Mailisa bị khởi tố vì buôn lậu mỹ phẩm và những vấn đề pháp lý đặt ra

3. Tóm tắt hành vi bị cáo buộc

Theo cơ quan điều tra, hành vi vi phạm gồm các nội dung chính:

Những thủ đoạn này được đánh giá là có tổ chức, kéo dài nhiều năm, gây thiệt hại lớn cho thị trường mỹ phẩm và quyền lợi người tiêu dùng.

II. Các tội danh và hành vi vi phạm được xác định trong vụ việc

1. Tội Buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015

Theo kết quả điều tra ban đầu, cơ quan chức năng xác định hành vi nhập khẩu mỹ phẩm của hệ thống Mailisa có dấu hiệu cấu thành Tội buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015:

Bộ luật Hình sự 2015

Điều 188. Tội buôn lậu

1. Người nào buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái quy định của pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này;

b) Di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Vật phạm pháp trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

d) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

đ) Vật phạm pháp là bảo vật quốc gia;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

g) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

h) Phạm tội 02 lần trở lên;

i) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 7 năm đến 15 năm:

a) Vật phạm pháp trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Vật phạm pháp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

c) Lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

6. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này với hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, trừ trường hợp quy định tại điểm đ khoản này, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này, thì bị phạt tiền từ 7.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

đ) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

e) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Các bị can bị cáo buộc đã đưa hàng hóa từ nước ngoài vào Việt Nam không thực hiện đúng thủ tục hải quan, sử dụng hồ sơ có thông tin sai lệch về xuất xứ nhằm đưa các sản phẩm không đủ điều kiện vào thị trường.

Việc ngụy tạo hồ sơ để biến mỹ phẩm sản xuất tại Quảng Châu thành hàng có nguồn gốc Hong Kong nhằm xin Giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) là thủ đoạn chính trong quá trình hợp thức hóa lô hàng. Đây là hành vi bị xem là trốn tránh sự kiểm tra của hải quan, gây ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý thị trường và an toàn người tiêu dùng.

2. Hành vi gian lận thương mại

Bên cạnh dấu hiệu buôn lậu, hệ thống Mailisa còn bị xác định có hành vi gian lận thương mại thể hiện qua việc công bố và quảng cáo sản phẩm không đúng với thông tin thực tế. Cụ thể, các sản phẩm được giới thiệu là hàng nhập khẩu chính hãng từ Hong Kong trong khi sản xuất tại Quảng Châu với giá thành rẻ, không đáp ứng tiêu chuẩn công bố chất lượng.

Hành vi gian lận thương mại còn thể hiện ở việc khai báo sai về nguồn gốc, thổi phồng giá trị sản phẩm khiến người tiêu dùng hiểu sai về chất lượng, xuất xứ và giá trị thực tế của hàng hóa. Điều này gây ảnh hưởng đến môi trường cạnh tranh của thị trường mỹ phẩm và tạo ra lợi thế không công bằng cho doanh nghiệp vi phạm.

3. Vi phạm quy định về công bố mỹ phẩm (Cục Quản lý Dược)

Dữ liệu từ Cục Quản lý Dược cho thấy Công ty MK Skincare đứng tên nhập khẩu và công bố 162 sản phẩm mỹ phẩm trong đó nhiều sản phẩm thuộc dòng Doctor Magic. Tuy nhiên, theo điều tra phần lớn sản phẩm trong diện buôn lậu không đủ điều kiện cấp CFS tại Trung Quốc vì không đạt các tiêu chuẩn cần thiết.

Việc sử dụng hồ sơ từ Hong Kong để công bố sản phẩm trong khi nơi sản xuất thực tế không tương ứng là hành vi vi phạm quy định về công bố mỹ phẩm. Điều này có thể dẫn đến hậu quả các sản phẩm lưu hành trên thị trường không được đánh giá đúng về độ an toàn, gây rủi ro cho sức khỏe người tiêu dùng.

