Chủ sở hữu tên thương mại là tổ chức, cá nhân sử dụng hợp pháp tên gọi đó trong hoạt động kinh doanh, được pháp luật bảo hộ dựa trên nguyên tắc sử dụng thực tế và danh tiếng.
Tên thương mại là dấu hiệu nhận diện giúp phân biệt tổ chức, cá nhân kinh doanh trong cùng lĩnh vực và khu vực thị trường. Việc ai là chủ sở hữu hợp pháp của tên thương mại quyết định quyền bảo hộ và khả năng ngăn chặn hành vi gây nhầm lẫn. Chủ sở hữu tên thương mại là tổ chức hoặc cá nhân sử dụng hợp pháp tên gọi đó trong hoạt động kinh doanh thực tế.
1. Tên thương mại là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 21 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 4. Giải thích từ ngữ
...
21. Tên thương mại là tên gọi của tổ chức, cá nhân dùng trong hoạt động kinh doanh để phân biệt chủ thể kinh doanh mang tên gọi đó với chủ thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh.
Khu vực kinh doanh quy định tại khoản này là khu vực địa lý nơi chủ thể kinh doanh có bạn hàng, khách hàng hoặc có danh tiếng.
...
Tên thương mại không phải là một khẩu hiệu hay thương hiệu trang trí, mà là tên gọi gắn trực tiếp với hoạt động kinh doanh của chủ thể. Khi được sử dụng ổn định trên thị trường, tên thương mại trở thành dấu hiệu nhận biết doanh nghiệp, giúp phân biệt với các đơn vị khác trong cùng lĩnh vực và phạm vi địa lý.
Tình huống giả định
- Công ty Hoà Phúc sử dụng tên "Hoà Phúc Electric"
Công ty TNHH Hòa Phúc bắt đầu hoạt động trong lĩnh vực thiết bị điện, sử dụng tên “Hòa Phúc Electric” trên hóa đơn, bảng hiệu và website. - Tên Hoà Phúc Electric được nhận diện rộng rãi
Doanh nghiệp mở rộng đại lý trong khu vực tỉnh Khánh Hoà, tên “Hòa Phúc Electric” được nhiều khách hàng nhận diện. - Doanh nghiệp mới muốn dùng tên Hoà Phúc Electric
Một doanh nghiệp mới hoạt động trong cùng lĩnh vực muốn dùng tên "Hòa Phúc Electric” nhưng bị cảnh báo vì có thể gây nhầm lẫn. - Tên Hoà Phúc Electric được xác định là tên thương mại
Tên “Hòa Phúc Electric” được xác định là tên thương mại hợp pháp do đã sử dụng liên tục và có danh tiếng trong khu vực kinh doanh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Chủ sở hữu tên thương mại là ai?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 2 Điều 121 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 121. Chủ sở hữu đối tượng sở hữu công nghiệp
...
2. Chủ sở hữu tên thương mại là tổ chức, cá nhân sử dụng hợp pháp tên thương mại đó trong hoạt động kinh doanh.
...
Theo khoản 2 Điều 121 Luật Sở hữu trí tuệ, chủ sở hữu tên thương mại chính là tổ chức hoặc cá nhân đang sử dụng hợp pháp tên thương mại đó trong hoạt động kinh doanh. Yếu tố “sử dụng hợp pháp” ở đây thể hiện rằng quyền đối với tên thương mại được xác lập dựa trên việc sử dụng thực tế, chứ không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký như nhãn hiệu. Một chủ thể chỉ được xem là chủ sở hữu khi tên gọi này được dùng ổn định, công khai và có khả năng phân biệt trên thị trường.
Tình huống giả định
- Anh Long sử dụng tên "Long Mobile Service”
Anh Long mở cơ sở kinh doanh thiết bị điện tử mang tên “Long Mobile Service” tại Hà Nội. - Tên Long Mobile Service được nhận diện rộng rãi
Tên này được anh Long sử dụng trên bảng hiệu, bao bì sửa chữa và trang mạng xã hội, thu hút lượng khách ổn định. - Cửa hàng gần đó muốn sử dụng tên tương tự
Một cửa hàng mới mở gần đó cũng sử dụng tên “Long Mobile Center”, gây nhầm lẫn với cơ sở kinh doanh của anh Long. - Tên "Long Mobile Service” được xác định là tên thương mại thuộc sở hữu của anh Long
Cơ quan chức năng xác định anh Long là chủ sở hữu tên thương mại "Long Mobile Service” vì anh là người sử dụng hợp pháp, liên tục và công khai tên gọi đó trong kinh doanh trước.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Tên thương mại là công cụ nhận diện quan trọng giúp phân biệt các chủ thể kinh doanh trên thị trường. Theo pháp luật, tên thương mại chỉ được bảo hộ khi được sử dụng thực tế và có khả năng phân biệt trong cùng lĩnh vực, khu vực kinh doanh. Chủ sở hữu tên thương mại chính là tổ chức hoặc cá nhân đang sử dụng hợp pháp tên gọi đó trong hoạt động kinh doanh.
