Nhập khẩu chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức là hành vi bị nghiêm cấm theo luật bảo vệ môi trường hiện hành.
Việc đưa chất thải từ nước ngoài vào Việt Nam luôn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm và đe doạ an toàn môi trường. Vì vậy, pháp luật môi trường đặt ra quy định cấm tuyệt đối đối với hoạt động nhập khẩu chất thải. Ngoài ra, một số loại hàng hóa đã qua sử dụng cũng bị hạn chế nhằm ngăn ngừa việc phát sinh chất thải độc hại trong quá trình phá dỡ, tái chế.
1. Có được phép nhập khẩu chất thải từ nước ngoài không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 6 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
Điều 6. Các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường
...
6. Nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức.
...
Chất thải từ nước ngoài thường chứa các thành phần khó kiểm soát, có thể gây tác động xấu đến đất, nước và sức khỏe con người. Để bảo vệ môi trường quốc gia, pháp luật quy định lệnh cấm toàn diện, không cho phép ngoại lệ dù với mục đích tái chế hay xử lý. Đây là cơ chế phòng ngừa rủi ro giúp Việt Nam không trở thành nơi tiếp nhận chất thải từ các quốc gia phát triển.
Tình huống giả định
- Công ty Môi Trường Xanh Việt Nam nhận đề xuất nhập khẩu chất thải
Công ty Môi Trường Xanh Việt Nam tại Thừa Thiên Huế nhận đề xuất nhập khẩu 100 tấn chất thải nhựa từ một đối tác nước ngoài. - Công ty rà soát lô hàng chất thải
Bộ phận pháp chế của Công ty Môi Trường Xanh Việt Nam rà soát và xác định lô hàng thuộc nhóm chất thải công nghiệp. - Công ty đối chiếu với quy định của pháp luật về nhập khẩu chất thải
Công ty Môi Trường Xanh Việt Nam đối chiếu Luật Bảo vệ môi trường 2020 và khẳng định hoạt động nhập khẩu chất thải bị cấm hoàn toàn. - Công ty từ chối đơn hàng
Công ty Môi Trường Xanh Việt Nam quyết định từ chối giao dịch và báo cáo sự việc đến Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thừa Thiên Huế.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Có được phép nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng không?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 6 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
Điều 6. Các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường
...
7. Nhập khẩu trái phép phương tiện, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng để phá dỡ, tái chế.
...
Khoản 7 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định việc nhập khẩu trái phép phương tiện, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng để phá dỡ hoặc tái chế là hành vi bị cấm. Quy định này chỉ nhắm đến thiết bị cũ được đưa vào Việt Nam với mục đích phá dỡ, tái chế vì nhóm hàng hóa này rất dễ biến thành chất thải công nghiệp, phát sinh dầu thải, pin, kim loại nặng hoặc linh kiện hỏng không còn giá trị sử dụng. Cơ chế cấm giúp ngăn chặn tình trạng đưa rác công nghiệp vào Việt Nam dưới vỏ bọc hàng hóa tái chế, đồng thời bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Tình huống giả định
- Công ty Thiết Bị Công Nghiệp Đồng Nai nhập khẩu máy móc
Công ty Thiết Bị Công Nghiệp Đồng Nai trao đổi với đối tác về việc nhập khẩu 40 máy móc đã qua sử dụng để tháo rời linh kiện. - Công ty kiểm tra và nhận thấy mục đích phá dỡ
Bộ phận pháp chế của Công ty Thiết Bị Công Nghiệp Đồng Nai kiểm tra và nhận thấy mục đích phá dỡ thuộc nhóm hành vi bị cấm theo Luật Bảo vệ môi trường 2020. - Công ty lập biên bản dừng toàn bộ kế hoạch nhập khẩu
Công ty Thiết Bị Công Nghiệp Đồng Nai lập biên bản nội bộ và dừng toàn bộ kế hoạch nhập khẩu. - Công ty ban hành quy trình kiểm tra tính hợp pháp việc nhập khẩu
Công ty Thiết Bị Công Nghiệp Đồng Nai ban hành quy trình kiểm tra tính hợp pháp đối với mọi lô hàng nhập khẩu.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Chất thải từ nước ngoài bị cấm nhập khẩu hoàn toàn theo Luật Bảo vệ môi trường 2020. Phương tiện, thiết bị và máy móc đã qua sử dụng để phá dỡ hoặc tái chế cũng thuộc nhóm không được nhập khẩu. Doanh nghiệp cần rà soát kỹ bản chất hàng hóa trước khi ký hợp đồng nhập khẩu để tránh rủi ro vi phạm.
