Giao dịch tặng cho tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán bị coi là vô hiệu theo Luật Phá sản 2014.
Khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, mọi giao dịch liên quan đến tài sản của doanh nghiệp đều được kiểm soát chặt chẽ nhằm bảo đảm không làm thất thoát tài sản ảnh hưởng quyền lợi chủ nợ. Luật Phá sản 2014 quy định rõ các giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu, đặc biệt là giao dịch tặng cho tài sản trong thời gian trước khi mở thủ tục phá sản.
1. Doanh nghiệp phá sản thực hiện giao dịch tặng cho tài sản có bị tuyên vô hiệu không?
Căn cứ theo khoản 1 và khoản 2 Điều 59 Luật Phá sản 2014:
Điều 59. Giao dịch bị coi là vô hiệu
1. Giao dịch của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán được thực hiện trong thời gian 06 tháng trước ngày Tòa án nhân dân ra quyết định mở thủ tục phá sản bị coi là vô hiệu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
a) Giao dịch liên quan đến chuyển nhượng tài sản không theo giá thị trường;
b) Chuyển khoản nợ không có bảo đảm thành nợ có bảo đảm…
c) Thanh toán hoặc bù trừ có lợi cho một chủ nợ…
d) Tặng cho tài sản;
đ) Giao dịch ngoài mục đích hoạt động kinh doanh;
e) Giao dịch khác với mục đích tẩu tán tài sản…2. Giao dịch của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán quy định tại khoản 1 Điều này được thực hiện với những người liên quan trong thời gian 18 tháng trước ngày Tòa án nhân dân ra quyết định mở thủ tục phá sản thì bị coi là vô hiệu.
...
Như vậy, giao dịch tặng cho tài sản sẽ bị tuyên là vô hiệu nếu được giao dịch trong 6 tháng đổ lại từ ngày Tòa án tuyên mở thủ tục phá sản vì có khả năng giao dịch này là để tẩu tán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ cho các chủ nợ. Ngoại lệ thời hạn xem xét giao dịch vô hiệu có thể kéo dài đến 18 tháng, nếu giao dịch tặng cho đó được thực hiện giữa doanh nghiệp và người có liên quan đến doanh nghiệp.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp tặng cho tài sản trước khi mở thủ tục phá sản
Ngày 5/5/2025, tại phường Láng, TP Hà Nội, Công ty TNHH Phú Hưng tặng cho một đối tác chiếc xe ô tô trị giá 800 triệu đồng, thời điểm này doanh nghiệp đã mất khả năng thanh toán. -
Quản tài viên phát hiện giao dịch bất thường
Sau khi mở thủ tục phá sản, Quản tài viên kiểm tra tài sản và xác định việc tặng cho diễn ra trong thời hạn 6 tháng theo khoản 1 Điều 59. -
Tòa án tuyên giao dịch vô hiệu
Tòa án nhân dân khu vực 2 - Hà Nội kết luận giao dịch tặng cho tài sản bị vô hiệu và yêu cầu thu hồi tài sản vào khối tài sản phá sản để phân chia cho chủ nợ.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Những người liên quan theo quy định của Luật Phá sản 2014 là ai?
Căn cứ theo khoản 3 Điều 59 Luật Phá sản 2014:
Điều 59. Giao dịch bị coi là vô hiệu
...
3. Những người liên quan quy định tại khoản 2 Điều này bao gồm:
a) Công ty mẹ, người quản lý công ty mẹ và người có thẩm quyền bổ nhiệm người quản lý đối với công ty con;
b) Công ty con đối với công ty mẹ; doanh nghiệp do hợp tác xã thành lập đối với hợp tác xã;
c) Người hoặc nhóm người có khả năng chi phối việc ra quyết định…
d) Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã;
đ) Vợ, chồng, cha mẹ, con, anh chị em ruột của người quản lý hoặc của thành viên/cổ đông chi phối;
e) Cá nhân được ủy quyền đại diện cho các đối tượng trên;
g) Doanh nghiệp trong đó những người nêu trên có sở hữu đến mức chi phối....
Khái niệm những người liên quan được quy định trong Luật Phá sản 2014 là những chủ thể có mối liên hệ lợi ích trực tiếp; gián tiếp với doanh nghiệp hoặc có quan hệ nhân thân người quản lý doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Nên nếu doanh nghiệp mất khả năng thanh toán mà giao dịch với họ, giao dịch đó sẽ bị đặt trong diện nghi ngờ và có thể bị tuyên vô hiệu. Vì dù doanh nghiệp có thực hiện giao dịch gì với những người liên quan thì các giao dịch đó đều có thể là sự thông đồng để tẩu tán tài sản.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp giao dịch với công ty có liên quan
Ngày 12/6/2025, tại phường Nhiêu Lộc, TP Hồ Chí Minh, Công ty CP Minh Phát bán lô hàng với giá thấp hơn thị trường cho Công ty TNHH Thành An, doanh nghiệp mà giám đốc Minh Phát là cổ đông chi phối. -
Giao dịch thuộc nhóm “người liên quan”
Sau khi mở thủ tục phá sản, Quản tài viên xác định giao dịch diễn ra trong thời hạn 18 tháng và bên mua là “người liên quan” theo điểm g khoản 3 Điều 59. -
Tòa án tuyên giao dịch vô hiệu và thu hồi tài sản
Tòa án nhân dân khu vực 1 – TP Hồ Chí Minh tuyên giao dịch này vô hiệu và thu hồi tài sản vào khối tài sản phá sản.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Giao dịch tặng cho tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán bị coi là vô hiệu nếu thực hiện trong vòng 6 tháng trước khi mở thủ tục phá sản. Ngoại lệ, thời hạn này có thể kéo dài đến 18 tháng nếu giao dịch đó được thực hiện với người liên quan của doanh nghiệp. Những người liên quan của doanh nghiệp gồm các cá nhân, tổ chức có mối liên hệ về lợi ích với doanh nghiệp hoặc có quan hệ nhân thân với người quản lý doanh nghiệp.
