Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia là tập hợp phần cứng, phần mềm, hệ quản trị cơ sở dữ liệu cùng với cơ sở dữ liệu ảnh và siêu dữ liệu viễn thám quốc gia.
Trong lĩnh vực quản lý tài nguyên và môi trường, viễn thám là công cụ quan trọng giúp thu nhận, lưu trữ và phân tích dữ liệu từ vệ tinh nhằm phục vụ quy hoạch, giám sát tài nguyên thiên nhiên và biến động khí hậu. Để khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu này, Nhà nước đã thiết lập Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia nhằm thống nhất quản lý, lưu trữ và chia sẻ thông tin viễn thám trên phạm vi toàn quốc. Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy định chặt chẽ về quy trình đảm bảo an toàn thông tin khi truy cập hệ thống cơ sở dữ liệu này.
Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia là gì?
Khoản 1 Điều 3 Thông tư 41/2024/TT-BTNMT quy định như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
1. Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia là hệ thống bao gồm các thành phần: tập hợp phần cứng, phần mềm và hệ quản trị cơ sở dữ liệu; cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia, siêu dữ liệu viễn thám quốc gia.
...
Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia được xem là nền tảng trung tâm lưu trữ và quản lý dữ liệu viễn thám của Việt Nam, phục vụ các hoạt động nghiên cứu, giám sát và hỗ trợ ra quyết định trong lĩnh vực tài nguyên môi trường. Hệ thống này tích hợp các thiết bị phần cứng, phần mềm chuyên dụng và hệ quản trị dữ liệu hiện đại, cho phép người dùng truy cập, tìm kiếm và khai thác ảnh viễn thám theo khu vực, thời gian và mục tiêu chuyên môn.
Tình huống giả định
-
Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia
Đầu năm 2025, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiến hành triển khai Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia nhằm phục vụ công tác quản lý và chia sẻ dữ liệu viễn thám giữa các đơn vị trực thuộc. -
Hệ thống hỗ trợ tra cứu dữ liệu viễn thám trên toàn quốc
Sau khi hoàn thành, hệ thống cho phép Trung tâm Viễn thám Quốc gia và các sở tài nguyên môi trường địa phương truy cập, tra cứu ảnh vệ tinh độ phân giải cao, qua đó hỗ trợ phân tích biến động sử dụng đất và giám sát rừng tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. -
Khai thác dữ liệu thống nhất, tiết kiệm chi phí quản lý
Nhờ ứng dụng hệ thống này, dữ liệu ảnh viễn thám được tích hợp và quản lý tập trung, giúp các đơn vị giảm chi phí thu thập, nâng cao độ chính xác trong việc đánh giá tài nguyên và lập quy hoạch phát triển kinh tế xã hội.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Các bước thực hiện đảm bảo an toàn khi truy cập hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia được quy định ra sao?
Khoản 3 Điều 7 Thông tư 41/2024/TT-BTNMT quy định như sau:
Điều 7. Bảo đảm an toàn thông tin dữ liệu của cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia
...
3. Đảm bảo an toàn của việc truy cập hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia
a) Các bước thực hiện: thiết lập hệ thống đảm bảo kết nối mạng an toàn khi truy cập thông tin nội bộ hoặc quản trị hệ thống; giám sát việc truy cập vào hệ thống theo từng dịch vụ, ứng dụng cụ thể; xử lý các truy cập không được phép; thiết lập thời gian chờ (timeout) để kết thúc phiên kết nối khi hệ thống không nhận được yêu cầu từ người dùng; cấp tài khoản truy cập vào hệ thống cho người dùng hoặc nhóm người dùng căn cứ theo yêu cầu nghiệp vụ, yêu cầu quản lý; xác lập số lượng kết nối cho từng ứng dụng, dịch vụ được hệ thống cung cấp theo năng lực thực tế của hệ thống;
b) Sản phẩm: báo cáo giám sát truy cập theo Mẫu số 17 Phụ lục kèm theo Thông tư này....
Quy trình đảm bảo an toàn truy cập hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia được xây dựng nhằm bảo vệ dữ liệu khỏi truy cập trái phép, ngăn ngừa rủi ro an ninh mạng và đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin. Các bước thiết lập, giám sát và giới hạn truy cập đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động ổn định, bảo mật và hiệu quả của hệ thống.
Tình huống giả định
-
Trung tâm Viễn thám Quốc gia triển khai quy trình bảo đảm an toàn truy cập hệ thống
Tháng 7/2025, Trung tâm Viễn thám Quốc gia tiến hành rà soát toàn bộ quy trình truy cập Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia, nhằm bảo đảm hoạt động ổn định và ngăn ngừa nguy cơ truy cập trái phép. -
Phát hiện sự cố truy cập bất thường trong quá trình giám sát hệ thống
Trong quá trình theo dõi, bộ phận kỹ thuật phát hiện một tài khoản truy cập ngoài danh mục được cấp phép, có dấu hiệu đăng nhập sai nhiều lần. Đơn vị lập tức vô hiệu hóa tài khoản, đồng thời ghi nhận sự cố vào báo cáo giám sát truy cập. -
Khắc phục sự cố và tăng cường biện pháp bảo mật hệ thống
Sau sự cố, Trung tâm tăng cường thiết lập giới hạn kết nối và cấu hình xác thực hai lớp, đảm bảo chỉ những người dùng được phân quyền mới có thể truy cập dữ liệu. Biện pháp này giúp hệ thống hoạt động ổn định, an toàn và tuân thủ đúng quy định pháp luật về bảo mật thông tin dữ liệu quốc gia.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Hệ thống cơ sở dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia là nền tảng trung tâm lưu trữ và quản lý dữ liệu viễn thám trên phạm vi toàn quốc, giúp thống nhất việc khai thác và sử dụng thông tin phục vụ công tác quản lý nhà nước. Việc đảm bảo an toàn truy cập hệ thống phải được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, bao gồm thiết lập mạng an toàn, giám sát truy cập và giới hạn quyền sử dụng, nhằm bảo vệ dữ liệu quốc gia và duy trì hoạt động hệ thống ổn định, hiệu quả.
