Các trường hợp được miễn bao gồm người có công với cách mạng, đối tượng bảo trợ xã hội, hạ sĩ quan – chiến sĩ, học sinh sinh viên, người khuyết tật, người mắc bệnh hiểm nghèo, người thất nghiệp, phụ nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ và các hộ nghèo, cận nghèo hoặc bị thiệt hại nặng do thiên tai. Ngoài ra, hợp tác xã không có nguồn thu và doanh nghiệp bị thiệt hại lớn đến mức phải sửa chữa tài sản hoặc ngừng sản xuất cũng thuộc diện được miễn. Nhìn chung, quy định này giúp giảm gánh nặng tài chính cho những đối tượng yếu thế hoặc chịu tổn thất, đồng thời bảo đảm sự công bằng trong việc huy động nguồn lực xã hội.
Công dân từ 18 tuổi đến trước tuổi nghỉ hưu phải đóng Quỹ phòng, chống thiên tai, trừ các trường hợp được miễn theo quy định nhằm bảo đảm an sinh và hỗ trợ người dân bị thiệt hại sau thiên tai.
Quỹ phòng, chống thiên tai là nguồn lực quan trọng để hỗ trợ khẩn cấp, khắc phục thiệt hại và bảo đảm an sinh cho người dân khi thiên tai xảy ra. Pháp luật quy định cụ thể đối tượng phải đóng góp và các nhóm được miễn, giảm nghĩa vụ nhằm bảo đảm công bằng và phù hợp với điều kiện của từng cá nhân.
1. Cá nhân có bắt buộc phải đóng Quỹ phòng, chống thiên tai không?
Trả lời vắn tắt: Có. Công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi đến tuổi nghỉ hưu phải đóng Quỹ phòng, chống thiên tai hằng năm, trừ trường hợp thuộc diện được miễn.
Căn cứ theo khoản 3 Điều 12 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BNNMT 2025:
Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BNNMT 2025
Điều 12. Nguồn tài chính
...
3. Công dân Việt Nam đủ 18 tuổi đến tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật đóng góp hàng năm như sau:
a) Cán bộ, công chức, viên chức, người hưởng lương, phụ cấp và người lao động làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội và hội được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí hoạt động ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (cấp huyện), ở xã, phường, thị trấn (cấp xã), ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt và lực lượng vũ trang đóng một phần hai của mức lương cơ sở chia cho số ngày làm việc trong tháng.
b) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động trong các doanh nghiệp đóng một phần hai của mức lương tối thiểu vùng chia cho số ngày làm việc trong tháng theo hợp đồng lao động. Người lao động giao kết nhiều hợp đồng với nhiều doanh nghiệp chỉ phải đóng 01 lần theo 01 hợp đồng lao động có thời gian dài nhất.
c) Người lao động khác, ngoài các đối tượng đã được quy định tại điểm a, b khoản này, đóng góp 10.000 đồng/người/năm.
...
Việc đóng Quỹ phòng, chống thiên tai là bắt buộc với cá nhân đủ 18 tuổi đến tuổi nghỉ hưu. Đối với cán bộ, công chức, viên chức và người hưởng lương từ ngân sách, mức đóng bằng một nửa lương cơ sở chia cho số ngày làm việc trong tháng; còn người lao động trong doanh nghiệp thì đóng tương tự nhưng dựa trên mức lương tối thiểu vùng. Trường hợp một người làm nhiều hợp đồng lao động thì chỉ phải đóng theo hợp đồng có thời hạn dài nhất, trong khi những lao động khác ngoài hai nhóm trên chỉ phải đóng mức cố định 10.000 đồng mỗi năm.
Tình huống giả định
-
Người lao động thắc mắc về mức đóng Quỹ phòng, chống thiên tai
Ngày 12/7/2025, tại xã Hoài Ân, tỉnh Bình Định, anh Võ Đức Hòa (32 tuổi) làm việc theo hợp đồng tại một doanh nghiệp và thắc mắc “tại sao phải đóng Quỹ phòng, chống thiên tai mỗi năm?”. -
Tổ chức công đoàn giải thích nghĩa vụ đóng góp
Đại diện công đoàn công ty thông tin rằng theo khoản 3 Điều 12 VBHN 02/2025, anh Hòa thuộc nhóm người lao động làm việc theo hợp đồng nên phải đóng một phần hai mức lương tối thiểu vùng chia theo số ngày làm việc. -
Việc thu nộp và khấu trừ được doanh nghiệp thực hiện đúng quy định
Phòng nhân sự tiến hành khấu trừ đúng mức và công bố minh bạch theo quy định tài chính, đồng thời thực hiện nghĩa vụ báo cáo với cơ quan chức năng khi cần thiết.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Ai được miễn đóng Quỹ phòng, chống thiên tai?
