Cảng cạn có chức năng gì?

Cảng cạn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động logistics, giúp kết nối luồng vận tải và hỗ trợ quá trình lưu thông hàng hóa giữa các phương thức vận chuyển khác nhau. Pháp luật đã quy định rõ khái niệm cảng cạn nhằm xác định đúng phạm vi, vị trí và bản chất của loại hình hạ tầng đặc thù này trong hệ thống giao thông vận tải. Đồng thời, các chức năng của cảng cạn cũng được quy định chặt chẽ để bảo đảm việc tiếp nhận, xử lý và vận chuyển hàng hóa diễn ra an toàn, hiệu quả và phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước.

1. Cảng cạn là gì?

Khoản 12 Điều 4 Bộ luật Hàng hải 2015 quy định như sau:

Bộ luật Hàng hải 2015

Điều 4. Giải thích từ ngữ

...

12. Cảng cạn là một bộ phận thuộc kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, là đầu mối tổ chức vận tải gắn liền với hoạt động của cảng biển, cảng hàng không, cảng đường thủy nội địa, ga đường sắt, cửa khẩu đường bộ, đồng thời có chức năng là cửa khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng đường biển.

...

Cảng cạn là loại hình hạ tầng quan trọng trong chuỗi logistics, đóng vai trò kết nối vận tải đa phương thức và hỗ trợ lưu thông hàng hóa giữa cảng biển và các khu vực nội địa. Việc xác định đúng khái niệm cảng cạn giúp doanh nghiệp hiểu rõ chức năng của hệ thống này trong vận chuyển container, làm thủ tục hải quan và điều phối hàng hóa. Đồng thời, đây cũng là cơ sở pháp lý để cơ quan quản lý nhà nước quy hoạch, quản lý và khai thác đồng bộ hệ thống cảng cạn trên cả nước.

Tình huống giả định

Nhầm lẫn về địa điểm thực hiện thủ tục xuất khẩu tại Hà Nội

• Lựa chọn sai điểm tập kết hàng hóa

  Tháng 6/2025, Công ty TNHH Minh Phú tại Hà Nội chuẩn bị xuất khẩu lô hàng nội thất sang châu Âu. Do thiếu kinh nghiệm, bộ phận xuất khẩu của công ty đưa container rỗng đến một kho bãi tư nhân để đóng hàng, tin rằng kho bãi này có thể hoạt động như một cảng cạn. Việc đóng hàng và chuẩn bị chứng từ diễn ra tại đây khiến tiến độ xuất khẩu nhanh chóng bị gián đoạn.

• Làm việc với hải quan và làm rõ khái niệm cảng cạn

  Khi nộp hồ sơ kiểm tra, cơ quan hải quan phát hiện địa điểm mà công ty sử dụng không nằm trong danh sách cảng cạn được cấp phép. Cơ quan chức năng giải thích rằng chỉ các cảng cạn theo quy định của Bộ luật Hàng hải 2015 mới có quyền đóng – gửi container, tạm chứa hàng và thực hiện thủ tục hải quan. Kho bãi tư nhân không đủ điều kiện pháp lý để xử lý các nghiệp vụ này.

• Khắc phục sai sót và điều chỉnh quy trình logistics

  Công ty Minh Phú buộc phải chuyển toàn bộ hàng hóa sang một cảng cạn được phép hoạt động để tiếp tục quy trình đúng quy định, dẫn đến phát sinh thêm chi phí vận chuyển và lưu kho. Sau sự việc, doanh nghiệp rà soát lại toàn bộ hệ thống đối tác logistics và ban hành hướng dẫn nội bộ mới nhằm tránh lặp lại sai sót trong các lô hàng tiếp theo.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

2. Cảng cạn có chức năng gì?

Điều 100 Bộ luật Hàng hải 2015 quy định như sau:

Bộ luật Hàng hải 2015

Điều 100. Chức năng của cảng cạn

1. Nhận và gửi hàng hóa được vận chuyển bằng container.

2. Đóng hàng hóa vào và dỡ hàng hóa ra khỏi container.

3. Tập kết container để vận chuyển đến cảng biển và ngược lại.

4. Kiểm tra và hoàn tất thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

5. Gom và chia hàng hóa lẻ đối với hàng hóa có nhiều chủ trong cùng container.

6. Tạm chứa hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và container.

7. Sửa chữa và bảo dưỡng container.

Cảng cạn đảm nhận vai trò then chốt trong chuỗi logistics, giúp phân luồng hàng hóa, giảm tải cho cảng biển và hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình đóng và rút hàng, và làm thủ tục hải quan. Nhờ hệ thống chức năng này, container được tập kết, xử lý và vận chuyển thuận lợi giữa nội địa và cảng biển, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí và bảo đảm an toàn cho hàng hóa. Bên cạnh đó, các dịch vụ như tạm chứa, gom hàng lẻ hay sửa chữa container giúp quá trình vận tải diễn ra đồng bộ và hiệu quả hơn.

Tình huống giả định

Phát sinh vướng mắc trong gom hàng lẻ tại Hải Phòng

• Gửi hàng số lượng nhỏ nhưng chọn sai địa điểm xử lý

  Tháng 9/2025, Công ty An Phú Logistics tại Hải Phòng chuẩn bị xuất khẩu một lô hàng đồ gỗ với khối lượng nhỏ, cần gom chung container với các doanh nghiệp khác. Do nghĩ rằng mọi kho bãi gần cảng đều có thể gom và chia hàng lẻ, công ty đưa hàng đến một bãi lưu container tư nhân để thực hiện đóng gói. Tuy nhiên, đơn vị này không có chức năng xử lý hàng lẻ theo quy định, dẫn đến việc tiếp nhận hàng bị từ chối và tiến độ giao hàng bị ảnh hưởng.

• Trao đổi với hải quan để làm rõ chức năng cảng cạn

  Khi kiểm tra hồ sơ vận chuyển, hải quan xác định rằng kho bãi công ty đang sử dụng không phải cảng cạn được cấp phép theo Điều 100 Bộ luật Hàng hải 2015. Vì vậy, kho bãi không được thực hiện các chức năng như gom và chia hàng lẻ, kiểm tra container hay hoàn tất thủ tục hải quan cho hàng xuất khẩu. Việc sử dụng sai địa điểm khiến doanh nghiệp phải tạm ngưng quy trình để điều chỉnh.

• Khắc phục vướng mắc và ổn định lại kế hoạch vận chuyển

  Công ty An Phú nhanh chóng chuyển lô hàng đến cảng cạn hợp chuẩn để được hỗ trợ gom hàng lẻ và hoàn tất thủ tục theo quy định. Sau sự cố, doanh nghiệp tiến hành ký kết hợp tác dịch vụ dài hạn với cảng cạn, nhằm bảo đảm các lô hàng sau này được xử lý đúng chức năng, hạn chế rủi ro chậm tiến độ và chi phí phát sinh.

Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.

Kết luận

Cảng cạn giữ vai trò quan trọng trong hệ thống logistics, góp phần giảm tải cho cảng biển và bảo đảm quá trình lưu chuyển hàng hóa diễn ra an toàn, hiệu quả. Khái niệm cảng cạn được pháp luật quy định rõ ràng nhằm xác định đúng vị trí và chức năng của loại hình hạ tầng đặc thù trong mạng lưới giao thông vận tải. Các chức năng của cảng cạn như đóng – gửi container, làm thủ tục hải quan, gom hàng lẻ và tạm chứa hàng được quy định đầy đủ, giúp doanh nghiệp thực hiện hoạt động xuất – nhập khẩu thuận lợi và đúng pháp luật.