Pháp luật quy định trong trường hợp quỹ nhà ở công vụ không đủ thì cơ quan có thẩm quyền được phép thuê nhà ở thương mại đạt tiêu chuẩn để sử dụng làm nhà ở công vụ.
Việc bố trí nhà ở công vụ giữ vai trò quan trọng trong đảm bảo điều kiện sinh hoạt cho cán bộ, công chức và lực lượng vũ trang khi thực hiện nhiệm vụ. Trên thực tế, nhiều địa phương không có đủ quỹ nhà ở công vụ, dẫn đến nhu cầu xem xét khả năng thuê nhà ở thương mại thay thế theo quy định pháp luật. Đồng thời, quy trình, thẩm quyền và cách thức thuê nhà ở thương mại để sử dụng làm nhà ở công vụ cũng được quy định chặt chẽ nhằm bảo đảm tính minh bạch và phù hợp với từng đối tượng được bố trí.
1. Có thể thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ được không?
Khoản 1 Điều 43 Luật Nhà ở 2023 quy định như sau:
Điều 43. Mua, thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ
1. Trường hợp trên địa bàn chưa có đủ quỹ nhà ở công vụ để bố trí cho đối tượng có đủ điều kiện được thuê mà có nhà ở thương mại được xây dựng theo dự án, bảo đảm chất lượng theo quy định của pháp luật về xây dựng, phù hợp với loại nhà và tiêu chuẩn diện tích nhà ở công vụ thì cơ quan có thẩm quyền quy định tại Điều 14 của Luật này có thể mua, thuê nhà ở này để làm nhà ở công vụ.
...
Việc cho phép thuê nhà ở thương mại nhằm khắc phục tình trạng thiếu nhà ở công vụ, đặc biệt tại các khu vực có nhu cầu cao hoặc đang triển khai các dự án mới. Nhà ở được thuê phải thuộc dự án hợp pháp, đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng và diện tích, đồng thời phải phù hợp loại hình nhà ở công vụ mà pháp luật quy định. Quy định này giúp cơ quan nhà nước linh hoạt trong việc bố trí chỗ ở cho cán bộ, bảo đảm điều kiện sinh hoạt phục vụ công tác.
Tình huống giả định
Thiếu quỹ nhà ở công vụ tại tỉnh Khánh Hòa
-
Nhu cầu bố trí nhà ở công vụ tăng cao
Tháng 5/2026, tỉnh Khánh Hòa được điều động thêm nhiều cán bộ chuyên trách phục vụ dự án xây dựng trung tâm hành chính mới. Tuy nhiên, qua rà soát, Sở Xây dựng xác định quỹ nhà ở công vụ của tỉnh không còn đủ để bố trí cho nhóm cán bộ mới được điều động. -
Đề xuất thuê nhà ở thương mại
Do khu vực trung tâm thành phố có nhiều dự án nhà ở thương mại đạt chuẩn, Sở Xây dựng lập báo cáo đề xuất UBND tỉnh cho phép thuê 20 căn hộ thương mại nằm trong một khu chung cư được xây dựng theo dự án, có đầy đủ giấy phép và đáp ứng tiêu chuẩn diện tích theo quy định về nhà ở công vụ. -
Quyết định chấp thuận của UBND tỉnh
Sau khi xem xét đề xuất và kiểm tra thực tế, UBND tỉnh Khánh Hòa phê duyệt chủ trương thuê nhà ở thương mại để bố trí tạm thời cho số cán bộ được điều động. Việc này giúp đảm bảo chỗ ở kịp thời và phù hợp, đồng thời tuân thủ đúng quy định tại khoản 1 Điều 43 Luật Nhà ở 2023.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Việc thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ được quy định như thế nào?
Khoản 4 Điều 43 Luật Nhà ở 2023 quy định như sau:
Điều 43. Mua, thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ
...
