Ép trẻ làm việc quá sức bị xem là bạo lực gia đình và trẻ có quyền được bảo vệ khỏi lao động nặng nhọc, độc hại.
Việc phân công trẻ làm việc trong gia đình cần phù hợp với lứa tuổi và sức khỏe của trẻ. Khi cha mẹ ép trẻ lao động quá sức, hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của trẻ mà còn có thể vi phạm pháp luật. Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 đã quy định rất rõ về hành vi cưỡng ép lao động trong gia đình.
1. Ép con làm việc quá sức có bị xem là bạo lực gia đình không?
Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 quy định như sau:
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022
Điều 3. Hành vi bạo lực gia đình
1. Hành vi bạo lực gia đình bao gồm:
...
o) Cưỡng ép thành viên gia đình học tập, lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ; kiểm soát tài sản, thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng lệ thuộc về mặt vật chất, tinh thần hoặc các mặt khác;
...
2. Hành vi quy định tại khoản 1 Điều này được thực hiện giữa người đã ly hôn; người chung sống như vợ chồng; người là cha, mẹ, con riêng, anh, chị, em của người đã ly hôn, của người chung sống như vợ chồng; người đã từng có quan hệ cha mẹ nuôi và con nuôi với nhau cũng được xác định là hành vi bạo lực gia đình theo quy định của Chính phủ.
Cha mẹ không được yêu cầu trẻ làm việc quá mức so với khả năng hoặc giao nhiệm vụ gây ảnh hưởng sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Hành vi cưỡng ép lao động được xem là bạo lực gia đình, dù xảy ra giữa cha mẹ – con ruột – con riêng hay các quan hệ gia đình khác. Mục tiêu của quy định là bảo vệ trẻ trước các áp lực lao động trong gia đình.
Tình huống giả định
- Cha ép con làm việc nặng
Ông Trần Văn Chính yêu cầu con trai 12 tuổi khiêng vác hàng nặng mỗi ngày sau giờ học. Công việc kéo dài khiến trẻ mệt mỏi và đau nhức cơ thể. - Nhà trường phát hiện và báo cơ quan chức năng
Giáo viên nhận thấy dấu hiệu kiệt sức nên đã hỏi chuyện và biết được sự việc. Cơ quan chức năng sau đó đã lập biên bản làm việc với gia đình. -
Xác định là hành vi bạo lực gia đình
Cơ quan chức năng kết luận đây là hành vi cưỡng ép lao động quá sức theo Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Gia đình bị yêu cầu cam kết chấm dứt hành vi và tham gia tư vấn bắt buộc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi lao động quá mức không?
Điều 26 Luật Trẻ em 2016 quy định như sau:
Điều 26. Quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức lao động
Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bóc lột sức lao động; không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định của pháp luật; không bị bố trí công việc hoặc nơi làm việc có ảnh hưởng xấu đến nhân cách và sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Pháp luật khẳng định trẻ em phải được bảo vệ tối đa trong môi trường lao động. Trẻ không được giao việc vượt khả năng, không được làm việc độc hại hoặc kéo dài thời gian gây ảnh hưởng học tập. Quy định này nhằm bảo đảm điều kiện phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và nhân cách cho trẻ.
Tình huống giả định
- Gia đình xây dựng lịch sinh hoạt phù hợp
Bà Nguyễn Thị Hạnh phân công con làm việc nhà nhẹ như sắp xếp bàn học và tưới cây. Thời gian làm việc luôn dưới 30 phút mỗi ngày. - Đảm bảo quyền học tập và nghỉ ngơi
Bà Hạnh ưu tiên để con hoàn thành bài tập và tham gia câu lạc bộ thể thao tại trường. Trẻ luôn được nghỉ ngơi đầy đủ và tham gia hoạt động phù hợp với lứa tuổi. -
Tuân thủ hoàn toàn quy định pháp luật
Cách phân công nhẹ nhàng và hợp lý cho thấy gia đình không vi phạm Điều 26 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Trẻ được học tập, vui chơi và phát triển toàn diện đúng theo tinh thần pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Ép trẻ lao động quá sức được xem là hành vi bạo lực gia đình và bị pháp luật nghiêm cấm. Trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi các công việc nặng nhọc, độc hại hoặc vượt quá khả năng nhằm bảo đảm sự phát triển toàn diện. Mỗi gia đình cần phân công nhiệm vụ phù hợp để tránh vi phạm và bảo vệ sức khỏe tinh thần của trẻ.
