Khi bên bán giao thừa hàng, bên mua có quyền chấp nhận hoặc từ chối; nếu chấp nhận thì phải thanh toán theo giá đã thỏa thuận, trừ khi có quy định khác.
Quy định về giao thừa hàng và kiểm tra hàng hóa trước khi giao đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm giao dịch mua bán diễn ra minh bạch và đúng pháp luật. Nội dung về giao thừa hàng giúp xác định quyền lựa chọn của bên mua và nghĩa vụ thanh toán khi chấp nhận số hàng vượt quá. Quy định về kiểm tra hàng hóa trước khi giao hỗ trợ các bên kiểm soát chất lượng, phòng ngừa rủi ro và giảm thiểu tranh chấp.
1. Giao thừa hàng được xử lý như thế nào?
Điều 43 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 43. Giao thừa hàng
1. Trường hợp bên bán giao thừa hàng thì bên mua có quyền từ chối hoặc chấp nhận số hàng thừa đó.
2. Trường hợp bên mua chấp nhận số hàng thừa thì phải thanh toán theo giá thoả thuận trong hợp đồng nếu các bên không có thoả thuận khác.
Quy định này cho phép bên mua tự lựa chọn việc chấp nhận hay từ chối số hàng thừa, bảo đảm quyền chủ động trong giao dịch. Đồng thời, nó làm rõ nghĩa vụ thanh toán khi hàng thừa được chấp nhận, giúp quá trình mua bán diễn ra minh bạch và công bằng.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Công ty An Phú đặt mua 1.000 thùng nước giải khát từ Công ty Minh Trí. Khi giao hàng, Minh Trí giao 1.050 thùng – thừa 50 thùng so với hợp đồng. -
Quá trình xử lý
Sau khi kiểm đếm, An Phú thông báo ngay cho Minh Trí về số hàng giao thừa và yêu cầu xác nhận. Minh Trí đề nghị An Phú xem xét nhận thêm số hàng này với giá cũ. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 43 Luật Thương mại năm 2005, An Phú có quyền từ chối hoặc chấp nhận số hàng thừa. An Phú đồng ý nhận thêm 50 thùng và thanh toán theo đơn giá hợp đồng vì không có thỏa thuận khác.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Các bên có được kiểm tra hàng hóa trước khi giao hàng không?
Khoản 1 Điều 44 Luật Thương mại năm 2005 quy định như sau:
Điều 44. Kiểm tra hàng hoá trước khi giao hàng
1. Trường hợp các bên có thoả thuận để bên mua hoặc đại diện của bên mua tiến hành kiểm tra hàng hoá trước khi giao hàng thì bên bán phải bảo đảm cho bên mua hoặc đại diện của bên mua có điều kiện tiến hành việc kiểm tra.
...
Quy định này giúp bảo đảm chất lượng hàng hóa và ngăn ngừa các rủi ro có thể phát sinh trong quá trình giao nhận. Đồng thời, nó tạo căn cứ rõ ràng để giải quyết tranh chấp khi có sự chênh lệch về số lượng hoặc chất lượng giữa hợp đồng và hàng thực tế.
Tình huống giả định
-
Phát sinh sự việc
Tháng 9/2025, Công ty Nhật Hoàng ký hợp đồng mua một lô thiết bị điện tử từ Công ty Lan Trang, trong đó có điều khoản cho phép Công ty Nhật Hoàng kiểm tra hàng hóa trước khi giao để bảo đảm đúng chủng loại và chất lượng. -
Quá trình xử lý
Công ty Nhật Hoàng cử đại diện đến kho của Công ty Lan Trang để đối chiếu chứng từ, kiểm tra xuất xứ, số lượng và tình trạng thực tế của thiết bị. Công ty Lan Trang phối hợp chuẩn bị hàng hóa và cung cấp các tài liệu cần thiết phục vụ quá trình kiểm tra. -
Kết quả pháp lý
Theo Điều 44 Luật Thương mại năm 2005, Công ty Lan Trang phải tạo điều kiện để Công ty Nhật Hoàng tiến hành kiểm tra hàng hóa trước khi giao, giúp giao dịch minh bạch và đúng theo thỏa thuận hợp đồng.
Tình huống trên là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