4. Việc thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ được quy định như sau:
a) Trường hợp thuê nhà ở để cho đối tượng của cơ quan trung ương thuê thì Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; Bộ Xây dựng trực tiếp ký hợp đồng thuê với chủ sở hữu nhà ở để bố trí cho đối tượng được thuê nhà ở công vụ;
b) Trường hợp sử dụng nhà ở để cho đối tượng thuộc lực lượng vũ trang nhân dân thuê thì Bộ Quốc phòng, Bộ Công an báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trực tiếp ký hợp đồng thuê với chủ sở hữu nhà ở để bố trí cho đối tượng được thuê nhà ở công vụ;
c) Trường hợp sử dụng nhà ở để cho đối tượng của địa phương thuê thì cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định; cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh trực tiếp ký hợp đồng thuê với chủ sở hữu nhà ở để bố trí cho đối tượng được thuê nhà ở công vụ;
d) Nội dung chủ yếu của báo cáo đề xuất thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ quy định tại khoản này bao gồm vị trí, địa điểm, loại nhà, số lượng nhà ở, diện tích sử dụng của mỗi loại nhà ở, giá thuê nhà ở, thời hạn thuê, chi phí có liên quan, nguồn vốn để thuê nhà ở, cơ quan có trách nhiệm thanh toán tiền thuê, cơ quan ký hợp đồng thuê và thực hiện quản lý nhà ở sau khi thuê.
Quy định trên xác định rõ thẩm quyền và quy trình thuê nhà ở thương mại làm nhà ở công vụ tùy theo từng nhóm đối tượng. Với cán bộ thuộc cơ quan trung ương, Bộ Xây dựng phải báo cáo Thủ tướng và trực tiếp ký hợp đồng thuê sau khi được chấp thuận. Đối với lực lượng vũ trang, việc đề xuất và ký hợp đồng thuộc Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an. Tại địa phương, cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh sẽ trình UBND tỉnh xem xét, quyết định và đứng ra ký hợp đồng thuê. Quy định này tạo ra cơ chế quản lý rõ ràng, đảm bảo việc thuê nhà ở công vụ được thực hiện đúng thẩm quyền, đúng quy trình và đáp ứng nhu cầu thực tế.
Tình huống giả định
Thẩm quyền phê duyệt thuê nhà ở công vụ tại TP. Đà Nẵng
-
Đề xuất thuê nhà ở cho cán bộ tăng cường
Tháng 10/2026, TP. Đà Nẵng tiếp nhận 12 cán bộ trung ương được điều động về hỗ trợ công tác quản lý đô thị thông minh. Tuy nhiên, Sở Xây dựng cho biết quỹ nhà ở công vụ hiện hữu đã kín, không còn căn hộ trống để bố trí. -
Trình UBND thành phố phê duyệt
Căn cứ thực tế và nhu cầu cấp thiết, Sở Xây dựng lập báo cáo trình UBND thành phố đề xuất thuê 12 căn hộ thương mại trong một dự án chung cư mới bàn giao, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn chất lượng và diện tích theo quy định của Luật Nhà ở 2023. -
Ký hợp đồng thuê và bố trí cho cán bộ
Sau khi xem xét, UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt chủ trương. Cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh được giao trực tiếp ký hợp đồng thuê với chủ đầu tư và tiến hành bàn giao các căn hộ cho 12 cán bộ ngay trong tháng. Quy trình được thực hiện đúng thẩm quyền, đảm bảo công khai, kịp thời và tuân thủ quy định pháp luật.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc thuê nhà ở thương mại để làm nhà ở công vụ là giải pháp được pháp luật cho phép nhằm bảo đảm điều kiện làm việc và sinh hoạt cho các đối tượng được bố trí. Khi địa phương thiếu quỹ nhà ở công vụ nhưng có nhà ở thương mại đạt tiêu chuẩn, cơ quan có thẩm quyền hoàn toàn có thể thuê để sử dụng làm nhà ở công vụ. Quy trình thuê nhà ở thương mại được phân theo từng nhóm đối tượng: cơ quan trung ương do Bộ Xây dựng trình và ký hợp đồng; lực lượng vũ trang do Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an thực hiện; địa phương do cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh báo cáo UBND tỉnh xem xét quyết định.
