Giấy phép môi trường là văn bản cho phép doanh nghiệp xả thải và quản lý chất thải kèm theo các yêu cầu bảo vệ môi trường theo Luật Bảo vệ môi trường.
Giấy phép môi trường là công cụ pháp lý bắt buộc nhằm kiểm soát hoạt động xả thải và quản lý chất thải của các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Đây là cơ sở để Nhà nước giám sát mức độ tác động đến môi trường và bảo đảm doanh nghiệp vận hành đúng quy chuẩn kỹ thuật.
1. Giấy phép môi trường là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 8 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
...
8. Giấy phép môi trường là văn bản do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ được phép xả chất thải ra môi trường, quản lý chất thải, nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất kèm theo yêu cầu, điều kiện về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.
...
Giấy phép môi trường có bản chất là giấy chứng nhận hợp pháp để doanh nghiệp được phép phát sinh và xử lý chất thải trong quá trình sản xuất. Văn bản này quy định rõ giới hạn xả thải, yêu cầu kỹ thuật của hệ thống xử lý, chế độ quan trắc, biện pháp phòng ngừa sự cố môi trường và nghĩa vụ báo cáo.
Việc cấp phép giúp cơ quan quản lý kiểm soát tổng lượng chất thải phát sinh, hạn chế ô nhiễm và đảm bảo các ngành sản xuất tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia. Đây cũng là căn cứ kiểm tra, thanh tra khi doanh nghiệp vi phạm.
Tình huống giả định
- Công ty Gỗ Việt vận hành dây chuyền sơn gỗ
Công ty TNHH Gỗ Việt dự kiến vận hành dây chuyền sơn gỗ có phát sinh khí thải hữu cơ. Doanh nghiệp rà soát và xác định hoạt động thuộc nhóm phải có giấy phép môi trường. - Doanh nghiệp lập hồ sơ đề nghị cấp phép
Doanh nghiệp lập hồ sơ đề nghị cấp phép trong đó nêu rõ công suất, hệ thống xử lý khí thải và kế hoạch quan trắc. - Cơ quan chuyên môn kiểm tra và yêu cầu bổ sung
Cơ quan chuyên môn kiểm tra thực tế và yêu cầu bổ sung biện pháp đảm bảo an toàn vận hành. - Doanh nghiệp được cấp giấy phép môi trường
Doanh nghiệp được cấp giấy phép môi trường với quy định giới hạn khí thải và chế độ báo cáo định kỳ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Đối tượng phải có giấy phép môi trường là ai?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 39 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
Điều 39. Đối tượng phải có giấy phép môi trường
1. Dự án đầu tư nhóm I, nhóm II và nhóm III có phát sinh nước thải, bụi, khí thải xả ra môi trường phải được xử lý hoặc phát sinh chất thải nguy hại phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải khi đi vào vận hành chính thức.
2. Dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp hoạt động trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành có tiêu chí về môi trường như đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này.
3. Đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này thuộc trường hợp dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công được miễn giấy phép môi trường.
Đối tượng trọng tâm của giấy phép môi trường là các dự án nhóm I, II và III có hoạt động gây tác động đến môi trường như phát sinh khí thải, nước thải phải xử lý hoặc chất thải nguy hại phải quản lý theo quy định. Dự án nhóm I thường là dự án có nguy cơ cao, quy mô lớn hoặc nằm trong khu vực nhạy cảm môi trường. Dự án nhóm II và III có mức độ rủi ro thấp hơn nhưng vẫn phải kiểm soát xả thải trước khi vận hành chính thức.
Ngoài ra, những cơ sở sản xuất kinh doanh được xây dựng trước khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, nếu có tiêu chí môi trường tương tự nhóm I, II, III cũng phải xin giấy phép môi trường để tiếp tục hoạt động. Riêng các dự án đầu tư công khẩn cấp được miễn nghĩa vụ này nhằm bảo đảm tiến độ phục vụ mục tiêu an sinh xã hội.
Tình huống giả định
- Nhà máy Chế biến Nông sản Miền Tây chuẩn bị vận hành
Dự án Nhà máy Chế biến Nông sản Miền Tây (thuộc nhóm II) chuẩn bị vận hành, phát sinh nước thải sau sơ chế. - Doanh nghiệp xác định dự án thuộc nhóm xin giấy phép
Doanh nghiệp kiểm tra và xác định dự án thuộc trường hợp bắt buộc xin giấy phép môi trường. - Cơ quan chuyên môn yêu cầu nhà máy bổ sung quy trình
Cơ quan chuyên môn yêu cầu Nhà máy Chế biến Nông sản Miền Tây bổ sung quy trình quản lý chất thải nguy hại. - Nhà máy được cấp giấy phép môi trường
Giấy phép môi trường được cấp, quy định rõ tần suất quan trắc nước thải và nghĩa vụ báo cáo.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Giấy phép môi trường là căn cứ pháp lý để doanh nghiệp được phép xả thải và quản lý chất thải theo quy chuẩn. Nhóm dự án I, II, III có phát sinh chất thải thuộc đối tượng bắt buộc phải xin phép trước khi vận hành. Việc tuân thủ đúng quy định giúp doanh nghiệp giảm rủi ro xử phạt và bảo đảm hoạt động bền vững.
