Việc in hình tiền Việt Nam lên bánh kẹo hoặc quần áo là hành vi vi phạm vì pháp luật chỉ cho phép sao chụp hình tiền trong trường hợp không nhằm mục đích thương mại nên mọi sản phẩm dùng hình tiền để kinh doanh đều bị xem là sử dụng sai mục đích.
Việc sử dụng hình ảnh tiền Việt Nam vào các sản phẩm thương mại như bánh kẹo hay quần áo đã xuất hiện ở nhiều nơi. Việc in hình tiền lên sản phẩm dân dụng được quy định rõ thông qua các nguyên tắc sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam. Đồng thời, pháp luật cũng xác định mức xử phạt cụ thể đối với trường hợp sử dụng hình ảnh tiền sai mục đích, đặc biệt khi hành vi này gắn với hoạt động kinh doanh.
1. Việc in hình tiền Việt Nam lên bánh kẹo, quần áo có bị xem là hành vi vi phạm pháp luật?
Trả lời vắn tắt: Có. Việc in hình tiền Việt Nam lên bánh kẹo hoặc quần áo là hành vi vi phạm. Hành vi này được xem là sao, chụp hình ảnh tiền cho mục đích thương mại trong khi pháp luật chỉ cho phép sao, chụp hình tiền khi không nhằm mục đích sinh lợi.
Căn cứ khoản 5 Điều 3 và khoản 1 Điều 17 Nghị định 87/2023/NĐ-CP quy định:
Điều 3. Giải hích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
5. Sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam là việc tạo ra một hoặc nhiều bản sao hoặc bản ghi hình từ tiền Việt Nam bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, bao gồm cả việc tạo bản sao dưới hình thức điện tử.
...
Điều 17. Nguyên tắc sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam
1. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam khi đảm bảo đáp ứng tất cả các nguyên tắc sau:
a) Tất cả các bản sao, chụp không làm thay đổi hình ảnh của tiền Việt Nam ngoài việc phóng to, thu nhỏ hoặc sao, chụp theo góc nghiêng cùng tỷ lệ và phải đảm bảo tính toàn vẹn của hình chân dung, quốc huy trên mặt trước tờ tiền;
b) Không trích, ghép, kết hợp một phần hoặc toàn bộ hình ảnh đồng tiền Việt Nam với các nội dung, âm thanh, hình ảnh dung tục, khiêu dâm, bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội hoặc các nội dung, âm thanh, hình ảnh trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục và pháp luật Việt Nam;
c) Việc sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam không nhằm mục đích thương mại, không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào trừ trường hợp dùng trong tác phẩm báo chí, phim tài liệu hoặc lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu hoặc chụp ảnh, truyền hình về đồng tiền Việt Nam được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu, tuyên truyền về đồng tiền Việt Nam.
...
Việc in hình đồng tiền lên sản phẩm như bánh kẹo hoặc quần áo là một hình thức sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam. Tuy nhiên, hình ảnh đồng tiền là biểu tượng quốc gia, nên quá trình sao, chụp được quản lý rất chặt chẽ. Các tổ chức, cá nhân chỉ được phép sao, chụp khi đáp ứng đầy đủ nguyên tắc như giữ nguyên tính toàn vẹn hình ảnh, không kết hợp với nội dung phản cảm và đặc biệt không được dùng cho mục đích thương mại. Khi các cơ sở sản xuất đưa hình tiền lên hàng hóa để bán, hành vi này đã chuyển sang mục đích sinh lợi và không còn nằm trong nhóm được phép. Do đó, việc sản xuất bánh kẹo hay quần áo có in hình tiền Việt Nam bị xem là vi phạm quy định về bảo vệ hình ảnh đồng tiền và có thể bị xử phạt hành chính theo quy định hiện hành.
Tình huống giả định:
- Ông Trung đưa sản phẩm bánh kẹo in hình tiền ra thị trường
Ông Phạm Đức Trung (chủ một cơ sở sản xuất bánh tại Thành phố Hồ Chí Minh) cho ra mắt dòng bánh kẹo Tết có bao bì in hình nhiều tờ tiền Việt Nam. Bộ sản phẩm được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội và bán theo đơn hàng số lượng lớn trong dịp lễ. - Khách hàng phản ánh và cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra
Sau khi sản phẩm được lan truyền, một số khách hàng thắc mắc về tính hợp pháp của việc sử dụng hình tiền trên bao bì thương mại. Thông tin này được gửi đến Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, cơ quan có trách nhiệm giám sát việc sử dụng hình ảnh đồng tiền. -
Thanh tra lập biên bản vì hành vi sao, chụp hình tiền dùng cho mục đích thương mại
Qua kiểm tra, cơ quan chức năng xác định cơ sở của ông Trung không được phép sao, chụp hình tiền Việt Nam cho mục đích kinh doanh. Toàn bộ lô bao bì vi phạm bị thu hồi và ông Trung bị lập biên bản đề xuất xử phạt vì sử dụng hình ảnh tiền trái phép.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
