Hội đồng tư vấn trong lĩnh vực này gồm lãnh đạo cơ sở y tế và các chuyên gia y khoa, pháp lý, tâm lý, thực hiện tư vấn và đánh giá để bảo đảm hiến – nhận tự nguyện và an toàn.
Việc hiến và ghép bộ phận không tái sinh ở cơ thể người sống đòi hỏi sự thận trọng về mặt y khoa, pháp lý và tâm lý. Để bảo đảm tính tự nguyện và an toàn, pháp luật quy định rõ việc thành lập Hội đồng tư vấn tại các cơ sở y tế. Hội đồng này đóng vai trò quan trọng trong quá trình hỗ trợ người hiến và người nhận đưa ra quyết định đúng đắn.
1. Tổ chức Hội đồng tư vấn gồm những ai?
Mục II Phần 1 Nghị định 06/2008/NĐ-CP quy định như sau:
II. QUY ĐỊNH CỤ THỂ
1. Tổ chức Hội đồng tư vấn
a) Hội đồng tư vấn do người đứng đầu cơ sở y tế ra quyết định thành lập.
b) Thành phần Hội đồng tư vấn có ít nhất là năm người, bao gồm:
- Một Chủ tịch Hội đồng tư vấn là người trong ban lãnh đạo cơ sở y tế.
- Một Phó chủ tịch Hội đồng tư vấn là trưởng nhóm phẫu thuật lấy, ghép bộ phận cơ thể người.
- Uỷ viên Hội đồng tư vấn gồm các chuyên gia liên quan đến ghép bộ phận cơ thể người, chuyên gia pháp luật và chuyên gia tâm lý.
- Thư ký Hội đồng tư vấn là một uỷ viên kiêm nhiệm của Hội đồng.
c) Hội đồng tư vấn hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm và có thời hạn hoạt động theo quy định của người đứng đầu cơ sở y tế.
...
Thành phần này bảo đảm Hội đồng có đầy đủ chuyên môn cần thiết để tư vấn toàn diện cho người hiến và người nhận. Sự tham gia của chuyên gia pháp lý và tâm lý giúp đánh giá khách quan sự tự nguyện và trạng thái tinh thần của người hiến. Vai trò của Chủ tịch và Phó Chủ tịch Hội đồng giúp điều phối hiệu quả các bước tư vấn. Hội đồng chỉ hoạt động trong thời hạn được giao để đáp ứng yêu cầu quản lý cụ thể của từng cơ sở y tế.
Tình huống giả định
- Bệnh viện lập Hội đồng tư vấn khi có người tự nguyện hiến
Bệnh viện Hòa Bình tại Thành phố Đà Nẵng tiếp nhận trường hợp hiến thận của ông Lê Minh Trí và lập tức thành lập Hội đồng tư vấn theo quy định. Quyết định thành lập được Giám đốc bệnh viện ký và ban hành trong ngày. - Thành phần Hội đồng đúng theo quy định pháp luật
Hội đồng gồm lãnh đạo bệnh viện làm Chủ tịch, trưởng ê-kíp phẫu thuật làm Phó Chủ tịch cùng ủy viên pháp lý và tâm lý. Một bác sĩ trong khoa ghép tạng được phân công làm thư ký kiêm nhiệm. -
Hội đồng được giao nhiệm vụ trong thời hạn cụ thể
Thời hạn hoạt động của Hội đồng được xác định là 30 ngày để phục vụ ca hiến – ghép. Trong thời gian này, các thành viên thực hiện đầy đủ quy trình tư vấn và đánh giá.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nhiệm vụ của Hội đồng tư vấn là gì?
Mục II Phần 2 Nghị định 06/2008/NĐ-CP quy định như sau:
II. QUY ĐỊNH CỤ THỂ
...
2. Nhiệm vụ của Hội đồng tư vấn
a) Hội đồng tư vấn có nhiệm vụ tổ chức tư vấn cho người hiến, nhận bộ phận cơ thể không tái sinh (gọi tắt là bộ phận cơ thể ) về phương diện sức khoẻ và tâm lý xã hội, giúp cho người hiến, nhận bộ phận cơ thể đưa ra quyết định cuối cùng về việc hiến, nhận bộ phận cơ thể một cách tự nguyện.
b) Trao đổi phân tích cho người hiến và người nhận về những tác động, ảnh hưởng đến tâm lý xã hội, sức khoẻ trước mắt cũng như lâu dài và những rủi ro có thể xẩy ra trong quá trình lấy, ghép bộ phận cơ thể và cuộc sống lâu dài của họ sau này.
c) Đánh giá thông qua trắc nghiệm tâm lý của người tự nguyện hiến bộ phận cơ thể và theo dõi diễn biến tâm lý của họ.
...
Hội đồng giúp người hiến hiểu rõ về tình trạng sức khỏe và tác động tâm lý khi tham gia hiến bộ phận cơ thể. Việc phân tích rủi ro hỗ trợ người hiến và người nhận đưa ra quyết định có cân nhắc. Trắc nghiệm tâm lý là bước quan trọng để bảo đảm người hiến hoàn toàn tỉnh táo và tự nguyện. Hội đồng theo dõi liên tục nhằm phát hiện kịp thời các yếu tố bất lợi hoặc tác động từ bên ngoài có thể ảnh hưởng đến quyết định hiến.
Tình huống giả định
- Hội đồng tư vấn gặp gỡ người hiến để tư vấn sức khỏe – tâm lý
Hội đồng tư vấn của Bệnh viện Y học Thành phố Huế tổ chức buổi gặp riêng với chị Nguyễn Thị Thùy Dung, người tự nguyện hiến gan. Nhóm chuyên gia giúp chị nắm rõ tình trạng sức khỏe và các thay đổi có thể xảy ra. - Hội đồng phân tích rủi ro và tác động lâu dài
Các thành viên phân tích khả năng phục hồi và những nguy cơ y khoa có thể xảy ra trong quá trình ghép. Chị Dung được hướng dẫn chi tiết để xem xét kỹ trước khi tự đưa ra quyết định. -
Thực hiện trắc nghiệm và theo dõi tâm lý
Hội đồng tiến hành trắc nghiệm tâm lý và ghi nhận chị hoàn toàn minh mẫn, không bị ép buộc. Tình trạng tâm lý ổn định được theo dõi trong suốt quá trình chuẩn bị.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hội đồng tư vấn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tính tự nguyện và an toàn khi thực hiện hiến – nhận bộ phận không tái sinh ở cơ thể người sống. Thành phần Hội đồng được quy định rõ để bảo đảm tính chuyên môn và khách quan. Nhiệm vụ của Hội đồng là tư vấn, phân tích rủi ro và đánh giá tâm lý giúp người hiến đưa ra quyết định sáng suốt.