4. Dấu hiệu của các tội danh khác (có thể mở rộng điều tra)

Khi mở rộng điều tra, cơ quan chức năng có thể xem xét thêm một số dấu hiệu vi phạm khác, bao gồm:

• Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (nếu xác định sản phẩm không đúng thành phần, chất lượng so với hồ sơ công bố).
• Tội lừa dối khách hàng nếu việc quảng cáo sai lệch gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
• Tội trốn thuế trong trường hợp hành vi buôn lậu làm giảm nghĩa vụ thuế phải nộp cho Nhà nước.

Việc đánh giá thêm các tội danh này phụ thuộc vào kết quả giám định chất lượng sản phẩm, số lượng hàng hóa và tác động thực tế đối với thị trường.

III. Tác động kinh tế của vụ việc và ảnh hưởng đến thị trường mỹ phẩm

1. Hệ sinh thái kinh doanh hàng nghìn tỷ đồng

Trước khi bị khởi tố, hệ thống Mailisa sở hữu quy mô kinh doanh lớn với doanh thu ấn tượng trong nhiều năm. Riêng Công ty TNHH TM DV Mailisa ghi nhận biên lợi nhuận cao có năm đạt gần 70%, thể hiện khả năng tạo lợi nhuận lớn từ hoạt động bán mỹ phẩm và dịch vụ làm đẹp. Với mạng lưới hơn 17 chi nhánh và lượng khách hàng lớn trên các nền tảng trực tuyến, Mailisa tác động đáng kể đến thị trường làm đẹp trong nước.

Vụ việc buôn lậu bị phanh phui làm gián đoạn hoạt động của một hệ sinh thái kinh doanh có sức lan tỏa mạnh. Các báo cáo tài chính và số liệu thị trường cho thấy sự sụt giảm niềm tin của khách hàng có thể ảnh hưởng đến doanh số, chuỗi phân phối và hoạt động dịch vụ của doanh nghiệp trong thời gian dài.

2. Quy mô nhập hàng bất thường

Các đoạn video do chính hệ thống Mailisa công bố cho thấy mỗi đợt nhập khẩu mỹ phẩm có thể lên đến hàng chục container với số lượng lên tới hàng chục nghìn bộ sản phẩm mỗi lần. Đây là mức nhập khẩu lớn so với mặt bằng chung của thị trường mỹ phẩm nội địa, đặc biệt khi nhiều sản phẩm không đáp ứng tiêu chuẩn cấp phép tại nơi sản xuất.

Quy mô nhập hàng lớn và liên tục trong nhiều năm cho thấy mức độ tiêu thụ lớn đồng thời phản ánh khả năng doanh thu từ mỹ phẩm của Mailisa chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng doanh thu của hệ thống. Khi số lượng hàng hóa lớn như vậy được xác định có dấu hiệu buôn lậu, tác động tài chính và rủi ro pháp lý đối với doanh nghiệp trở nên nghiêm trọng hơn.

3. Ảnh hưởng đến thị trường và người tiêu dùng

Thứ nhất, vụ việc khiến người tiêu dùng lo ngại về nguồn gốc, chất lượng và độ an toàn của mỹ phẩm trên thị trường, đặc biệt khi sản phẩm được quảng cáo là “hàng nhập khẩu” nhưng thực tế không đạt tiêu chuẩn hoặc không được kiểm định đầy đủ.

Thứ hai, thị trường mỹ phẩm đối mặt với tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh. Các doanh nghiệp tuân thủ quy định bị ảnh hưởng khi hàng hóa nhập lậu có giá thành thấp nhưng được bán với giá cao, gây mất cân đối về giá và thị phần.

Thứ ba, sự việc có thể dẫn đến việc cơ quan quản lý tăng cường giám sát, siết chặt thủ tục nhập khẩu và công bố mỹ phẩm. Điều này góp phần bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn nhưng đồng thời khiến doanh nghiệp trong ngành phải đáp ứng các yêu cầu pháp lý nghiêm ngặt hơn.