2. Làm bánh kẹo, quần áo in hình tiền Việt Nam sẽ bị xử phạt ra sao?
Trả lời vắn tắt: Hành vi in hình tiền Việt Nam lên bánh kẹo hoặc quần áo có thể bị phạt từ 40 đến 50 triệu đồng đối với cá nhân và 80 đến 100 triệu đồng đối với tổ chức.
Căn cứ khoản 4, khoản 5 và khoản 6 Điều 31 Nghị định 88/2019/NĐ-CP quy định:
Điều 31. Vi phạm quy định về bảo vệ tiền Việt Nam
...
4. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi sao chụp, in ấn, sử dụng bố cục, một phần hoặc toàn bộ hình ảnh, chi tiết, hoa văn của tiền Việt Nam không đúng quy định của pháp luật
5. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu toàn bộ tang vật, phương tiện thực hiện hành vi vi phạm tại các khoản 2, 3 và 4 Điều này, giao cơ quan có thẩm quyền xử lý.
6. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc đóng dấu, bấm lỗ tiền giả theo đúng quy định của Ngân hàng Nhà nước về xử lý tiền giả, tiền nghi giả đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 2 Điều này;
b) Buộc tiêu hủy toàn bộ tang vật, phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 4 Điều này;
c) Buộc nộp vào ngân sách nhà nước số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại khoản 4 Điều này.
Việc in hình tiền Việt Nam lên các sản phẩm thương mại như bánh kẹo hoặc quần áo được xem là hành vi sao chụp hình ảnh tiền sai mục đích. Vì pháp luật chỉ cho phép sao, chụp hình tiền trong các trường hợp phục vụ báo chí, nghiên cứu hoặc mục đích tuyên truyền phi lợi nhuận nên mọi hình thức sử dụng hình tiền để sản xuất hàng hóa đem bán đều thuộc nhóm vi phạm. Khi hành vi bị phát hiện, cá nhân sẽ bị phạt từ 40 đến 50 triệu đồng, còn tổ chức chịu mức phạt gấp đôi. Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn có thể bị tịch thu toàn bộ hàng hóa, công cụ sản xuất và buộc nộp lại toàn bộ số tiền thu lợi do hành vi này mang lại.
Tình huống giả định:
- Ông Quang bán quần áo có in hình tiền Việt Nam trên mạng xã hội
Ông Nguyễn Hữu Quang tại Thành phố Đà Nẵng nhập một lô áo thun từ xưởng may tư nhân, trên đó in hình nhiều tờ tiền Việt Nam với mục đích bán lại để kiếm lời. Sản phẩm được quảng cáo rộng rãi trên trang cá nhân và nền tảng thương mại điện tử. - Khách hàng phản ánh và cơ quan chức năng xác minh nguồn gốc hàng hóa
Một số khách đặt áo nhận thấy hình ảnh tiền được in sắc nét y như thật nên nghi ngờ việc sử dụng hình tiền không đúng quy định. Họ gửi phản ánh đến Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Đà Nẵng để kiểm tra tính hợp pháp của sản phẩm. -
Thanh tra xử phạt hành vi sao chụp hình tiền cho mục đích thương mại
Qua kiểm tra, lực lượng thanh tra xác định toàn bộ hình tiền trên áo thun được sao, chụp không đúng nguyên tắc và được dùng cho hoạt động kinh doanh. Ông Quang bị đề xuất mức phạt từ 40 đến 50 triệu đồng, bị tịch thu lô hàng vi phạm và buộc nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp.
(Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.)
3. Kết luận
Việc sử dụng hình ảnh tiền Việt Nam trong hoạt động thương mại được pháp luật kiểm soát nghiêm ngặt. Hành vi in hình tiền lên bánh kẹo hoặc quần áo được xác định là hành vi sao, chụp hình tiền cho mục đích sinh lợi nên bị xem là vi phạm. Mức xử phạt đối với hành vi này cũng được quy định rõ bao gồm phạt tiền, tịch thu hàng hóa và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.
