Cha mẹ cấm con gặp bạn bè nhằm cô lập con có thể bị phạt đến 10 triệu đồng theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Tình yêu thương và trách nhiệm của cha mẹ luôn hướng đến việc bảo vệ, giáo dục con cái trưởng thành. Tuy nhiên nếu sự kiểm soát trở nên quá mức khiến con bị cô lập hoặc áp lực tinh thần thì hành vi đó có thể bị xử phạt hành chính. Đồng thời pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái nhằm đảm bảo sự tự do, phát triển lành mạnh của trẻ.
1. Cha mẹ cấm con không được gặp gỡ bạn bè có bị xử phạt không?
Điều 55 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 55. Hành vi cô lập, xua đuổi hoặc gây áp lực thường xuyên về tâm lý
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Cấm thành viên gia đình ra khỏi nhà, ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, bạn bè hoặc có các mối quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh nhằm mục đích cô lập, gây áp lực thường xuyên về tâm lý đối với thành viên đó;
...
4. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu đối với hành vi quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này.
Cha mẹ (hoặc thành viên gia đình) nếu cố ý cấm con ra khỏi nhà, ngăn con gặp gỡ bạn bè nhằm cô lập, gây áp lực tâm lý thường xuyên sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Ngoài tiền phạt, khi nạn nhân yêu cầu, người vi phạm còn buộc phải xin lỗi công khai.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Ông Nguyễn Văn Hòa (cư trú tại Thành phố Đà Nẵng) lo sợ con trai 16 tuổi chơi bời hư hỏng nên cấm con ra khỏi nhà, thậm chí khóa cửa phòng khi con muốn đi gặp bạn. Việc này khiến con trai ông cảm thấy bị cô lập, chán nản và tránh giao tiếp với cha mẹ. - Hàng xóm phát hiện sự việc
Một người hàng xóm phát hiện sự việc và thông báo cho Tổ bảo vệ trẻ em phường. Cơ quan chức năng đã làm việc, giải thích cho ông Hòa rằng hành vi cấm con gặp bạn bè là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính. -
Kết quả xử lý đối với hành vi vi phạm
Cơ quan chức năng quyết định xử phạt ông Hoà 7.500.000 đồng. Ông Hòa thừa nhận sai lầm, cam kết thay đổi cách dạy con theo hướng tôn trọng và lắng nghe. Sự việc giúp nâng cao nhận thức về ranh giới giữa “giáo dục con” và “cô lập, gây tổn thương tinh thần”.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ trong việc giáo dục con được quy định như thế nào?
Điều 69 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 69. Nghĩa vụ và quyền của cha mẹ
1. Thương yêu con, tôn trọng ý kiến của con; chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
2. Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
3. Giám hộ hoặc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
4. Không được phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới hoặc theo tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không được xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Pháp luật trao cho cha mẹ quyền định hướng và giáo dục con cái nhưng yêu cầu điều đó phải dựa trên sự yêu thương và tôn trọng. Mọi hành vi kiểm soát, ép buộc hoặc xúc phạm đều có thể bị xem là vi phạm quyền trẻ em.
Tình huống giả định
- Giới thiệu sự việc
Bà Trần Thị Mai (cư trú tại Thành phố Huế) lo lắng con gái 15 tuổi dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội. Thay vì cấm đoán, bà chọn cách cùng con lập thời gian biểu học tập và nghỉ ngơi, đồng thời khuyến khích con tham gia câu lạc bộ tại trường. - Xuyên suốt quá trình giáo dục
Cách giáo dục nhẹ nhàng này được giáo viên chủ nhiệm đánh giá cao vì giúp con phát triển tinh thần tự giác, giảm căng thẳng. Bà Mai cũng được Hội Phụ nữ địa phương biểu dương về mô hình “Gia đình đối thoại tích cực”. -
Kết quả xử lý
Trường hợp của bà Mai thể hiện cách giáo dục con đúng pháp luật, tôn trọng quyền cá nhân và nuôi dưỡng tình cảm gia đình. Đây là mô hình đáng được khuyến khích trong xây dựng văn hóa gia đình hiện đại.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Việc cha mẹ cấm con gặp gỡ bạn bè để cô lập hoặc kiểm soát là hành vi vi phạm pháp luật. Người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính đến 10 triệu đồng và buộc xin lỗi công khai nếu gây tổn hại tinh thần cho con. Pháp luật khuyến khích cha mẹ giáo dục con bằng tình yêu, sự tôn trọng và đối thoại thay vì áp đặt hay cấm đoán.
