Cá nhân bị đưa tin sai sự thật trên truyền hình có quyền gửi văn bản phản hồi đến cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản hoặc khởi kiện ra Tòa án để bảo vệ danh dự, nhân phẩm và uy tín của mình.
Trong hoạt động báo chí, tính trung thực và chính xác của thông tin luôn là yêu cầu hàng đầu nhằm bảo đảm quyền được tôn trọng về danh dự, nhân phẩm và uy tín của mỗi cá nhân. Thực tế vẫn có trường hợp phóng viên hoặc cơ quan báo chí đưa tin sai sự thật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người bị phản ánh. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ quyền phản hồi, yêu cầu cải chính hoặc khởi kiện của cá nhân trong những trường hợp bị thông tin sai sự thật, đồng thời làm rõ trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc khắc phục hậu quả.
Khi bị phóng viên đưa tin sai sự thật trên truyền hình thì nên làm gì?
Khoản 1 Điều 43 Luật Báo chí 2016 quy định như sau:
Điều 43. Phản hồi thông tin
1. Khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có căn cứ cho rằng cơ quan báo chí thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của mình hoặc gây hiểu lầm làm ảnh hưởng đến uy tín, danh dự, nhân phẩm của mình thì có quyền nêu ý kiến phản hồi bằng văn bản đến cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản báo chí, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí hoặc khởi kiện tại Tòa án.
2. Cơ quan báo chí phải đăng, phát ý kiến phản hồi của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thời điểm đăng, phát thực hiện theo quy định về đăng, phát cải chính tại khoản 5 Điều 42 của Luật này.
Trường hợp không nhất trí với ý kiến phản hồi của cơ quan, tổ chức, cá nhân, cơ quan báo chí vẫn phải đăng, phát ý kiến phản hồi đó và có quyền thông tin tiếp để làm rõ quan điểm của mình.
Sau ba lần đăng, phát ý kiến phản hồi của cơ quan, tổ chức, cá nhân và cơ quan báo chí mà không có sự nhất trí giữa hai bên thì cơ quan báo chí có quyền ngừng đăng, phát; cơ quan quản lý nhà nước có quyền yêu cầu cơ quan báo chí ngừng đăng, phát thông tin của các bên có liên quan....
Khi bị đưa tin sai sự thật, cá nhân có thể lựa chọn một trong hai hướng xử lý: gửi văn bản phản hồi để yêu cầu cải chính hoặc khởi kiện nếu cơ quan báo chí không thực hiện việc cải chính hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng.
Tình huống giả định
-
Phóng viên đưa tin sai sự thật về doanh nhân
Anh Trần Minh Khang, giám đốc Công ty TNHH Thương mại Ánh Dương, bị một phóng viên của kênh truyền hình địa phương đăng phóng sự phản ánh rằng công ty anh “nợ lương nhân viên kéo dài” dù thực tế công ty đã chi trả đầy đủ. Chương trình được phát sóng vào khung giờ cao điểm, khiến nhiều đối tác ngừng hợp tác tạm thời. -
Anh Khang gửi văn bản phản hồi yêu cầu cải chính thông tin
Ngay sau khi phát hiện sự việc, anh Khang gửi văn bản kèm chứng từ trả lương đến cơ quan báo chí, yêu cầu đăng cải chính và xin lỗi công khai theo đúng quy định. Sau khi nhận được phản hồi, cơ quan báo chí đã tiến hành xác minh lại thông tin và thừa nhận có sai sót trong khâu thu thập dữ liệu. -
Cơ quan báo chí cải chính và xin lỗi công khai trên sóng truyền hình
Ba ngày sau, đài truyền hình phát sóng đoạn cải chính và xin lỗi chính thức trong cùng khung giờ, đồng thời gỡ bỏ phóng sự cũ trên các nền tảng trực tuyến. Hành động này giúp khôi phục uy tín cho doanh nghiệp và thể hiện việc tuân thủ đúng quy định về phản hồi thông tin trong hoạt động báo chí.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Có được yêu cầu bồi thường thiệt hại khi bị phóng viên đăng thông tin sai sự thật hay không?
Khoản 1 và khoản 2 Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 592. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm
1. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm:
a) Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;
b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút;
c) Thiệt hại khác do luật quy định.2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu.
Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Cá nhân bị đưa tin sai sự thật trên truyền hình có thể yêu cầu cơ quan báo chí hoặc phóng viên chịu trách nhiệm bồi thường các khoản thiệt hại vật chất và một khoản bồi thường tinh thần. Mức bồi thường tinh thần có thể do các bên tự thỏa thuận, hoặc nếu không đạt được thống nhất, Tòa án sẽ căn cứ quy định pháp luật để quyết định, nhưng không vượt quá 10 lần mức lương cơ sở hiện hành.
Tình huống giả định
-
Phóng viên đăng tin sai khiến người lao động mất việc làm
Chị Lê Thị Ngọc Lan, là nhân viên kế toán của một doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Một phóng sự truyền hình phản ánh về “nhân viên biển thủ tiền công ty” vô tình đưa hình ảnh của chị Lan dù không nêu tên cụ thể. Sau khi phát sóng, nhiều người hiểu lầm và công ty tạm đình chỉ công tác của chị. -
Chị Lan gửi đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại
Cảm thấy bị xúc phạm nghiêm trọng, chị Lan gửi đơn yêu cầu cơ quan báo chí cải chính và bồi thường theo quy định. Sau khi xác minh, cơ quan truyền hình thừa nhận sai sót trong quá trình biên tập, đồng ý công khai xin lỗi và chi trả bồi thường cho chị Lan. -
Tòa án nhân dân ra phán quyết bảo vệ quyền danh dự của cá nhân
Do hai bên không thống nhất mức bồi thường tinh thần, vụ việc được chuyển đến Tòa án nhân dân giải quyết. Tòa án xác định hành vi phát sóng hình ảnh sai là xâm phạm danh dự và uy tín cá nhân, tuyên buộc cơ quan truyền hình bồi thường 8 lần mức lương cơ sở cùng việc phát sóng xin lỗi công khai trên truyền hình trong cùng khung giờ phát phóng sự trước đó.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc phóng viên hoặc cơ quan báo chí đưa tin sai sự thật có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của cá nhân. Theo quy định, người bị ảnh hưởng có quyền gửi phản hồi hoặc khởi kiện để yêu cầu cải chính, xin lỗi công khai. ếu thiệt hại thực tế xảy ra, cá nhân có thể yêu cầu bồi thường cả về vật chất lẫn tinh thần, bảo đảm công bằng và bảo vệ danh dự một cách hợp pháp.