Trả lời vắn tắt: Người có công, người bảo trợ xã hội, học sinh sinh viên, người thất nghiệp, người khuyết tật, phụ nữ mang thai, hộ nghèo và nhiều nhóm yếu thế khác được miễn đóng Quỹ phòng, chống thiên tai.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 13 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BNNMT 2025:
Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BNNMT 2025
Điều 13. Đối tượng được miễn, giảm, tạm hoãn đóng góp
1. Đối tượng được miễn đóng góp:
a) Đối tượng được hưởng chế độ ưu đãi người có công với cách mạng theo quy định tại Điều 3 Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng số 02/2020/UBTVQH14 ngày 09 tháng 12 năm 2020.
b) Đối tượng bảo trợ xã hội đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng; đối tượng được trợ giúp xã hội khẩn cấp theo quy định của pháp luật về chế độ trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội; đối tượng quy định tại điểm c khoản 3 Điều 12 Nghị định này từ đủ 60 tuổi trở lên.
c) Hạ sĩ quan, chiến sĩ phục vụ có thời hạn trong lực lượng vũ trang đang hưởng phụ cấp sinh hoạt phí.
d) Sinh viên, học sinh đang theo học tập trung, dài hạn tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề.
đ) Người khuyết tật hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 21% trở lên; người mắc bệnh hiểm nghèo; người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật dân sự.
e) Người đang trong giai đoạn thất nghiệp hoặc không có việc làm từ 6 tháng trong 1 năm trở lên.
g) Phụ nữ đang mang thai; phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
h) Thành viên hộ gia đình thuộc diện nghèo, cận nghèo; thành viên hộ gia đình bị thiệt hại nặng do thiên tai, dịch bệnh, cháy nổ, tai nạn; thành viên hộ gia đình ở các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển, hải đảo, các xã khu vực III, các thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi; người đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, quyết định của Ủy ban Dân tộc và các văn bản pháp luật khác có liên quan.
i) Hợp tác xã không có nguồn thu.
k) Tổ chức kinh tế trong nước và nước ngoài trên địa bàn trong năm bị thiệt hại do thiên tai gây ra về tài sản, nhà xưởng, thiết bị khi phải tu sửa, mua sắm với giá trị lớn hơn hai phần vạn (0,02%) tổng giá trị tài sản của tổ chức hoặc phải ngừng sản xuất kinh doanh từ 05 ngày liên tục trở lên có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.
...
Tình huống giả định
-
Hộ nghèo bị thiệt hại do bão được xem xét miễn đóng góp
Tháng 9/2025, tại xã Ân Hảo, tỉnh Bình Định, gia đình bà Lê Thị Nga thuộc hộ nghèo đồng thời bị thiệt hại nặng sau bão số 4. -
UBND xã xác minh điều kiện miễn đóng góp
Căn cứ Điều 13 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BNNMT 2025, cơ quan xã hội xác nhận bà Nga thuộc nhóm hộ nghèo và chịu thiệt hại nặng, thỏa điều kiện miễn đóng Quỹ phòng, chống thiên tai mỗi năm. -
Gia đình được miễn đóng góp theo quy định
UBND xã ban hành danh sách miễn đóng Quỹ và gửi thông báo đến từng hộ, bà Nga là diện được miễn đóng nằm trong danh sách này.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Công dân từ đủ 18 tuổi đến trước tuổi nghỉ hưu bắt buộc phải đóng Quỹ phòng, chống thiên tai. Ngoại trừ các trường hợp đặc biệt cụ thể được pháp luật quy định không phải đóng Quỹ như người có công, người bảo trợ xã hội, học sinh sinh viên, người thất nghiệp, người khuyết tật, phụ nữ mang thai, hộ nghèo và nhiều nhóm yếu thế khác.
