Không thông báo khi phát hiện đồ cổ bị phạt đến 20 triệu và có thể bị truy cứu hình sự nếu cố ý chiếm giữ di vật, cổ vật hoặc bảo vật quốc gia.
Việc phát hiện di vật, cổ vật trong cộng đồng luôn gắn với trách nhiệm bảo vệ di sản văn hóa quốc gia. Pháp luật quy định rõ nghĩa vụ thông báo và giao nộp nhằm bảo đảm các hiện vật quý được quản lý, bảo tồn đúng cách. Nếu cố tình che giấu hoặc chiếm giữ đồ cổ, cá nhân có thể đối mặt với chế tài hành chính hoặc thậm chí là trách nhiệm hình sự.
1. Không thông báo khi phát hiện đồ cổ thì bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 25 Nghị định 38/2021/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 128/2022/NĐ-CP) quy định như sau:
Điều 25. Vi phạm quy định về thông báo, giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia được phát hiện
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi không thông báo, không giao nộp di vật, cổ vật được phát hiện.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
Tịch thu tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.
...
Điều 5. Quy định về mức phạt tiền và thẩm quyền phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
...
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II và Chương III Nghị định này là mức phạt tiền áp dụng đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại các khoản 2, 5, 6 và 7 Điều 10; các khoản 4, 5, 6 và 7 Điều 10a; điểm a khoản 2, các khoản 3, 5 và 6, các điểm a, b, c và d khoản 7 Điều 14; các khoản 1, 2, 3, 4 và điểm b khoản 5 Điều 21; các khoản 1, 2, 3, 4 và điểm b khoản 5 Điều 23; khoản 1 Điều 24; các Điều 30, 38, 39 và 40 Nghị định này là mức phạt tiền áp dụng đối với tổ chức.
...
Bất kỳ cá nhân nào phát hiện di vật, cổ vật đều có nghĩa vụ báo cho chính quyền và giao nộp theo quy định. Nếu cố tình không thông báo, cá nhân bị xử phạt hành chính và bị tịch thu toàn bộ cổ vật tìm được. Đây là biện pháp nhằm ngăn ngừa việc mua bán trái phép, thất thoát di sản văn hóa.
Tình huống giả định
- Người dân tình cờ phát hiện đồ cổ
Trong lúc đào móng xây nhà tại Thành phố Đà Nẵng, ông Nguyễn Văn Dũng phát hiện một chiếc bình gốm cổ có hoa văn lạ. Ông Dũng nhận định đây có thể là di vật có giá trị văn hóa. - Không thông báo cho chính quyền
Thay vì báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã, ông Dũng giữ lại chiếc bình để trưng bày và từ chối cho hàng xóm xem. Thông tin lan truyền khiến chính quyền địa phương nghi ngờ có di vật bị phát hiện nhưng không khai báo. -
Bị lập biên bản và xử phạt
Cơ quan chức năng xác minh và yêu cầu ông Dũng giao nộp hiện vật. Do ông Dũng không thông báo ngay khi phát hiện, ông bị phạt 20.000.000 đồng và chiếc bình bị tịch thu để đưa vào quản lý theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Cố ý không thông báo khi phát hiện đồ cổ có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định như sau:
Điều 176. Tội chiếm giữ trái phép tài sản
1. Người nào cố tình không trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc không giao nộp cho cơ quan có trách nhiệm tài sản trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, hoặc dưới 10.000.000 đồng nhưng tài sản là di vật, cổ vật bị giao nhầm hoặc do mình tìm được, bắt được, sau khi chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc cơ quan có trách nhiệm yêu cầu được nhận lại tài sản đó theo quy định của pháp luật, thì bị phạt mức tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội chiếm giữ tài sản trị giá 200.000.000 đồng trở lên hoặc bảo vật quốc gia, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Nếu cổ vật tìm thấy thuộc loại giá trị cao hoặc là bảo vật quốc gia, người cố tình giữ lại thay vì giao nộp có thể bị truy cứu hình sự. Tội danh này áp dụng kể cả khi người vi phạm chỉ giữ tài sản sau khi cơ quan nhà nước yêu cầu giao nộp mà vẫn không thực hiện. Mức hình phạt tùy thuộc vào giá trị và tính chất của hiện vật.
Tình huống giả định
- Phát hiện cổ vật có giá trị cao
Ông Trần Minh Toàn tại Thành phố Hải Phòng phát hiện một thanh kiếm cổ khi đi khai hoang đất. Giới chơi đồ cổ định giá thanh kiếm có khả năng là cổ vật quý. - Cơ quan chức năng yêu cầu giao nộp
Sau khi nhận được tin báo từ người dân, Bảo tàng tỉnh phối hợp Công an đến làm việc và yêu cầu ông Toàn giao nộp hiện vật để giám định. Tuy nhiên, ông Toàn từ chối và bí mật tìm cách bán cho người sưu tầm tư nhân. -
Bị khởi tố vì chiếm giữ trái phép tài sản
Giám định cho thấy thanh kiếm trị giá trên 200.000.000 đồng. Cơ quan cảnh sát điều tra khởi tố ông Toàn về tội chiếm giữ trái phép tài sản theo khoản 2 Điều 176, khung hình phạt từ 01 đến 05 năm tù.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc phát hiện di vật, cổ vật đi kèm trách nhiệm thông báo và giao nộp để bảo vệ di sản quốc gia. Nếu cố tình che giấu, người vi phạm trước hết bị xử phạt hành chính và có thể bị tịch thu hiện vật. Trường hợp giá trị cổ vật lớn hoặc là bảo vật quốc gia, hành vi chiếm giữ trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù cao nhất đến 05 năm.
