Quy trình phải có ba chuyên gia thẩm định và được thực hiện tại cơ sở y tế đủ điều kiện.
Xác định chết não là một bước quan trọng trong y học hiện đại, đặc biệt trong lĩnh vực hiến, lấy và ghép mô, bộ phận cơ thể người. Quy trình này không chỉ mang ý nghĩa y khoa mà còn là căn cứ pháp lý giúp đảm bảo việc hiến tạng được thực hiện đúng quy định, nhân đạo và minh bạch. Pháp luật Việt Nam đã quy định rõ điều kiện của quy trình xác định chết não và mục đích của việc xác định chết não nhằm bảo vệ quyền con người và tránh mọi hành vi xâm phạm thân thể trái pháp luật.
1. Điều kiện của quy trình xác định chết não là gì?
Điều 26, Điều 27, Điều 28, Điều 29 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 quy định như sau:
Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006
Điều 26. Mục đích và điều kiện xác định chết não
...
2. Điều kiện để xác định là chết não bao gồm:
a) Có đủ tiêu chuẩn về chết não theo quy định tại Điều 28 và Điều 29 của Luật này;
b) Được ba chuyên gia quy định tại khoản 3 Điều 27 của Luật này trực tiếp khám và kết luận là chết não;
c) Việc chẩn đoán chết não chỉ được thực hiện ở các cơ sở y tế có khoa hồi sức cấp cứu, có máy thở, máy phân tích khí, máu và đủ các điều kiện khác theo quy định tại Điều 16 của Luật này.
...
Điều 27. Thủ tục và thẩm quyền xác định chết não
...
3. Khi cần xác định chết não, người đứng đầu của cơ sở y tế quy định tại khoản 1 Điều này chỉ định nhóm chuyên gia gồm ba người thuộc danh sách chuyên gia tham gia xác định chết não và thuộc ba lĩnh vực theo quy định tại khoản 2 Điều này. Bác sỹ trực tiếp tham gia ghép mô, bộ phận cơ thể người và bác sĩ đang trực tiếp điều trị cho người chết não không được tham gia nhóm chuyên gia xác định chết não.
...
Điều 28. Tiêu chuẩn lâm sàng và tiêu chuẩn thời gian để xác định chết não
1. Tiêu chuẩn lâm sàng để xác định chết não bao gồm:
a) Hôn mê sâu (thang điểm hôn mê Glasgow bằng 3 điểm);
b) Đồng tử cố định (đường kính đồng tử hai bên giãn trên 4 mm);
c) Đồng tử mất phản xạ với ánh sáng;
d) Mất phản xạ giác mạc;
đ) Mất phản xạ ho khi kích thích phế quản;
e) Không có phản xạ đầu - mắt;
g) Mắt không quay khi bơm 50ml nước lạnh vào tai;
h) Mất khả năng tự thở khi bỏ máy thở.
2. Tiêu chuẩn thời gian để xác định chết não ít nhất là 12 giờ, kể từ khi người bệnh có đủ các tiêu chuẩn lâm sàng theo quy định tại khoản 1 Điều này và không hồi phục mới được chẩn đoán chết não.
3. Bộ Y tế quy định cụ thể các trường hợp không áp dụng các tiêu chuẩn lâm sàng quy định tại khoản 1 Điều này để xác định chết não.
...
Điều 29. Tiêu chuẩn cận lâm sàng để xác định chết não
1. Để xác định tiêu chuẩn cận lâm sàng để xác định chết não, phải sử dụng một trong các kỹ thuật chuyên môn sau đây:
a) Ghi điện não;
b) Chụp cắt lớp vi tính xuyên não;
c) Chụp siêu âm Doppler xuyên sọ;
d) Chụp X quang động mạch não;
đ) Chụp đồng vị phóng xạ.
2. Bộ trưởng Bộ Y tế quy định tiêu chuẩn cận lâm sàng để xác định chết não và việc áp dụng các kỹ thuật chuyên môn quy định tại khoản 1 Điều này.
