Bảo vệ tầng ô-dôn gồm quản lý các chất gây suy giảm tầng ô-dôn, thu gom và xử lý các chất gây hại trong thiết bị cũ, đồng thời phát triển công nghệ thân thiện khí hậu.
Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc giảm thiểu tác hại của bức xạ cực tím và bảo vệ sức khỏe con người cũng như hệ sinh thái. Trên thực tế, việc hiểu đúng bản chất của hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn là điều cần thiết để triển khai các biện pháp ứng phó biến đổi khí hậu một cách hiệu quả. Đồng thời, nắm rõ những nội dung mà pháp luật quy định trong công tác bảo vệ tầng ô-dôn cũng giúp các tổ chức, cá nhân tuân thủ nghĩa vụ bảo vệ môi trường và góp phần duy trì môi trường sống an toàn, bền vững.
1. Bảo vệ tầng ô-dôn được hiểu là hoạt động như thế nào?
Khoản 1 Điều 92 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định như sau:
Điều 92. Bảo vệ tầng ô-dôn
1. Bảo vệ tầng ô-dôn là hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm ngăn ngừa sự suy giảm tầng ô-dôn, hạn chế tác động có hại của bức xạ cực tím từ Mặt Trời.
...
Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn được pháp luật xác định là một phần trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu, tập trung vào việc giảm thiểu các yếu tố gây tổn hại đến tầng ô-dôn – lớp khí quyển quan trọng bảo vệ sinh vật khỏi tia cực tím. Nội dung này nhấn mạnh vai trò của quản lý môi trường, khoa học công nghệ và ý thức cộng đồng trong việc duy trì sự ổn định của tầng ô-dôn. Nhờ hiểu rõ bản chất hoạt động này, tổ chức và cá nhân có thể triển khai các biện pháp phù hợp nhằm hạn chế phát thải chất gây hại, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo đảm phát triển bền vững.
Tình huống giả định
Nhận diện hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn trong doanh nghiệp
-
Thông báo rà soát thiết bị lạnh tại Công ty Hải Minh
Tháng 4/2025, Công ty TNHH Hải Minh (TP. Hồ Chí Minh) phát hiện một số thiết bị máy lạnh cũ trong kho chứa có dấu hiệu rò rỉ gas lạnh thuộc nhóm chất có nguy cơ làm suy giảm tầng ô-dôn. Ban quản lý nhận định cần thực hiện đúng quy định về bảo vệ môi trường để tránh gây tác hại lâu dài.
-
Kiểm tra loại gas và đánh giá mức độ ảnh hưởng
Công ty mời đơn vị chuyên môn kiểm tra, xác định nhiều thiết bị đang sử dụng chất HCFC – loại chất thuộc danh mục có thể làm suy giảm tầng ô-dôn theo quy định quốc tế mà Việt Nam tham gia. Đơn vị kỹ thuật khuyến nghị thu gom và xử lý thiết bị theo đúng quy trình để tránh phát tán khí thải độc hại ra môi trường.
-
Thay thế thiết bị mới thân thiện môi trường
Sau buổi làm việc, công ty quyết định loại bỏ dần thiết bị cũ và thay bằng hệ thống làm lạnh sử dụng chất không làm suy giảm tầng ô-dôn. Việc tuân thủ đúng định hướng bảo vệ tầng ô-dôn giúp doanh nghiệp giảm rủi ro môi trường, đáp ứng tiêu chuẩn pháp luật và nâng cao hình ảnh trong hoạt động sản xuất – kinh doanh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Bảo vệ tầng ô-dôn bao gồm những nội dung nào?
Khoản 2 Điều 92 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định như sau:
Điều 92. Bảo vệ tầng ô-dôn
...
2. Nội dung bảo vệ tầng ô-dôn bao gồm:a) Quản lý hoạt động sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, tiêu thụ và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát trong khuôn khổ điều ước quốc tế về bảo vệ tầng ô-dôn mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
b) Thực hiện việc thu gom, tái chế, tái sử dụng hoặc tiêu hủy các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát thuộc điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên về bảo vệ tầng ô-dôn trong thiết bị có các chất này khi không còn sử dụng;
c) Phát triển và ứng dụng công nghệ, thiết bị sử dụng các chất không làm suy giảm tầng ô-dôn, chất thân thiện khí hậu.
Nội dung bảo vệ tầng ô-dôn tập trung vào việc kiểm soát chặt chẽ các chất có nguy cơ gây suy giảm tầng ô-dôn trong hoạt động sản xuất – kinh doanh, nhằm hạn chế tối đa sự phát thải vào khí quyển. Bên cạnh đó, pháp luật yêu cầu thu gom, tái chế hoặc tiêu hủy các chất làm suy giảm tầng ô-dôn trong thiết bị cũ để tránh rò rỉ gây hại cho môi trường. Cuối cùng, việc khuyến khích áp dụng công nghệ thân thiện khí hậu giúp giảm dần việc sử dụng các chất gây hại, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.
Tình huống giả định
Áp dụng nội dung bảo vệ tầng ô-dôn trong lĩnh vực thương mại điện lạnh
-
Phát hiện sản phẩm có chứa chất làm suy giảm tầng ô-dôn
Tháng 5/2025, Công ty Cổ phần Điện lạnh Hòa Phong (TP. Hồ Chí Minh) kiểm tra lô hàng máy lạnh mới nhập khẩu và phát hiện một số thiết bị sử dụng chất CFC, đó là loại chất đã bị loại trừ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia. Ban giám đốc yêu cầu tạm ngừng tiêu thụ để kiểm tra toàn bộ hồ sơ kỹ thuật.
-
Xử lý và thu hồi thiết bị không đạt chuẩn
Sau khi đối chiếu với khoản 2 Điều 92 Luật Bảo vệ môi trường 2020, công ty xác định các thiết bị này thuộc nhóm phải loại trừ. Doanh nghiệp tiến hành thu hồi, niêm phong và chuyển toàn bộ lô hàng đến đơn vị được cấp phép để thực hiện tiêu hủy đúng quy định, đồng thời rà soát nhà cung cấp nhằm tránh tái diễn vi phạm.
-
Triển khai sử dụng công nghệ thân thiện khí hậu
Để bảo đảm hoạt động kinh doanh phù hợp quy định môi trường, công ty chuyển sang nhập khẩu dòng máy lạnh sử dụng chất lạnh R-32, đây là loại chất không làm suy giảm tầng ô-dôn và phát thải thấp. Việc thay đổi nguồn hàng giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, hạn chế rủi ro môi trường và nâng cao uy tín trên thị trường.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Bảo vệ tầng ô-dôn là nhiệm vụ quan trọng nhằm hạn chế tác hại của bức xạ cực tím, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đóng góp vào nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu của Việt Nam. Pháp luật xác định bảo vệ tầng ô-dôn là hoạt động ngăn ngừa sự suy giảm tầng ô-dôn và giảm tác động có hại từ tia cực tím đối với con người và môi trường. Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn bao gồm quản lý các chất gây suy giảm tầng ô-dôn; thu gom, tái chế, tiêu hủy đúng quy trình và ưu tiên phát triển công nghệ thân thiện khí hậu để bảo đảm phát triển bền vững.
