Để đăng ký bảo hộ sáng chế, người nộp đơn phải chuẩn bị bản mô tả sáng chế, phạm vi bảo hộ và bản tóm tắt sáng chế theo đúng yêu cầu pháp luật, đảm bảo tính rõ ràng và khả thi khi thực hiện.
Sáng chế là tài sản trí tuệ có giá trị cao, giúp bảo vệ những giải pháp kỹ thuật mới và có khả năng áp dụng trong thực tiễn. Để được công nhận và bảo hộ hợp pháp, người nộp đơn phải chuẩn bị hồ sơ đúng quy định, trong đó có những tài liệu bắt buộc thể hiện đầy đủ bản chất kỹ thuật của sáng chế. Việc hiểu rõ cần nộp những tài liệu nào là bước đầu tiên để đảm bảo quy trình đăng ký diễn ra suôn sẻ và có hiệu quả.
1. Sáng chế là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 12 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 4. Giải thích từ ngữ
...
12. Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.
...
Sáng chế được hiểu là một giải pháp kỹ thuật có tính mới, sáng tạo và áp dụng được trong công nghiệp. Đây có thể là sản phẩm như thiết bị, vật liệu, cấu trúc hoặc quy trình như công nghệ sản xuất, phương pháp xử lý, chuỗi thao tác kỹ thuật.
Yếu tố cốt lõi của sáng chế là giải pháp kỹ thuật - tức phải có sự áp dụng quy luật tự nhiên để tạo ra hiệu quả kỹ thuật mới. Những ý tưởng thuần túy, mô hình kinh doanh, phương pháp toán học hoặc các biểu đạt tinh thần không được xem là sáng chế.
Tình huống giả định
- Ông Trần Hoàng phát minh ra hệ thống lọc nước
Kỹ sư Trần Hoàng đã phát minh ra hệ thống lọc nước sử dụng năng lượng mặt trời. - Phát minh được thử nghiệm
Thiết bị lọc nước sử dụng năng lượng mặt trời của ông Hoàng được thử nghiệm thành công, tạo ra hiệu quả cao hơn 30% so với công nghệ cũ. - Ông Hoàng nộp đơn xin bảo hộ sáng chế
Ông Hoàng nộp đơn xin bảo hộ sáng chế này để xác lập quyền sở hữu đối với giải pháp kỹ thuật mà ông phát minh ra. - Cục Sở hữu trí tuệ ghi nhận phát minh của ông Hoàng là sáng chế
Cục Sở hữu trí tuệ thẩm định hình thức, ghi nhận phát minh là sáng chế có khả năng áp dụng thực tế.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Để đăng ký bảo hộ sáng chế thì cần nộp tài liệu gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại Điều 102 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 102. Yêu cầu đối với đơn đăng ký sáng chế
1. Tài liệu xác định sáng chế cần bảo hộ trong đơn đăng ký sáng chế bao gồm bản mô tả sáng chế và bản tóm tắt sáng chế. Bản mô tả sáng chế gồm phần mô tả sáng chế và phạm vi bảo hộ sáng chế.
2. Phần mô tả sáng chế phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Bộc lộ đầy đủ và rõ ràng bản chất của sáng chế đến mức căn cứ vào đó người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể thực hiện được sáng chế đó;
b) Giải thích vắn tắt hình vẽ kèm theo, nếu cần làm rõ thêm bản chất của sáng chế;
c) Làm rõ tính mới, trình độ sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế.
3. Phạm vi bảo hộ sáng chế phải được thể hiện dưới dạng tập hợp các dấu hiệu kỹ thuật cần và đủ để xác định phạm vi quyền đối với sáng chế và phải phù hợp với phần mô tả sáng chế và hình vẽ.
4. Bản tóm tắt sáng chế phải bộc lộ những nội dung chủ yếu về bản chất của sáng chế.
Theo quy định, đơn đăng ký sáng chế phải có bản mô tả sáng chế, trong đó trình bày đầy đủ bản chất kỹ thuật để người có hiểu biết trung bình trong lĩnh vực có thể thực hiện được. Bản mô tả yêu cầu: mô tả cấu tạo, nguyên lý, cách thức hoạt động và ví dụ thực hiện sáng chế. Đây là tài liệu quan trọng nhất, là cơ sở để đánh giá tính mới, trình độ sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp.
Tiếp theo là phạm vi bảo hộ sáng chế, được thể hiện dưới dạng tập hợp các dấu hiệu kỹ thuật xác định giới hạn quyền mà chủ sở hữu yêu cầu bảo hộ. Phạm vi bảo hộ phải phù hợp với mô tả và hình vẽ đồng thời không được mở rộng quá mức bản chất sáng chế.
Cuối cùng, bản tóm tắt sáng chế phải thể hiện những nội dung chủ yếu về bản chất kỹ thuật, giúp cơ quan quản lý và bên thứ ba nhanh chóng hiểu được điểm mới của sáng chế. Việc chuẩn bị đúng và đủ các tài liệu này giúp đơn đăng ký tránh thiếu sót và tăng khả năng được chấp nhận.
Tình huống giả định
- Công ty TechPlus hoàn tất phát minh
Công ty TechPlus hoàn tất việc phát triển quy trình xử lý chất thải bằng vi sinh. - Công ty soạn thảo hồ sơ cho phát minh
Công ty này soạn thảo bản mô tả, hình vẽ kỹ thuật và phạm vi bảo hộ của quy trình xử lý chất thải bằng vi sinh theo đúng yêu cầu của Luật Sở hữu trí tuệ. - Công ty nộp đơn đăng ký bảo hộ sáng chế
Công ty TechPlus nộp đơn đăng ký sáng chế kèm bản tóm tắt 150 từ mô tả các điểm mới. - Cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận hợp lệ về hình thức
Đơn đăng ký bảo hộ sáng chế của công ty này được chấp nhận hợp lệ về hình thức vì đáp ứng đầy đủ hồ sơ theo luật và chuyển sang giai đoạn thẩm định nội dung.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Sáng chế là giải pháp kỹ thuật mang tính mới và có khả năng áp dụng vào thực tiễn. Để được bảo hộ, chủ thể phải chứng minh sáng chế của mình thông qua bản mô tả đầy đủ và rõ ràng. Khi đăng ký sáng chế, người nộp đơn cần chuẩn bị ba tài liệu chính gồm bản mô tả sáng chế, phạm vi bảo hộ và bản tóm tắt sáng chế theo đúng quy định.