Quy trình xác định chết não được tiến hành nghiêm ngặt và khách quan. Việc thẩm định phải có ba chuyên gia y tế gồm bác sĩ chuyên khoa hồi sức, thần kinh và pháp y cùng trực tiếp khám, kết luận. Chỉ các bệnh viện có đủ trang thiết bị chuyên dụng như máy thở, hệ thống phân tích khí máu và khoa hồi sức cấp cứu mới được phép chẩn đoán chết não, đảm bảo an toàn và chính xác tuyệt đối.
Tình huống giả định
-
Quy trình xác định chết não tại cơ sở y tế đủ điều kiện
Ông Phạm Minh Tân (tỉnh Đắk Lắk) nhập viện sau cơn tai biến mạch máu não nặng và rơi vào trạng thái hôn mê sâu. Sau khi điều trị tích cực không có tiến triển, bệnh viện nghi ngờ ông Tân chết não và thành lập Hội đồng chuyên môn để thẩm định. - Chẩn đoán được thực hiện đúng quy trình pháp luật
Ba bác sĩ gồm chuyên gia hồi sức, thần kinh và pháp y tiến hành thăm khám, kiểm tra các chỉ số sinh học và kết luận ông Tân đã chết não. Việc chẩn đoán được thực hiện tại cơ sở có đủ thiết bị và được ghi nhận bằng hồ sơ y khoa đầy đủ. -
Kết quả và ý nghĩa pháp lý
Kết luận chết não của Hội đồng trở thành căn cứ pháp lý quan trọng để bệnh viện xử lý tiếp theo đúng quy định. Tình huống cho thấy quy trình xác định chết não được thực hiện minh bạch, chính xác và tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu chuyên môn.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Mục đích của việc xác định chết não là gì?
Khoản 1 Điều 26 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006 quy định như sau:
Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác 2006
Điều 26. Mục đích và điều kiện xác định chết não
1. Việc xác định chết não là cơ sở pháp lý để tiến hành lấy mô, bộ phận cơ thể của người có thẻ đăng ký hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết.
...
Việc xác định chết não nhằm xác nhận người bệnh đã mất hoàn toàn chức năng não và không thể hồi phục, qua đó tạo cơ sở minh bạch cho việc hiến, lấy mô, bộ phận cơ thể người. Đây là quy trình mang tính nhân đạo, vừa tôn trọng ý chí người hiến, vừa đảm bảo rằng mọi hành vi y khoa đều tuân thủ đúng chuẩn mực pháp lý và đạo đức.
Tình huống giả định
- Bệnh nhân được xác định chết não để thực hiện hiến tạng
Anh Nguyễn Văn Thịnh (TP. Hồ Chí Minh) bị tai nạn giao thông nghiêm trọng và được điều trị tích cực tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Sau thời gian cấp cứu kéo dài, các bác sĩ xác định anh Thịnh đã chết não và không còn khả năng hồi phục. - Quy trình hiến tạng được thực hiện đúng quy định
Anh Thịnh là người có thẻ đăng ký hiến tạng. Sau khi Hội đồng chuyên môn kết luận chết não, bệnh viện tiến hành lấy và bảo quản nội tạng để ghép cho những bệnh nhân đang chờ. -
Kết quả và ý nghĩa nhân đạo
Nhờ tuân thủ đúng quy trình pháp lý, ca ghép tạng thành công, giúp cứu sống nhiều người khác. Tình huống thể hiện rõ ý nghĩa nhân đạo và tính pháp lý của việc xác định chết não.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Xác định chết não là bước pháp lý bắt buộc trước khi thực hiện hiến, lấy hoặc ghép mô, bộ phận cơ thể người. Người được xác định chết não phải đáp ứng tiêu chuẩn y khoa, được ba chuyên gia thẩm định, và việc chẩn đoán chỉ được tiến hành tại cơ sở y tế đủ điều kiện chuyên môn. Mục đích của quy trình này là để thể hiện sự thận trọng và nhân đạo của pháp luật Việt Nam, vừa bảo đảm quyền hiến tạng hợp pháp, vừa giữ vững chuẩn mực y đức trong lĩnh vực y học hiện đại.
