Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu hàng hóa thuộc về bên bán, bao gồm bảo đảm hàng hợp pháp, chuyển giao đúng quy định và không bị tranh chấp bởi bên thứ ba.
Quy định về nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu và quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hóa giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thương mại. Các nghĩa vụ này nhằm đảm bảo rằng hàng hóa được giao không vướng tranh chấp, hợp pháp và không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của bất kỳ bên nào. Việc tuân thủ đúng các quy định giúp bảo vệ quyền lợi của bên mua, duy trì môi trường kinh doanh minh bạch và giảm thiểu rủi ro pháp lý.
1. Nghĩa vụ bảo đảm đối với quyền sở hữu thuộc về bên nào?
Điều 45 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 45. Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu đối với hàng hoá
Bên bán phải bảo đảm:
1. Quyền sở hữu của bên mua đối với hàng hóa đã bán không bị tranh chấp bởi bên thứ ba;
2. Hàng hóa đó phải hợp pháp;
3. Việc chuyển giao hàng hoá là hợp pháp.
Quy định này khẳng định trách nhiệm của bên bán trong việc bảo đảm tính hợp pháp và an toàn pháp lý cho hàng hóa. Bên mua, sau khi nhận hàng, phải được hưởng quyền sở hữu tuyệt đối và không bị ảnh hưởng bởi các tranh chấp với bên thứ ba. Đây là yếu tố then chốt để giao dịch thương mại diễn ra an toàn và ổn định.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 10/2025, Công ty Minh Khang ký hợp đồng mua 100 bộ linh kiện cơ khí từ Công ty Thiên Bảo. Hai bên thống nhất về việc giao hàng trong vòng 15 ngày và chuyển quyền sở hữu ngay sau khi bên mua thanh toán đầy đủ. -
Quá trình xử lý
Sau khi nhận hàng, Công ty Minh Khang phát hiện một doanh nghiệp khác gửi văn bản cho rằng lô hàng thuộc quyền sở hữu của họ và đã bị chiếm giữ trái phép trước đó. Công ty Minh Khang yêu cầu Công ty Thiên Bảo giải thích và cung cấp tài liệu chứng minh quyền sở hữu hợp pháp của hàng hóa. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 45 Luật Thương mại năm 2005, Công ty Thiên Bảo có nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu của Công ty Minh Khang không bị tranh chấp bởi bên thứ ba. Việc không chứng minh được quyền sở hữu hợp pháp khiến Công ty Thiên Bảo phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại và giải quyết tranh chấp phát sinh.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Bên bán có được bán hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ không?
Khoản 1 Điều 46 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 46. Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hoá
1. Bên bán không được bán hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Bên bán phải chịu trách nhiệm trong trường hợp có tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hóa đã bán.
...
Quy định này nhằm bảo đảm rằng hàng hóa đưa vào lưu thông phải được sản xuất, sử dụng và khai thác hợp pháp theo quy định về sở hữu trí tuệ. Nếu bên bán cung cấp hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, họ phải chịu toàn bộ trách nhiệm đối với các tranh chấp và thiệt hại phát sinh, ngay cả khi lỗi xuất phát từ nhà sản xuất hoặc bên cung ứng.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 11/2025, Công ty Minh Phú mua 500 thiết bị điện gia dụng do Công ty Sao Việt cung cấp. Lô hàng có nhãn hiệu tương tự một thương hiệu nổi tiếng trên thị trường. -
Quá trình xử lý
Sau khi phân phối một phần hàng hóa, Công ty Minh Phú bị cơ quan quản lý thông báo rằng lô thiết bị do Công ty Sao Việt bán có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Công ty Minh Phú yêu cầu Công ty Sao Việt giải trình và cung cấp hồ sơ chứng minh quyền sử dụng nhãn hiệu. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 46 Luật Thương mại năm 2005, Công ty Sao Việt không được bán hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và phải chịu trách nhiệm trước tranh chấp phát sinh. Việc bán hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ khiến Công ty Sao Việt phải bồi thường thiệt hại, thu hồi hàng hóa và khắc phục hậu quả theo yêu cầu của cơ quan nhà nước.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
3. Kết luận
Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu và quyền sở hữu trí tuệ đối với hàng hóa là cơ chế quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi của bên mua và đảm bảo tính hợp pháp của giao dịch. Bên bán phải tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ này để tránh rủi ro tranh chấp và duy trì sự minh bạch trong hoạt động thương mại. Việc hiểu rõ và áp dụng đúng các quy định pháp luật góp phần tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, an toàn và bền vững.
