Bình đẳng giới trong gia đình đảm bảo vợ chồng và các thành viên có quyền, nghĩa vụ ngang nhau; Chủ tịch UBND cấp huyện được phép xử phạt vi phạm đến 15 triệu đồng.
Trong đời sống hiện đại, bình đẳng giới không chỉ là khái niệm xã hội mà còn là nguyên tắc pháp lý được ghi nhận rõ trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Trong phạm vi gia đình, bình đẳng giới đảm bảo mọi thành viên đặc biệt là vợ, chồng và con cái đều được tôn trọng, chia sẻ trách nhiệm và có quyền như nhau trong các quyết định liên quan đến cuộc sống chung. Bên cạnh đó, pháp luật hiện hành đã quy định cụ thể nội dung này nhằm hướng tới xây dựng gia đình tiến bộ, văn minh và hạnh phúc bền vững.
Bình đẳng giới trong gia đình được hiểu như thế nào?
Điều 18 Luật Bình đẳng giới 2006 quy định như sau:
Điều 18. Bình đẳng giới trong gia đình
Vợ, chồng bình đẳng với nhau trong quan hệ dân sự và các quan hệ khác liên quan đến hôn nhân và gia đình.
Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ ngang nhau trong sở hữu tài sản chung, bình đẳng trong sử dụng nguồn thu nhập chung của vợ chồng và quyết định các nguồn lực trong gia đình.
Vợ, chồng bình đẳng với nhau trong việc bàn bạc, quyết định lựa chọn và sử dụng biện pháp kế hoạch hoá gia đình phù hợp; sử dụng thời gian nghỉ chăm sóc con ốm theo quy định của pháp luật.
Con trai, con gái được gia đình chăm sóc, giáo dục và tạo điều kiện như nhau để học tập, lao động, vui chơi, giải trí và phát triển.
Các thành viên nam, nữ trong gia đình có trách nhiệm chia sẻ công việc gia đình.”
Bình đẳng giới trong gia đình được thể hiện ở nhiều khía cạnh:
- Vợ và chồng có vị thế pháp lý ngang nhau trong mọi quan hệ liên quan đến hôn nhân, tài sản và đời sống gia đình;
- Con trai và con gái được đối xử, giáo dục và tạo điều kiện như nhau trong học tập, phát triển nhân cách;
- Các thành viên nam và nữ đều có nghĩa vụ chia sẻ công việc gia đình, không phân biệt vai trò hay trách nhiệm;
- Mọi quyết định về tài chính, sinh hoạt, chăm sóc con cái đều phải được bàn bạc và thống nhất.
Tình huống giả định
Người chồng bị nhắc nhở vì không chia sẻ công việc gia đình
-
Vợ chồng xảy ra mâu thuẫn do phân chia công việc không đều
Anh Nguyễn Văn Hưng và chị Lê Thị Thảo, thường xuyên xảy ra mâu thuẫn do anh Hưng cho rằng “việc nhà là của phụ nữ”. -
Chính quyền địa phương can thiệp và tuyên truyền về bình đẳng giới
Sau khi nhận được phản ánh, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Hòa Cường phối hợp với Ủy ban nhân dân mời hai vợ chồng lên làm việc. Cán bộ tuyên truyền, nhắc nhở anh Hưng về nghĩa vụ chia sẻ công việc gia đình và tôn trọng vai trò bình đẳng của vợ theo quy định pháp luật. -
Gia đình hòa giải và cam kết thực hiện bình đẳng giới
Sau buổi làm việc, anh Hưng nhận thức được hành vi của mình, chủ động chia sẻ công việc với vợ, giúp cải thiện không khí gia đình và xây dựng môi trường bình đẳng, hạnh phúc.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền xử phạt vi phạm về bình đẳng giới hay không?
Khoản 2 Điều 15 Nghị định 125/2021/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 15. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp
...
2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có quyền:
a) Phạt cảnh cáo;
b) Phạt tiền đến 15.000.000 đồng;
c) Tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động có thời hạn;
d) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 30.000.000 đồng;
đ) Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 4 Nghị định này....
Chủ tịch UBND cấp huyện có quyền xử phạt hành chính các hành vi vi phạm về bình đẳng giới trong phạm vi thẩm quyền, bao gồm:
- Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 15 triệu đồng tùy mức độ vi phạm;
- Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như buộc xin lỗi công khai, buộc chấm dứt hành vi phân biệt giới tính hoặc phục hồi quyền lợi bị xâm phạm;
- Trong trường hợp có yếu tố nghiêm trọng, cơ quan cấp trên hoặc tòa án có thể xem xét chuyển hồ sơ sang xử lý hình sự nếu đủ căn cứ.
Tình huống giả định
Mẹ chồng bị xử phạt vì hành vi phân biệt đối xử với con dâu
-
Mâu thuẫn gia đình xuất phát từ định kiến giới
Bà Lê Thị Hoa, thường xuyên xúc phạm con dâu vì không sinh được con trai, đồng thời ngăn cản con dâu tham gia vào các quyết định chi tiêu của gia đình. -
Hành vi bị cơ quan chức năng xử lý
Hội Liên hiệp Phụ nữ lập biên bản, xác định hành vi của bà Hoa là phân biệt đối xử giới tính, vi phạm quy định của Luật Bình đẳng giới 2006. -
Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi bà Hoa cư trú đã ra quyết định xử phạt hành chính 10.000.000 đồng và yêu cầu bà xin lỗi công khai con dâu, đồng thời tổ chức buổi tuyên truyền tại khu dân cư về bình đẳng giới trong gia đình.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Pháp luật Việt Nam quy định rõ bình đẳng giới trong gia đình là việc vợ chồng và các thành viên nam, nữ có quyền, nghĩa vụ ngang nhau trong mọi quan hệ, từ sở hữu tài sản đến chăm sóc, giáo dục con cái. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền xử phạt hành chính đến 15 triệu đồng đối với hành vi phân biệt đối xử giới tính hoặc xâm phạm quyền bình đẳng giới. Việc thực hiện nghiêm các quy định này góp phần xây dựng gia đình văn minh, tôn trọng và công bằng cho mọi thành viên.
