Kỷ luật người lao động về hành vi không có trong nội quy là vi phạm pháp luật; doanh nghiệp có thể bị phạt đến 80 triệu đồng và buộc nhận lại người lao động.
Kỷ luật lao động là công cụ giúp doanh nghiệp duy trì trật tự, kỷ cương trong sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, việc áp dụng kỷ luật phải đúng quy định của nội quy lao động, hợp đồng lao động và pháp luật. Nếu người sử dụng lao động kỷ luật người lao động về hành vi không được quy định trong nội quy lao động thì có thể bị xử phạt hành chính và buộc khắc phục hậu quả.
1. Có được xử lý kỷ luật người lao động về hành vi không có trong nội quy không?
Khoản 3 Điều 127 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Điều 127. Các hành vi bị nghiêm cấm khi xử lý kỷ luật lao động
...
3. Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không có quy định.
Quy định này khẳng định người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật đối với những hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy, hợp đồng lao động hoặc pháp luật. Mục đích là để bảo đảm tính minh bạch, tránh việc doanh nghiệp tùy tiện áp dụng hình thức kỷ luật, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Công ty TNHH Thương mại Minh Quân (tại Thành phố Đà Nẵng) phát hiện anh Nguyễn Văn Hậu – nhân viên kho đã tự ý nghỉ việc 3 ngày liên tiếp mà không báo trước. - Quy trình xử lý kỷ luật
Phòng nhân sự kiểm tra nội quy lao động đã được đăng ký tại Sở Nội vụ, trong đó có quy định rõ “người lao động tự ý nghỉ việc từ 5 ngày cộng dồn trong 1 tháng hoặc 20 ngày trong 1 năm mà không lý do chính đáng sẽ bị xem xét kỷ luật sa thải”. Vì hành vi của anh Hậu chưa đủ điều kiện sa thải, công ty chỉ nhắc nhở bằng văn bản và yêu cầu cam kết khắc phục. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Việc công ty đối chiếu đúng quy định nội quy và pháp luật cho thấy sự thận trọng, tuân thủ nguyên tắc kỷ luật lao động. Cách xử lý này giúp bảo vệ quyền lợi người lao động, đồng thời duy trì môi trường làm việc minh bạch, chuyên nghiệp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Xử lý kỷ luật người lao động sai quy định bị phạt bao nhiêu?
Điều 19, Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 19. Vi phạm quy định về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất
...
3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi sau đây:
...
c) Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không quy định;
...
4. Biện pháp khắc phục hậu quả
a) Buộc người sử dụng lao động nhận người lao động trở lại làm việc và trả đủ tiền lương theo hợp đồng lao động cho người lao động tương ứng với những ngày nghỉ việc khi người sử dụng lao động áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải thuộc hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 2, điểm c khoản 3 Điều này;
...
Điều 6. Mức phạt tiền, thẩm quyền xử phạt và nguyên tắc áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính nhiều lần
1. Mức phạt tiền quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại Chương II, Chương III và Chương IV Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 Điều 7; khoản 3, 4, 6 Điều 13; khoản 2 Điều 25; khoản 1 Điều 26; khoản 1, 5, 6, 7 Điều 27; khoản 8 Điều 39; khoản 5 Điều 41; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 Điều 42; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Điều 43; khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 45; khoản 3 Điều 46 Nghị định này. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
...
Nếu người sử dụng lao động nếu xử lý kỷ luật người lao động về hành vi không được quy định trong nội quy, không thỏa thuận trong hợp đồng hoặc pháp luật lao động không quy định sẽ bị phạt từ 20 triệu đến 40 triệu đồng. Trường hợp sa thải trái quy định thuộc trường hợp trên, doanh nghiệp phải nhận người lao động trở lại và trả đủ tiền lương cho thời gian họ bị buộc nghỉ. Đồng thời theo Điều 6, mức phạt nêu trong Nghị định là mức áp dụng cho cá nhân; nếu tổ chức vi phạm thì mức phạt gấp đôi.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Công ty Cổ phần Dệt May Phú Thành (tỉnh Tây Ninh) ra quyết định kỷ luật sa thải chị Trần Thị My vì “mặc trang phục không phù hợp tại nơi làm việc”. - Quá trình xử lý của cơ quan chức năng
Sau khi thanh tra, cơ quan chức năng xác định nội quy công ty không quy định cụ thể về trang phục. Việc sa thải vì lý do này là trái pháp luật và vi phạm quy định tại Điều 19 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. -
Kết quả xử lý và ý nghĩa
Công ty bị xử phạt 25.000.000 đồng và buộc nhận chị My trở lại làm việc, trả đủ tiền lương trong thời gian bị sa thải. Vụ việc là bài học cho doanh nghiệp trong việc ban hành và tuân thủ nội quy lao động minh bạch, hợp pháp.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Doanh nghiệp chỉ được xử lý kỷ luật người lao động khi hành vi vi phạm được quy định rõ trong nội quy, hợp đồng hoặc pháp luật lao động. Việc kỷ luật trái quy định có thể khiến người sử dụng lao động là cá nhân bị phạt từ 20 đến 40 triệu đồng và buộc nhận người lao động trở lại làm việc. Nếu người sử dụng lao động là tổ chức thì mức phạt gấp đôi.
