Nguời bị tố cáo có quyền và nghĩa vụ gì?

Trong quá trình giải quyết tố cáo, không chỉ người tố cáo có quyền và nghĩa vụ, mà người bị tố cáo cũng được pháp luật bảo đảm các quyền lợi chính đáng và phải thực hiện nghĩa vụ theo quy định. Điều 10 Luật Tố cáo 2018 quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo nhằm bảo vệ họ khỏi tố cáo sai sự thật, đồng thời bảo đảm trách nhiệm phối hợp trong quá trình xác minh.

1. Người bị tố cáo có quyền gì?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 10 Luật Tố cáo 2018 quy định:

Luật Tố cáo 2018

Điều 10. Quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo

1. Người bị tố cáo có các quyền sau đây:

a) Được thông báo về nội dung tố cáo, việc gia hạn giải quyết tố cáo, đình chỉ, tạm đình chỉ việc giải quyết tố cáo, tiếp tục giải quyết tố cáo;

b) Được giải trình, đưa ra chứng cứ để chứng minh nội dung tố cáo là không đúng sự thật;

c) Được nhận kết luận nội dung tố cáo;

d) Được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp khi chưa có kết luận nội dung tố cáo của người giải quyết tố cáo;

đ) Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý người cố ý tố cáo sai sự thật, người giải quyết tố cáo trái pháp luật;

e) Được phục hồi danh dự, khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, được xin lỗi, cải chính công khai, được bồi thường thiệt hại do việc tố cáo, giải quyết tố cáo không đúng gây ra theo quy định của pháp luật;

g) Khiếu nại quyết định xử lý của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

...

Quyền của người bị tố cáo được quy định nhằm bảo đảm họ được tiếp cận thông tin đầy đủ, có cơ hội giải trình và chứng minh sự khách quan của vụ việc. Việc được bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và được phục hồi danh dự trong trường hợp bị tố cáo sai là cơ chế pháp lý quan trọng giúp tránh lạm dụng tố cáo. Đồng thời, quyền khiếu nại và yêu cầu xử lý người tố cáo sai sự thật thể hiện sự cân bằng giữa quyền tố cáo và quyền tự bảo vệ của người bị tố cáo.

Tình huống giả định

• Ông Long bị tố cáo
  Ông Nguyễn Minh Long (Thành phố Hồ Chí Minh) bị tố cáo có hành vi vi phạm quy trình quản lý tài chính tại cơ quan.

• Thông báo nội dung tố cáo
  Ông Long được thông báo đầy đủ nội dung tố cáo và được yêu cầu cung cấp chứng cứ. Ông xuất trình tài liệu chứng minh số liệu kế toán được ghi nhận đúng quy định. Cơ quan giải quyết tố cáo xác minh và đưa ra kết luận.

• Kết luận
  Sau khi xác minh, cơ quan kết luận tố cáo không đúng sự thật. Ông Long được xin lỗi công khai và khôi phục danh dự theo pháp luật.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

2. Người bị tố cáo có nghĩa vụ gì?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 10 Luật Tố cáo 2018 quy định:

Luật Tố cáo 2018

Điều 10. Quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo

...

2. Người bị tố cáo có các nghĩa vụ sau đây:

a) Có mặt để làm việc theo yêu cầu của người giải quyết tố cáo;

b) Giải trình về hành vi bị tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền yêu cầu;

c) Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định xử lý theo kết luận nội dung tố cáo của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền;

d) Bồi thường thiệt hại, bồi hoàn do hành vi trái pháp luật của mình gây ra.

Nghĩa vụ của người bị tố cáo phản ánh yêu cầu phối hợp đầy đủ, trung thực và kịp thời với cơ quan giải quyết tố cáo. Việc phải có mặt làm việc, giải trình rõ ràng và tuân thủ kết luận tố cáo giúp quá trình xác minh được thực hiện công bằng, minh bạch và đúng trình tự pháp luật. Đồng thời, trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu có sai phạm nhấn mạnh nguyên tắc cá nhân phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình, bảo đảm tính răn đe và trật tự trong quản lý nhà nước.

Tình huống giả định

• Bà Hà bị tố cáo
  Bà Trần Thu Hà (Thành phố Đà Nẵng), chuyên viên Bộ phận Một cửa, bị công dân tố cáo vì gây khó khăn và yêu cầu giấy tờ ngoài quy định khi giải quyết thủ tục.

• Quá trình xác minh
  Cơ quan giải quyết tố cáo yêu cầu bà Hà làm việc và cung cấp hồ sơ liên quan. Qua đối chiếu sổ tiếp nhận, thời gian xử lý và lời khai của người dân, cơ quan xác định bà Hà đã yêu cầu thêm giấy tờ không đúng quy định, làm chậm tiến độ xử lý.

• Kết quả xử lý
  Bà Hà phải chấp hành hình thức kỷ luật theo kết luận tố cáo và bồi thường chi phí phát sinh cho người dân bị ảnh hưởng. Tình huống cho thấy nghĩa vụ của người bị tố cáo là phải hợp tác đầy đủ, giải trình trung thực và chịu trách nhiệm khi có sai phạm.

Tình huống trên là giả định, nhằm mục đích tham khảo.

3. Kết bài

Người bị tố cáo theo Luật Tố cáo 2018 vừa được pháp luật bảo đảm quyền lợi để tránh bị định kiến hoặc xâm phạm danh dự trước khi có kết luận, vừa phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ phối hợp và chịu trách nhiệm khi có vi phạm. Sự kết hợp giữa quyền và nghĩa vụ được quy định tại Điều 10 tạo nên cơ chế pháp lý cân bằng, giúp quá trình giải quyết tố cáo diễn ra minh bạch, khách quan và hiệu quả.