Anh chị phải cấp dưỡng cho em ruột khi cha mẹ không thể nuôi, và nếu trốn tránh sẽ bị phạt từ 5 triệu đến 10 triệu đồng kèm nghĩa vụ phải thực hiện đầy đủ.
Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa các thành viên trong gia đình là một cơ chế quan trọng để bảo đảm an sinh và hỗ trợ người yếu thế. Pháp luật quy định rõ trách nhiệm giữa anh, chị và em ruột nhằm duy trì sự gắn bó và chăm sóc trong gia đình. Nếu không thực hiện cấp dưỡng theo quy định thì có thể bị xử phạt hành chính.
1. Anh chị có phải cấp dưỡng cho em ruột không?
Điều 112 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
Điều 112. Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh, chị, em
Trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để cấp dưỡng cho con thì anh, chị đã thành niên không sống chung với em có nghĩa vụ cấp dưỡng cho em chưa thành niên không có tài sản để tự nuôi mình hoặc em đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình; em đã thành niên không sống chung với anh, chị có nghĩa vụ cấp dưỡng cho anh, chị không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ phát sinh khi cha mẹ không thể đảm bảo việc nuôi dưỡng con. Khi đó, anh chị hoặc em ruột là người thay thế nghĩa vụ để bảo đảm người yếu thế có điều kiện sinh hoạt tối thiểu.
Tình huống giả định
- Người em mất người nuôi dưỡng
Tại Thành phố Hải Phòng, em Nguyễn Thị Minh Anh 14 tuổi mất cả cha lẫn mẹ và không có tài sản riêng. Tình trạng này khiến em thuộc nhóm phải được cấp dưỡng theo luật. - Anh trai có khả năng tài chính
Anh Nguyễn Văn Thiện (25 tuổi) và có thu nhập ổn định, trở thành người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định pháp luật. Anh Thiện được yêu cầu đóng góp mức phù hợp với khả năng kinh tế. -
Thỏa thuận hoặc yêu cầu Tòa án
Hai bên có thể tự thỏa thuận mức cấp dưỡng nếu thống nhất được. Trường hợp mâu thuẫn phát sinh, họ có quyền yêu cầu Tòa án quyết định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
2. Nếu trốn tránh nghĩa vụ thì bị xử phạt bao nhiêu?
Điều 43 Nghị định 282/2025/NĐ-CP quy định như sau:
Nghị định 282/2025/NĐ-CP
Điều 43. Vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng
1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
...
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.
Hành vi trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là vi phạm hành chính và bị xử phạt tiền. Ngoài phạt tiền, người vi phạm vẫn phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng như pháp luật yêu cầu.
Tình huống giả định
- Phát sinh nghĩa vụ hợp pháp
Em trai của chị Lê Thị Thanh Phương bị tai nạn khiến mất khả năng lao động và không tự nuôi sống được. Việc này làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng của chị Phương theo luật. - Cố tình từ chối nghĩa vụ
Chị Phương có thu nhập ổn định nhưng liên tục từ chối hỗ trợ, dù được người thân vận động nhiều lần. Hành vi này được chính quyền địa phương xác định là trốn tránh nghĩa vụ. -
Xử phạt và buộc thực hiện
Chị Phương bị phạt từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng. Đồng thời, cơ quan chức năng buộc chị phải thực hiện đầy đủ việc cấp dưỡng theo quy định.
Tình huống trên đây là tình huống không có thật, chỉ mang tính tham khảo.
Kết luận
Nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh chị em ruột là cơ chế quan trọng nhằm bảo đảm quyền lợi cho người yếu thế trong gia đình. Việc trốn tránh nghĩa vụ này sẽ bị xem là hành vi trái đạo đức. Người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính và buộc phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cấp dưỡng.
