Bằng độc quyền giải pháp hữu ích có hiệu lực 10 năm kể từ ngày nộp đơn theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
Bằng độc quyền giải pháp hữu ích là cơ chế bảo hộ dành cho những cải tiến kỹ thuật có giá trị ứng dụng trong thực tiễn. Theo quy định pháp luật, văn bằng này có hiệu lực tối đa 10 năm tính từ ngày nộp đơn. Ngoài ra, để được bảo hộ giải pháp hữu ích thì phải có tính mới, có khả năng áp dụng công nghiệp và không phải là hiểu biết thông thường trong lĩnh vực kỹ thuật.
1. Bằng độc quyền giải pháp hữu ích có hiệu lực bao lâu?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 3 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 93. Hiệu lực của văn bằng bảo hộ
...
3. Bằng độc quyền giải pháp hữu ích có hiệu lực từ ngày cấp và kéo dài đến hết mười năm kể từ ngày nộp đơn.
...
Giải pháp hữu ích được xem là đối tượng bảo hộ đơn giản hơn sáng chế, nên pháp luật ấn định thời hạn bảo hộ là tối đa 10 năm kể từ ngày nộp đơn. Việc tính từ ngày nộp đơn thay vì ngày cấp văn bằng nhằm tạo sự thống nhất trong hệ thống sở hữu công nghiệp và đảm bảo tính minh bạch về thời điểm bắt đầu và kết thúc quyền.
Khác với nhãn hiệu hay kiểu dáng công nghiệp, giải pháp hữu ích không có cơ chế gia hạn. Khi hết thời hạn 10 năm, giải pháp hữu ích trở thành tài sản chung và mọi tổ chức, cá nhân đều có thể khai thác mà không cần xin phép chủ sở hữu.
Tình huống giả định
- Anh Khoa hoàn thiện mô hình giải pháp hữu ích
Anh Vũ Minh Khoa hoàn thiện mô hình cơ cấu tiết kiệm năng lượng cho máy sấy công nghiệp. - Anh Khoa nộp đơn đăng ký giải pháp hữu ích
Ngày 05/04/2021, anh Khoa nộp đơn đăng ký giải pháp hữu ích tại Cục Sở hữu trí tuệ. - Bằng độc quyền giải pháp hữu ích được cấp
Ngày 20/11/2022, Bằng độc quyền giải pháp hữu ích được Cục Sở hữu trí tuệ cấp cho anh Khoa, có hiệu lực tính từ ngày nộp đơn 05/04/2021. - Giải pháp hữu ích được bảo hộ trong 10 năm
Giải pháp hữu ích được bảo hộ trong 10 năm, anh Khoa khai thác độc quyền và triển khai hợp đồng chuyển giao công nghệ cho các cơ sở sản xuất trong tỉnh.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Điều kiện để sáng chế được bảo hộ hình thức cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích là gì?
Quy định này được nêu cụ thể tại khoản 2 Điều 58 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 như sau:
Điều 58. Điều kiện chung đối với sáng chế được bảo hộ
...
2. Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích nếu không phải là hiểu biết thông thường và đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Có tính mới;
b) Có khả năng áp dụng công nghiệp.
Giải pháp hữu ích là dạng sáng chế có trình độ kỹ thuật thấp hơn sáng chế thông thường nhưng vẫn phải bảo đảm tính mới và khả năng ứng dụng vào sản xuất, đời sống. Đây là hai tiêu chí nhằm xác định giải pháp đó thực sự đóng góp giá trị kỹ thuật mới so với tri thức đã biết.
Điểm cốt lõi là giải pháp hữu ích không được là hiểu biết thông thường, nghĩa là không phải kiến thức mà người có trình độ trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật có thể dễ dàng suy ra. Nhờ cơ chế bảo hộ này, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa có điều kiện bảo vệ những cải tiến kỹ thuật hữu dụng nhưng không quá phức tạp.
Tình huống giả định
- Anh Minh tạo ra giải pháp hữu ích
Anh Minh sáng tạo ra “Cơ cấu giảm tiếng ồn cho quạt thông gió” giúp giảm 30% độ ồn so với thiết kế phổ biến. - Anh Minh tra cứu giải pháp
Kết quả tra cứu cho thấy giải pháp của anh Minh có tính mới, chưa xuất hiện trong bất kỳ tài liệu kỹ thuật nào. - Anh Minh thử nghiệm chứng minh giải pháp
Anh Minh thử nghiệm chứng minh giải pháp có khả năng áp dụng công nghiệp, sản xuất được bằng thiết bị thông thường. - Anh Minh nộp đơn đăng ký giải pháp hữu ích
Anh Minh nộp đơn đăng ký và đủ điều kiện được Cục Sở hữu trí tuệ xem xét cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích vì đạt đủ tiêu chí theo luật định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Bằng độc quyền giải pháp hữu ích là hình thức bảo hộ quan trọng cho các cải tiến kỹ thuật có giá trị ứng dụng cao. Văn bằng có hiệu lực 10 năm kể từ ngày nộp đơn và không được gia hạn thêm. Để được cấp bằng, giải pháp phải có tính mới, khả năng áp dụng công nghiệp và không phải là hiểu biết thông thường.
