên thỏa thuận (hoặc theo mức tối đa luật định nếu không thỏa thuận được).
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Người có hành vi bạo lực gia đình phải bồi thường toàn bộ thiệt hại mà họ gây ra cho nạn nhân. Mức bồi thường được xác định dựa trên thiệt hại về tài sản, sức khỏe và danh dự của người bị ảnh hưởng. Ngoài ra, người vi phạm còn phải bồi thường khoản tổn thất tinh thần theo quy định của pháp luật.
