Thỏa thuận ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia thị trường là thỏa thuận hạn chế cạnh tranh và bị pháp luật nghiêm cấm trong mọi trường hợp.
Quyền gia nhập thị trường là yếu tố bảo đảm cho sự đổi mới và cạnh tranh. Một sự thống nhất nhằm ngăn cản doanh nghiệp khác bước vào thị trường hay mở rộng hoạt động có thể làm méo mó sự vận động vốn có của môi trường cạnh tranh. Điều cần xác định là nội dung này có phải hành vi hạn chế cạnh tranh và doanh nghiệp có được phép thực hiện sự thống nhất ngăn cản đối thủ hay không.
1. Thỏa thuận ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia thị trường có phải thỏa thuận hạn chế cạnh tranh không?
Khoản 5 Điều 11 Luật Cạnh tranh 2018 quy định cụ thể:
Điều 11. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
...
5. Thỏa thuận ngăn cản, kìm hãm, không cho doanh nghiệp khác tham gia thị trường hoặc phát triển kinh doanh.
...
Khi nhiều doanh nghiệp cùng thống nhất để ngăn cản hoặc làm chậm việc một doanh nghiệp khác muốn gia nhập thị trường hay mở rộng hoạt động, sự thống nhất đó được xem là thỏa thuận hạn chế cạnh tranh. Hành vi này làm giảm cơ hội tiếp cận thị trường của đối thủ và được xếp vào nhóm thỏa thuận có tác động hạn chế sự vận động bình thường của cạnh tranh.
Tình huống giả định
-
Các doanh nghiệp vận tải bàn bạc về nguy cơ cạnh tranh mới
Liên minh Vận tải Thành Phố lo ngại Công ty Xe Việt chuẩn bị mở tuyến mới với mức giá thấp nên tổ chức cuộc họp nội bộ để ứng phó. -
Thống nhất biện pháp gây chậm quá trình gia nhập thị trường
Trong cuộc họp, các doanh nghiệp thống nhất cùng hạn chế chia sẻ điểm dừng, không hỗ trợ bến bãi và gây khó khăn trong việc tiếp cận khách hàng của Xe Việt. -
Cản trở khiến đối thủ khó mở rộng hoạt động
Việc phối hợp này khiến Xe Việt không thể hoàn tất thủ tục điểm dừng – đón trả khách, làm chậm quá trình khai thác tuyến. -
Hành vi được ghi nhận là thỏa thuận hạn chế cạnh tranh
Cách thức thống nhất cùng ngăn cản đối thủ gia nhập thị trường được cơ quan quản lý ghi nhận là thuộc nhóm thỏa thuận hạn chế sự vận động bình thường của cạnh tranh.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
2. Doanh nghiệp có được thỏa thuận ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia thị trường không?
Khoản 2 Điều 12 Luật Cạnh tranh 2018 quy định cụ thể:
Điều 12. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm
...
2. Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp quy định tại các khoản 4, 5 và 6 Điều 11 của Luật này.
...
Thỏa thuận nhằm ngăn cản hoặc ngăn cản doanh nghiệp khác bước vào thị trường hoặc phát triển hoạt động nằm trong nhóm thỏa thuận bị cấm. Khi các doanh nghiệp cùng thống nhất cách thức để gây cản trở đối thủ, thỏa thuận đó thuộc loại hạn chế cạnh tranh bị nghiêm cấm và không được phép thực hiện trong bất kỳ hình thức nào.
Tình huống giả định
-
Doanh nghiệp thống nhất chiến lược ngăn cản Xe Việt mở tuyến
Liên minh Vận tải Thành Phố tổ chức họp kín, thống nhất việc gây sức ép lên các bến xe để từ chối ký hợp đồng với Xe Việt. -
Hành vi mang tính phối hợp giữa các doanh nghiệp
Không chỉ từ chối hỗ trợ hạ tầng, họ còn thống nhất giảm giá mạnh tại thời điểm Xe Việt chuẩn bị khai trương nhằm khiến đối thủ không đủ khả năng duy trì dịch vụ. -
Cơ quan quản lý phát hiện dấu hiệu bất thường
Sự đồng loạt từ chối và điều chỉnh giá diễn ra trong cùng một thời điểm khiến cơ quan quản lý nghi ngờ hành vi phối hợp hạn chế cạnh tranh. -
Kết luận đây là thỏa thuận bị cấm hoàn toàn
Cơ quan chức năng xác định đây là thỏa thuận nhằm ngăn cản đối thủ gia nhập và phát triển thị trường, thuộc nhóm thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị nghiêm cấm trong mọi hình thức.
Tình huống trên là giả định, được xây dựng nhằm mục đích tham khảo.
Kết luận
Thỏa thuận nhằm ngăn cản một doanh nghiệp khác gia nhập hoặc phát triển trên thị trường được xác định là hành vi hạn chế cạnh tranh. Mọi thỏa thuận như vậy đều bị pháp luật nghiêm cấm nhằm bảo đảm thị trường vận hành minh bạch và công bằng cho tất cả chủ thể. Việc tuân thủ nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh luôn là nền tảng để thị trường phát triển bền vững.
